Fálkinn - 23.07.1932, Side 4

F A L K I N N
Spádómurinn.
Flestir munu fallast á, ef þeir
lnigsa út í það, að það er oft til-
viljun, sem ræður miklu um
lífskjör mannanna. Eftir á sjá
menn svo vel, að liefði þetta
og þetta verið öðruvísi þá liefði
svo eða svo margt annað fariö
á all aðra leið.
t>að má tieita l'ullsannað, að
þaö hafi verið lilviljunin, sem
sendi Karl Nilson á fund spá-
kerlingarinnar á markaðinum i
Váxjö. Kða rjettara sagt: það
voru fleiri tilviljanir en ein.
I'vrsta tilviljunin var sú, að
Kárl Nilsson átti pela af brenrii-
vini i brjóstvasa sínum, sem
liann ællaði að drekka út í kaffi.
Önnur tilviljunin ljet honum
vcrða gengið framhjá kaffiliús-
inu „Dúfan“ á Flækingastíg, en
þar liafði hann stundum komið
inn áður og fengið að blanda
án þess að frammistöðustúlk-
ur.nar væri að sletta sjer fram í
það. Og þriðja tilviljunin og
ekki sú ómerkasta var sú, að
þegar Karl Nilsson kom inn í
„Dúfuna“ sat þar fyrir frændi
hans, Jóhann Nilsson, sem var
hóndi í næstu sókn við Karl.
Þeir höfðu ekki sjest í hálanga
iierrans tið frændurnir, ekki
síðan þeir höfðu verið saman i
hrúðkaupi þriðja frændans, en
þá höfðu þeir glevmt að kveðj-
ast. Dessvegna höfðu þeir nóg
að tala um og samræðán varð
miklu endingarbetri en inni-
haldið í pelanum hans Karls;
liinsvegar kemur okkur ekkert
þessi sámræða við fvr en undir
lokin að Jóhánn segir alt í einu:
I-Ieyrðu, Kalli þú ættir
að fara til spákerlingarinnar á
Leikhústorgi. Jeg var lijá henni,
ja, það er nú meiri vitringur-
inn!
Spáði hún þjer, iia? svar-
aði Kalli.
Ilvort hún gerði það. Ja
hann Elías. mætti þakka fyrir
aðra eins spádómsgáfu, hvað
þá þeir smærri. Hún getur sagt
manni alt sem hefir komið fyrir
mann og alt, sem á eftir að
koma fyrir mann. Hún sagði
mjer svo margt að jeg var myrk-
fælinn.
— Þú getur vitanlega ekkerl
um það sagt, hvort hún hefir
sagt þjer rjett til um það ó-
korhna, mælti Kalli.
Auðvitað. En hún sagði
mjer svo greinilega af því liðna,
að henni verður ekki skotaskuld
úr hinu heldur. Jeg kem með
þjer til hennar.
Ilvað tekur hún fyrir það?
Ekki nema fimtíu aura.
— Kánske maður reyni þá.
Svona voru tildrög þess að
Karl Nilsson fór til spákerling-
arinnar á markaðinum í Váxjö.
Og það var ekki fátt, sem svarí-
cyga spádísin í tjaldinu sagði
Kalla, meðan hún las i lófa lians
og lagði upp spilin. Og hann
haiöi ekkert að atlmga við það
s".n luin sagði. Hún sagði að iif
lians hefði liðið í kyrþey og
mótlætislaust, og það var satt.
Um framlíðina fjekk liann að
vila, að liann ætli í vændum
mikið andstreymi og sitt hvað
af meðlæti, og' þetta var scnni-
legt, því svo fór flestum. Loks
sagði völvan, að Karl Nilsson
nnmdi gifta sig bráðum.
Þjer eignist góða kohu,
mentaða konu. Kenslukonu.
Þegar Kalli heyrði þetta glenti
hánn upp augun og Jöhann
skellihló. Og á leiðinni þaðan
sagði Jóhann-. Þessu með kenslu
konuna skaltu ekki trúa. Ilún
liefir sagt það í spaugi, seið-
kerlingin.
Heldurðu það? sagði Kalli
íbygginn.
Þú skilur víst, að þú getur
aldrei fengið kenslukonu. Þú
ert ekki nema bóndagarmur, og
kenslukonurnar giftast ekki svo-
leiðis mönhum.
Jú, Kalli var bara óbreyttur
bóndi og honum var hollasl að
leita kvonfangs úr sinni stjett.
Lik börn leika best. Kalli varð
að halda vinnukonu, en ef liann
giftist yrði konan að ganga í
vinnukonunnar stað. Staðansem
hann gat boðið konunni sinni
var cngin stássmeyjarstaða, og
ekki hafði hann neitt við konn
aö gera, sem ekki þoldi að
drepa hendi í kalt vatn. Hvaða
gagn væri honum að því, að
giftast til dæmjs kenslukonu?
Hvað ælti liann að gera við
konu, sem hefði haft ráð á, að
kosta upp á sig svo mikilli
mentun, að hún gæli kent öðr-
um. Nei, þetta náði ekki nokk-
urri átt, fahst Jólianni frænda.
Kalli frændi, mcntunarlaus
ruddinn, sem ekki kunni neina
mannasiði mundi aldrei geta
krækt í stúlku með kennara-
mentun, slíkar stúlkur lilutu að
gera meiri kröfur, en kotbænd-
ur gátu uppfyllt.
Og Jóhann Nilsson hló dátt
og lengi, að síðari hluta spá-
dómsins, áður en þeir skildust
frændurnir. En sá, sem spáð
hafði verið fyrir, lók þessu mjög
alvarlega. Síðustu orð spákerl-
ingarinnar höfðu haft djúp á-
hrif á liann. Og var það furða?
lvarl Nilsson liafði verið að
hugsa upp á kenslukonuna
þarna lieinra í þorpinu hjá hon-
um í mörg' lierrans ár. Ójú, ekki
bar á öðru! En það hafði Jó-
hann frændi ekki hugmynd um,
enginn liafði hugmýnd um það,
ckki einu sinni stúlkan sem
liann var að hugsa upp á,
nei enginn nema hann sjálfur!
Og nú hafði spákerlingin sagl,
að konan háns tilvonandi væri
kenslukona. Hver svo sem önn-
ur en hún ungfrú Jónsson
Elvira!
Það voru víst þrjú ár síðan
Saga eftir VILHELM M0BER6.
þella haf'ði doltið í hann. llann
hafði tekið að sjer að rækta of-
urlítinn skika kring um skóla-
! i i’isið og gera þar kálgarð, svo
að kenslukonan gæti fengið
kártöflur ókeypis. Og einn dag-
inn þegar hann var haka til við
Inisið hafði ho'nnm orðið litið
in 11 um gluggann og sá þá höf-
u'öið á kenslukonunni með gló-
bjarta hárið og liann fylgdi
hreifingum hennar, þegar hún
gekk milli kennarapúltsins og
svörln töflunnar; han'n hafði
heyrt bliðu röddina hennar þeg-
ar hún var a'ð leiðbeina börn-
unum og hann hafði heyrt
liana syngja sáhninn „Herra
Guð í himnaríki" með börnun-
nm cftir síðuslu kenslustundina.
Og svo á eftir, þegar hann haf'ði
lokið verki sínu liafði hún kom-
iö út og fært honum kaffi. Þau
höfðu sitið þarna á bálanum
og drukkið kaffi saman al-
veg eins og jafningjar. Því að
ungfrú Elvira Jónsson var ekki
vitund þóttafull. Hún leil ekki
niður á þá, sem höfðu fengið
íninni mentun en liún. IJvað
liann Karl mundi vel þennan
dag þegar þau sátu saman og
lilóu í sólskininu. Það var fult
af sóleyjum þarna á balanum
og Elvira hafði verið að segja
hoiium, hvað þær hjeti á latínu.
Og honuni hafði fundist hún
vera eins og falleg sóley! Það
var ihnur al' lienni —- ilmur al
fallegum fötum, hreinþvegnum
plöggum og fallegu höriindi og
góðri sápu. Hún var ekki svo
skítug, að hún þyrfti að maka á
sig sápu lil að ná af sjer. Þegar
þau sátu þarna gat hann ekki
að sjer g'erl að óska þess, að
gaman væri nú að eig'a konu
eins og liana Elviru ....
Og þessa ósk hafði hann bor-
ið i brjósti altaf síðaii. AJlar
stúlkurriar, sem hann áður
liafði látið sjer detta i hug sem
væntanleg konuefni, urðu að
þoka fyrir Elviru, svo lieimsku-
Jegt sem þetta var. Því að marg-
sinnis hafði hann sagt sjálfum
sjer þetta sama, sem hann Jó-
hann hafði sagl áðan: Aldrei
mundi hann fá liana Elviru
Jónsson og ekki ætti það fyrir
henni að lig'gja að verða bónda-
kona. Og aldrei haf'ði liann
minst á þetta við hana einu orði,
því síður að hann myndaði sig
lil að biðja hennar. Hann hafði
hugsað sjer að bíða og sjá til.
Og nú hafði hann fengið að
sjá. .. . eða rjettara sagt heyra.
Elvira átti að verða konán hans!
Það hafði verið ákveðið svo i
öndverðu. Það var svo sem ekki
að efa það, að spádómurinn
mundi rætast. Nú var bara að
bíða og sjá til, því að það sem
ákveðið var hlaut að koma fram
jafnvel þó það drægist dálítið.
Næstu vikurnar urðu biðtími
og vonar hjá hjáleigubóndan-
um Ivarli Nilson. Því að hann
var svo viss um, að hann lief'öi
cinhvers að bíða og vænta, en
það liafði liann ekki vcrið áður.
Hann var l'ullur cftirvæntingar.
Hvernig nnmdu atvikin ver'ða
að því, að þeim lériti saman?
Skvldi hann eiga efir að bjarga
henni úr lífsháska. Eða mundi
hann lenda i hættu og kenslu-
konan bjarga honum og segja
lionum frá þeirri ley'ndu ásl,
sem hún hefði lcngi borið lil
lians. Því að það var svo sem
auðvitað, að hún liaf'ði orðið
ástfangin af ho'num þarna þeg-
ar hún gal' honum kaffið. Þau
hittust að visu mjög sjaldan, en
n ú farist honum hún brosa
miklu hlýlegar og verða altaf
cilthvað svo brosleit þegar lnin
sá liann. Honuin var hætt að
finnast það fásinna, að hann
gæti eignast kenslukonu. .la,
hvort það var fásinna eða fá-
sinna ekki.... þetta átti nú að
ske.
Svo leið lieilt ár, en ekki gerð
isl neitt um úrslitin. Karl Nils-
son fór að verða óþolinmóður.
Þarna gengu þau livort í sinu
lagi hún Elvira og hann og Ijetu
bestu ár æfi sinnar líða, þó að
þau væru ákveðin livort öðru.
Hún var nú komin yfir þrítugl
og hann yrði 38 i haust. Ekki
væri hægl að segja, að þau flön-
u'ðu að neinu þó að þau færu
að gifta sig úr þessu! En spá-
inurinn! Jú það var best að
bíða, en vitanlega væri rjettara
að gera eitthvað sjálfur. Aldrei
mundi hann fá Elviru án þess
að fara til hennar. Hún var vil-
anlega of óframfærin til að
stíga fyrsta skrefið. Ef spádóm-
urinn ætti nokkurntíma að ræl-
ast vrði hann sjálfur vitanlega
a'ð gera það, sem í hans valdi
slæði. Það var svo sem sjálfsagt.
Og svo bað Karl Nilsson
hennar ungfrú Elviru í skólan-
um. Ilann sagðisl vera orðinn
þreyttur á' að vera einsamall á
bænum og að af öllum slúlkum
sem hann liefði sjeð á æfinni,
vissi liann enga, sem hann kysi
sjer fremur fyrir förunaut á
lífsleiðinni. Og ef hún tæki hon-
um og flyttist heim til hans
þá ■ ■ ■
En Elvira vildi ekki. Svar
hennar var að vísu mjög alú'ð-
legt og blítt, en það var ákveðið
nei.
Karl Nilsson espaðist: Þú
þykist náttúrlega of góð og l'ín
lianda mjer!
Það er alls ekki það, svar-
aði litla og ljóshærða kenslu-
konan. Jeg álíl yður vera góð-
an og gegnan mann, sem livaða
stúlka sem er væri fullsæmd af,
en maður verður að bera sjer-
stakan hug til þess, sem maður
ætlar að giftast. . . . Og jeg ber
ekki þær tilfinningar í brjósti
til yðar.
- Ne—i. . . . svo. Ja—a. . . .
svo, sagði Kalli og dró seiminn.
Og þessvegna er það yður
sjálfum fyrir bestu, að þjer fá-