Fálkinn - 04.06.1932, Síða 11

F Á L K I N N
11
gstu lesendurnir.
Burt með
Nú hefi jeg skrifað fyrir ykkur í
svo mörg ár, að j)ið jjekkið mig og
vilið vel, að jeg er dýravinur. En
samt skuluð ])ið ekki l'urða ykkur á,
j)ó að jeg hvetji ykur til |)ess í dag,
að berjast á móti flugunum. .Teg geri
j)að að vel athuguðu máli. Að vísu
er sagt, að allar lifandi verður i
heiminum geri eithvað gagn, en jeg
hefi ekki ennþá getað sjeð hvaða
gagn flugurnar gera. Hinsvegar verð-
ur með hverju árinu uppvíst um
einhvern nýjan skaða, sem þær gera,
og sem menn hafa ekki vitað um
áður.
Það er eins mikils virði að drepa
eina flugu að vorinu eins og þús-
undir al' flugum þegar kemur fram
á sumarið. Því að i besta lagi geta
afkomendur einnar einustu flugu
flugu orðið 90 miljón flugur yfir
sumarið. Hún getur ef vel gengur
verpt eggjum 4—5 sinnum, um 120
stykjum í einu. En frá þvi að egg-
inu er verpt og þangað til það er
orðið langa-langa-langömmur á einu
nýjum eggjum liðað ekki nema 10—
14 dagar, svo að viðkoman er ör.
Af þessu sjáið j)ið, að j)að er um að
gera að útrýma þeim fáu ftugum,
sem lifa al' veturinn. Það eru þær,
sem eru hvor um sig foreldrar að
fyrstu 120 eggjunum og sem geta
orðið langa-langa-langömmur á einu
einasta sumri.
flugurnar.
Nú skulum við clta kvenfluguna á
iferðalagi hennar þegar hún fer að
klekja út nýjum flugum. Fyrst flýg-
ui 'hún út á hauginn. Þar verpir hún
120 eggjum og kom þeim vel fyrir i
einskonar hreiðri, þar sem hiti var
í haugnum og sunnan í móti, svo að
eggin fengu hita bæði að ofan og
neðan. Á leiðinni frá haugnum fann
luin dauða rottu og fanst henni ekki
lakandi í mál, að fljúga fram hjá
slíku sælgæti, án þess að smakka á
j)ví. Svo kom hún inn í fjós, þar sem
ein kýrin var veik af smitandi sjúk-
dómi og settist á aðra nösina á henni
og fór að jeta slím. Og úr fjósinu fór
hún svo inn í stolu. Þar stóðu leif-
arnar cftir miðdegiskaffið á borð-
inu. Hún settist strax á einn sykur-
molann, þvi að ekkert þykir flug-
unni eins gott og sykur, og þurkaði
sjer nú vel um fæturnar á molan-
um, því að þeir voru slímugir og þar
voru ýlduvessar af dauðu rottunni
og svo dálítið sem hafði loðað við
hana frá haugnum. Nú varð hún
þyrst af sykurátinu og flutti sig því
að rjómakönunni til þess að svala
þorsta sinum. í vöggu i stofunni lá
nokkurra mánaða gamalt barn með
hálfopinn munninn og votar varir.
þetta varð l'lugan að rannsaka og
flutti sig nú til og frá um andlitið
á barninu. Og að svo búnu fór flug-
an fram í búr og þar var nú úr nógu
að velja. Hún át eins og hún gat i
sig látið og settist svo til hvíldar og
fanst þetta hafa verið góður dagur.
Flugnamaffkur.
Eggin voru grafin vel niður i haug-
inn og um 12 tímum siðar var húið
að unga þeim út. Maðkarnir voru
soltnir og gráðugir og grófu sig
dýpra niður í hauginn. En eftir tæpa
fjóra daga, sem þeir höfðu notað til
að skifta um föt þrisvar sinnum,
voru þeir tilúnir til að verða að
púpu. Og í þvi ástandi voru þeir svo
5—(i daga og verða svo að flugu.
Eftir hálfan mánuð fara svo þessar
nýju l'lugur að fjölga ættinni.
.leg veit ckki hvort þið hafið fyrir
sið að friða flugur, el' þið sjáið þær
á vetrum, en þegar þið hafið lesið
þetta gerið þið það væntanlega ekki.
Hjerna sjáið þið myiid af ranan-
um á flugunni. Þið getið gert ykkur
í hugarlund, að hann er margfalt
Raninii á húsflúgunni.
stærri á myndinni en í verunni, l>eg-
ar þið heyrið, að rákirnar 30, sem
eru sitt hvoru megin munnsins, eru
aðeins 3/1000 úr millimetra hver.
Látum nú vera l)ó flugurnar jeti
fljótandi matvæli. En þegar þær jeta
fast efni, eins og t. d. sykur er ekki
geðslegt að jeta leifarnar þeirra. Þær
jeta alls ekki með munninum heldur
með þessum 60 rákum við munninn.
En til þess að leysa upp sykurinn
spýta þær út úr sjer vökva, sem
leysir upp sykurinn.
Við ranann sjálfan loða margar
þúsundir af sóttkveikjum. Vísinda-
maður einn rannsakaði einu sinni
414 flugur, sem hann tók af handa-
hófi og höfðu j)ær að meðaltali
1.250.000 sóttkveikjur á kroppnum.
A f þessum sóttkveikjum var aðeins
fimtungurinn ósaknæmur. Á aðeins
einni löpp voru 100.000 sóttkveikjur.
Flugurnar eru hærðar á kroppnum
og því tolla sóttkveikjurnar svo vel
í þeim.
Það kemur vist ofi fyrir þig á
hverju einasta sumri, að þú veiðir
flugu upp úr mjólkurkönnu. Hafi
hún legið fimm minútur í könnunni
hefir hún skilið eftir ekki minna en
20000 sóttkveikjur í mjólkinni og eft-
ir hálftíma eru þessar sóttkveikjur
orðnar 300.000.
Vestur i Ameríku er flugan kölluð
taugaveikisflugan. En það er ekki
aðéfns þessi sóttkveikja sem þær
bera, þvi að sú sóttkveikja er varla
lil, sem þær ekki bera. í Bandaríkj-
unum telja menn, að um 40.000
dauðsföll á ári sjeu flugunum að
kenna.
Sem betur fer hefir náttúran sjálf
sjeð fyrir andstæðingum gegn því, að
flugan breiðist um of út. Sjerstaklega
eru fuglarnir góðir flugnaveiðarar.
Hænsnin drepa kynstin öll af maðki
og púpum.
Flugnakeyrin eru fremur leiðin-
legt vopn í baráttunni við flugur.
Betri er blanda úr 15 hlutum al'
formalíni, 35 hlulum mjólkur og 50
hlutum vatns og dálitlu af sykri. Al'
þessari upplausn er dáíitlu helt á
franskbrauðsneið á undirskál. Þetta
er óskaðlegt mönnum, en drepur
flugur undir eins.
Nú vitið þið að flugurnar eru
hættulegar. Þær eru ekki aðeins
hættulegar heilsunni, heldur skemma
AUstaffar ern þirr.
þær líka svo miklu nemur, kvelja
skepnurnar, óhreinka malvæli, hera
kveikju hættulegra sjúkdóma með
sjer hvar sem þær fara og drepa
fleiri ungbörn en nokkur önnur
sjúkdómslind. Þær eru landplága.
Hlifið þeim ekki I
Tóta frænka.

Hundurinn hjer á myndinni, er
eign H. Windfelds, umsjónarmanns
við landbúnaðarháskólann í Kau])-
maniiahöfn og kvað vera skynsam-
asta dýrið í Danmörku. Windfeld
og vinur hans, Grunth prófessor,
hafa verið að gera tilraunir með
hundinn. Þeim hefir tekist að
kenna hundinum að hlusta í sima.
Þegar sagt er við hann: Það er simi
til þín, hleypur hann undir eins að
símatólinu. Hann veit l)að, að ef að
hanri heyrir Windfeld í símanum,
þá þýðir j)að að hann á að sækja
húsbónda sinn út í næstu götu. En
ef Grunth prófessor segist hafa
kjötbein handa honnm að naga, þá
hleypur hann beina leið heim til
hans.
— Uvaff er verffið á dánarauglýs-
ingnm hjá ykkur?
— Króna ng þrjátiu fyrir senti-
metrann.
Mikill vnffi. Og hann sem var
einn metri ng 75 sentimetrar!
í Santé-fangelsinu í Frakklandi sil-
ur nú sem stendur pólskur verk-
fræðingur, seni hefir haldið j>ví fram
að hann gæti gert gull úr venjuleg-
um fjörusandi. Hann er sakaður um
svik og bíður dóms. Dómarinn mælti
svo fyrir, að verkfræðingurinn skyldi
sýna hvernig hann ætlaði sjer að
gera gnll úr sandi. Á sú tilraun fram
að fara, áður langt um líður, i við-
urvist efnafræðinga, sem rjetturinn
tilnefnir,