Fálkinn - 29.07.1933, Blaðsíða 5

F Á L K I N N
Jóhannes o<7 frú Karólina
Jósefsson. Myndin tekin mí í vikunni
En úr því jeg er farinn að
tala lijer um liluti, sem jeg get
tæplega talist dómbær um, þá
ætla jeg að nota tækifærið til
að „jagasl“ svolítið út af „feg-
urðarglímunni". Fegurðarglíma
til aðgreiningar frá kappglímu
er fjarstæða. Hættuleg fjarstæða
af þvi hún kennir mönnum að
líta á kappglímuna sem annars
eðlis en fegurðarglímuna. En
glíman, sú rjetta íslenska glíma
er í senn, órjúfanlega, kapp-
glíma og fegurðarglíma. Það
er mesti misskilningur að mað-
ur, sem engan leggur að velli
geti fengið nokkur glímuverð-
laun, ekki heldur fegurðarglímu.
Ef hann sýnir sjerstaka listfengi
getur hann fengið verðlaun fyrir
]>að, sem fimleikamaður en ekki
sem glímumaður. Hefir nokkur
heyrt talað um verðlaun fyrir
f egurðarbox ? Glíman byggist
eins og hnefaleikurinn á fimi,
afli og snarræði. Hver sem þess-
um kostum er búinn, glímir af
fegurð ef rjettum reglum er
fylgt. Ef hann bolast eða beitir
afli sínu svo, að útiloka alla
eðlilega hreyfingu milli bragða,
þá á liann að vera rækur úr
leiknum við háðung og svívirðu.
Sumarið 1906 var fyrsta Is-
landsglíman háð á Akureyri. Jó-
liannes var þá erlendis. Þingey-
ingar fjölmentu til þess móts.
I Mývatnssveit og víðar í Þing-
eyjarsýslu liafði glíma verið
tíðkuð svo lengi sem menn
vissu til og var sýslubúum
því meir en litið metnaðar-
mál að ná íslandsbeltinu til
sin. Áttu þeir marga ágæta
glímumenn í hópi sínum, er
komu fram á sjónarsviðið þetta
ár og hin næstu. Má þar telja
Halldórsstaðabræður Jón og Sig-
urð, bræður tvo frá Haganesi,
Þorgeir Guðnason frá Græna-
vatni og síðasl en ekki síst Pjet-
ur Jónsson frá Reykjahlið, sem
nú býr á Gautlöndum. Glimu-
lag Þingeyinga var mjög glæsi-
legt, dansandi ljettir i hreyfing-
um, eldsnarir og bragðmargir.
En Þingeyingar náðu ekki belt-
inu. Á þessari fyrstu Islands-
glímu varð Ólafur Daviðsson
sigurveg'arinn og er þannig
fyrsti glímukongur íslands.
Hann sigldi þá um haustið og
hefir ekki síðan tekið þátt i
Islandsglímu.
Snemma vors 1907 var önn-
ur Íslandsglíman liáð á Akur-
eyri. Þá var Jóhannes- aftur
kominn heim. Nú fjölmenntu
Þingeyingar fyrir alvöru og
mun þetta hafa verið fjölmenn-
asta Íslandsglíma, sem háð hef-
ir verið. Þátttakendur voru 24.
Af þeim feldi Jóliannes 19 en
hinir gengu úr leik. Ekki gáf-
ust Þingeyingar upp að lieldur.
Vorið 1908 fjölmenntu þeir enn
til mótsins, en það fór sem vor-
ið áður að Jóhannes varð sigur-
vegari og glímukongur.
Sumarið 1908 taka íslending-
ar i fyrsta sinn þátt í Olymps-
leikjunum. Þeir voru þá háðir
í Lundúnum. Á leikjunum var
sýnd Islensk glíma og þótti mik-
ið til hennar koma. Höfðu ensku
blöðin orð á því að hingað til
hefðu menn álitið, að einna erf-
iðast mundi v«ra að koma Jap-
önum af fótunum, en íslending-
ar hefðu sýnt það að þeir
mundu ennþá erfiðari viðfangs.
Auk þess sem Jóhannes tók þátt
í íslensku glímunni á Olymps-
leikunum og glímusýtninguir,,
sem flokkminn hjelt viða um
Bretland að afstöðnum leikjun-
um, tók Jóhannes þátt i gr5sk-
rómverskri glímu á isjálf-
um leikjunum. Varð hann
einn af fjórum sem komust í
úrslit miðþyngdarflokki. Fyrst
glímdi Jóhannes við Ungverj-
ann Orosz og sigraði hann á
12 V2 mínútu.Úrslitaglíman va1'
milli Jóhannesar og Svíans And-
erson og liöfðu menn húist við
að Jóhannes mundi sigra, því
blöðunum kom saman um að
Jóhannes væri sterkastur þeirra
er þarna átlust við. Svíanum
Anglýsing frú fjölleikahúsinu Em-
Inre. Nafn Jóhannesar er prehtað
með síærsta l.etrinu til að sýna að
sýningarjiáttur hans sje helsti liður-
inn á skemtiskránni.
var dæmdur sigurinn, en það
frjettist ekki fyr en á eftir að
Jóhannes hefði beinbrotnað í
byrjun atrennunnar og glíint
með brotið viðbein í 18 mínútur!
Fram til þessa tima hafði Jó-
hannes aðeins fengist við landa
sina.. En á Olympsleikjum gafst
honum tækifæri að reyna sig
við fremstu íþróttamenn frá
flestum löndum lieims. Og ár-
angurinn varð sá, að það má
teljast slysni að hann varð ekki
heimsmeistari í grískrómverskri
glímu á Olympsleikjunum 1908
Upp frá þessu fer Jóhannes að
hugsa fyrir alvöru til þess a'ð
gera íþróttirnar að atvinnu
sinni. I skammdeginu 1908 legg-
ur hann af stað með fámenn-
an hóp og 500 krónur í pen-
ingum!
Fvrst er haldið til Englands.
Þar er sýnd islensk glima og'
catch-as-catch can (fjölbragða-
glíma, sem Jóhannes kallar).
Jóhannes auglýsti að hann
greiddi hverjum manni 1000
krónur, sem fengi staðist sig
í 5 minútur. Urðu nú margir
til að reyna, japanskir glímu-
meistarar, breskir glímumeistar-
ar, áflogamenn og kraftajötn-
ar frá öllum heimsins löndum.
En það leið ekki á löngu áður
en Englendingar slógu því föstu
að það væri ekki fyrir fjandann
sjálfan að standast Jóhannesi
snúning. Og nú er sigurförinni
haldið áfram borg úr borg land
úr landi heimsálfu úr heimsálfu.
Átján ár ferðaðist Jóhannes og
har nafn íslands og íslenskra
afreka um heim þveran. Er Jó-
hannes vafalaust einhver víð-
förlasti maður hjer á landi og
hefir fengið að vita af eigin
reynd hve erfið ganga braut-
ryðjandans er. Oft komst hann
í beinan lífsháska, ekki einung-
is á sjálfum sýningunum, held-
ur og i sambandi við þær. Verð-
ur fátt eitt af þeim svaðilförum
sagt i þessari stuttu grein, en
þó skal mint á stöku atburði.
Einusinni var Jóhannes að
sýna iþróttir sínar í Prag, höf-
uðborg Bæheims. Hann bauð að
vanda 1000 kr. hverjum sem
geti staðist sig í 5 mínútur.
Berst þá skeyti til leikliússtjór-
ans frá Vínarborg, að þrír menn
sjeu tilbúnir að fást við Jóhann-
es, og fyrirspurn um hvort þess-
ar 1000 krónur sjeu fyrir hendi
Samkvæmt fyrirmælum Jóliann-
esar símar leikhússtjórinn að
þeir skulu bara koma og alt
sje í lagi með peningana. Þess-
ir þrír menn voru Steinbach
heimsmeistari í lyftingum,
Hilmer Bælieimsmeistari í grísk
rómverskri glímu, og Fritzensky
Evrópumeistari í grisk-róm-
verskri glímu. Voru það sam-
an tekin ráð þeirra fjelaga að
fyrstur skyldi Fritzensky taka
Jóhannes „í gegn“, en hinir síð-
an taka við honum ef á þyrfti
að halda. Jóhannes dró ekki af
sjer. Hann kastaði Fritzensky
5
Jóhannes Jósefsson 25 ára.
lil jarðar 6 sinnum á 3 mínút-
um og ljek hann svo grátt að
fólkið ærðist. Henti hnífum,
stólum, öllu lauslegu. Loks varð
lögreglan að skerast i leikinn
og koma Jóhannesi undan. En
múgurinn elti og ljet grjóthríð
dynja á gluggum matsöhihúss-
ins, þar sem Jóliannes og fje-
lagar hans liöfðu leitað hæhs.
Loks fylgdi lögreglan Jóhannesi
á járnbrautarstöðina og sat þar
yfir þeim fjelögum þar til lest
in fór1 á stað með þá.
1 Lissabon bar það við að
dólgur einn kom linífslagi á Jó-
hannes á sýningu og stakk hann
gegnum vinstri höndina. En Jó-
hannes náði til hans þeirri
liægri, keyrði liann undir sig og
kreisti liann svo milli fóta sjer
að manngarminum lá við köfn-
un. Ruku áhorfendur upp á
leiksviðið og ætluðu að drepa
Jóhannes þar sem hann lá með
manninn í sannnefndum lieljar-
greipum. En ösin var svo mikil,
að enginn sá hvað fyrir var.
Jóhannesi tókst að smjúga milli
fóta fólksins út af leiksviðinu.
En aumingja maðurinn lá eftir
og fjekk spörk og liögg, sem
Jóhannesi voru ætluð, svo að
honum lá við bana.
Loks var hin fræga viður-
eign við Pólverjann Wladik
Zbyozky í Lodz. Jóhannes liafði
að vanda lagt undir 1000 krónur
við hvern sem reyna vildi og
liöfðu margir orðið til en Jó-
hannes hlaðið þeim jafnharðan.
Pólverjar eru metnaðarmenn
miklir og' tók að sárna þetta.
Hvern fjandann vildi þessi út-
lendingur upp á dekk! Áttu þeir
ekki heimsmeistarann í catch as
catch can, sjálfan Zbyozky. Það
væri best að láta Jóhannes fást
við hann og vita livort ekki
lækkaði í honum drambið. Þeir
saman. I 36 mínútur áttust þeir
við, ])ar til Jóhannes bar af helj-
armanninum. En nú tók ekki
l)etra við. Múgurinn ærðist
bókstaflega. Þjóðhetja þeirra lá
í valnum eftir liræðilega útreið.
Hjer varð að koma hefnd. Með
ópum og formælingum rjeðist
hamstola fjöldinn upp á leik-
sviðið og áður en Jóliannes átt-
Framhald á bls. 12.