Fálkinn - 22.12.1934, Síða 9

F Á L K I N N
5
móðurina, sem hún sat og var
að tala við, og hún hafði hleg-
ið — en ekki eins og lienni
þætli gaman. Æ, farðu með
drengnum, liafði húsmóðirin
svarað: Það lítilræði geturðu
gert fyrir hann. Já, þú getur
úr flokki talað, Rannveig, liafði
Sigga svarað: Þú veist vel, að
ef jeg ætti ekki snáðann þann
arna væri margt öðruvísi.
Hreimurinn var ekki eins og
henni þætti vænt um að eiga
hann; þvert á móti. Jón skildi
það ekki; og honum var raun
að því að geta ekki skilið það.
Og þegar liún fór að gráta rjett
á eftir, þá var það alt annar
grátur en þarna forðum uppi
við klettinn fyrir mörgum ár-
um, sár grátur; Jón þorði alls
ekki að koma nærri móður
sinni. Það var einmitt þennan
dag, sem hann tók eftir, að
fólkið var öðruvisi við hann
þegar móðir hans var á ferð
en venjulega; að það gaut bara
til hans augunum og þorði ekki
að horfa í augun á honum. Upp
frá þeim degi forðaðist hann
jafnan klettinn; eitthvað hafði
hrostið milli þeirra.
Föður sinn, sem hjet Einar
og ekki lieldur átti heima langt
í burtu, en þó undarlegt megi
virðast ekki á sama hæ og móð-
ir lians, sá hann oftar, — svo
sem tvisvar-þrisvar sinnum á
ári. Faðir lians talaði aldrei
við hann, horfði aldrei í augun
á honum; en Jón fann að föð-
ur 'hans þótti vænt um, að liann
væri sem næst lionum þegar
liann kom á bæinn. Og Jón
vissi líka, að faðir hans liafði
það til að sitja og stara lengi á
hahn i einu, þegar hann hjelt
að aðrir tæki ekki eftir. Svona
gátu þeir setið lengi; og Jón
vissi að þeim leið háðum vel.
Vissi líka, að aðrir vissu það
elcki, og áttu víst lielst ekki að
vita það. Honum hafði smám
saman skilist, að móðir hans
var enginn aufúsugestur á bæn-
um; að faðirinn væri ekki
aufúsugestur hafði honum alt-
af verið augljóst.
En hann átti þó föður og
móður upp á sinn máta. Og
heimili átti liann lika; upp á
sinn máta. Því að þegar liann
yrði stór og gæti talað eins og
fullorðna fólkið, ætlaði liann
að fara með ekki aðeins móð-
ur sina heldur lika föður sinn
upp að kletli þegar þau kæmi;
og svo skyldu þau sitja þar og
láta sjer líða vel. Og kletturinn
skyldi sannreyna, að liann væri
ekki gleymdur; að enginn
liefði svikið liann.
En þangað til hann yrði full-
orðinn átti hann aðeins guð á
iiimnum, sem kom i heimsólcn
einu sini á ári — sem sje á
jólunum. Við liann gat hann
ekki heldur talað fyllilega enn-
þá; en hann vissi að það mundi
verða síðar. Já, það var svo
komið, að hann þorði að segja
alt við hann; það sem liann
þorði ekki að segja við nokk-
urn mann. En guð var eklci
farinn að taka mark á því,
sem hann sagði. Og það var
ekki við því að búast — liann
var ekki nema átta ára. Full-
orðna fólkið kunni vitanlega
hetur að haga orðum sínum
við guð, og ekki gat liann kom-
ist yfir alt. En Jón ætlaði að
leggja sig í framkróka; það
ætlaði hann. Hver veit nema
guð mundi ljá honum eyra,
þegar hann yrði fermdur.
Þegar Jón var hjer kominn
í hugleiðingum sínum, heyrði
hann nafn sitt kallað frammi
í göngunum; og af þvi að hann
vissi hve dýrurn er illa við að
láta ónáða sig, flýtti liann sjer
fram á móti þeim sem kallaði,
Það var ein af stúlkunum:
Þú liefir ekki sjest í marga
klukkutima! kallaði hún i jög-
unartón: Hvað á það að þýða
að láta okkur bíða og verða
hrædd um þig, — hvað varð
eiginlega af þjer, Jónki strák-
ur! Og þetta alveg fyrir jólin!
En komdu nú! .... IJúsmóðir-
in ætlar að vita hvort þú kant
bænirnar þinar.
Hafðu ekki svona hátt,
Manga, sagði Jón hvíslandi:
Þú vekur kýrnar.
Nú tekur í hnúkana! skelti
Manga upp úr: Jeg ætti víst að
fara í klaustur til þess að vekja
ekki kýrnar!
Láttu mig nú heyra, livort
þú kant bænirnar þínar, sagði
húsmóðirin liægt og kinkaði
kolli til hans, að hann settist
á skemilinn fyrir framan hana.
Og Jón settist og liorfði sak-
leysislega i augu henni, en jóla-
hátíðinn kom eins og ljettur
og sæll svimi yfir hann; því
að það, að liún liafði ekki
sagt Jónki, var eins og nokk-
urskonar byrjun að því, að hún
mundi bráðum fara að segja
Nonni. Og á eftir mundu allir.
eða að minsta kosti flestir á
bænum kalla hann Nonha i
nokkra daga. Ó — og þá voru
komin jól! Og alt var eins og
það ætti að vera, allir góðir
og vinalegir — af þvi að guð
var í heimsókn.
Byrjaðu nú, sagði húsmóðirin.
Jón horfði á heimabörnin;
Iionum var það Ijóst af svip
þeirra og látbragði, að þau
höfðu ekki heldur gleymt hæn-
unum sínum. Og Jón varð svo
glaður. Og með djúpri andakt
byrjaði hann:
Faðir minn á himnum ....
Húsmóðirin ljel prjónana
sína detta niður í kjöltuna.
Fingur liennar hættu að hrevf-
ast en sleptu þó ekki prjónun-
um, Jón rak i vörðurnar, tók
eftir hvað alt varð liljótt kring-
um hann — heimabörnin
skríktu en þögnuðu undir eins
aftur.
Hugsaðu þig um, barn, sagði
húsmóðirin og málrómurinn
var ofboð mæðulegur.
Það hefur ef til vill verið
af því að liún sagði ekki held-
ur Jónki í þetta sinn, að Jón
hugsaði sig ekki um en sagði
aftur öruggur:
Faðir minn á himnum ....
Lengra komst hann ekki í
þetta sinn; þvi að nú komu
fjörkippir í vinnusömu hend-
urnar húsfreyjunnar. Hann
fjekk löðrung svo að hann valt
um á gólíið og þar lá hann, alt
of undrandi til þess að geta
staðið upp eða jafnvel farið
að grála. Og þarna lá liann,
þangað til sterk hönd tók í
hann og lyfti lionum upp og
setti hann á skemilinn, og rödd
liúsbóndans sagði:
Sestu þú þarna og liugsaðu
þig um einu sinni enn, Nonni
litli .... Og þú, kona -—
spurðu drenginn hvernig það
hafi atvikast, að lionum varð
á að rugla bænarorðunum, i
stað þess að löðrunga hann.
Er það jeg sem á að svara
lil sakar, þó að skitinn strákur,
sem jeg í öllum greinum geri
jafn hátt undir höfðu og mín-
um eigin börnum, setji sjálfan
sig i slað alls mannkynsins, af
eintómri sjálfselsku? spurði
húsmóðirin og stóð upp. Og
nú stóð Jón upp lika, grátandi
— af því að hann hafði verið
kallaður Nonni — og lirópaði
gegnum grátinn, svo að allir
gætu heyrt að hann kynni
Faðirvorið sitt:
Faðir vor — — Faðir vor
— — Faðir vor! ........
Geturðu, hyggna kona, ekki
hugsað þjer aðrar ástæður en
sjálfselsku fyrir þessu? sagði
húsbóndinn.
Jón botnaði ekkert í þessum
viðræðum; en þeim mun betur
skyldi liann að húsmóðirin
liafði tekið hann í fang sjer og
har hann fram í herbergi og
lalaði þar við hann lengi. Að
vísu skildi hann minst af því
sem hún spurði um og útskýrði
fyrir lionum; en þvi betur
skildi hann að liún var góð
við liann, eða vildi að minsta
kosti vera það. Og það kom í
sama staðnum niður.
Þetta urðu yndislegustu jól-
in sem liann mundi eftir. Allir
kölluðu hann Nonna. Að vísu
lá við, að dálítill kurr yrði á
aðfangadagskvöldið. Hann liafði
slökt á kertinu sínu .... liann
átti ekki nema það eina. Og
af því að hann hafði fengið
nýja vetlinga líka í jólagjöf,
fanst honurn hann ekki þurfa
að njóta ánægjunnar af hvoru-
tveggju í einu; og langaði alt
i einu svo mikið til að geyma
kertið sitt, geyma það, þangað
til jólin væru úti — og fólkið
væri aftur farið að kalla liann
Jónka. Þegar húsmóðirin sá,
að ekki logaði á kertinu, kom
hún til lians og klappaði lion-
um á kinnina:
Hefir sloknað á kertinu þínu
Nonni litli, sagði hún og
kveikti á því.
Skönnnu síðar slökti hann á
þvi í annað sinn.
Þegar liúsmóðirin furðaði sig
á þvi, að aftur væri sloknað á
kertinu, livíslaði litla dóttir
hennar að henni:
Hann slekkur á því sjálfur,
mamma!
Um leið og liúsmóðirin
kveikti á kertinu á ný sagði
liún með nokkrum þjósti:
Þú liefir fengið þetta kerti
til jiess að láta það loga i kvöld
og í nótt — til heiðurs guðs
syni.
Og þarna sat Nonni svo með
vetlingana sina .... Hann bað
snenima um að lofa sjer að
fara að hátta; því að hann
hjelt að hann mætti slökkva
ljósið þegar hann væri hátt-
aður. Og hann fjekk leyfi til
að hátta; en ljósið fjekk hann
ekki að slökkva. Það átti að
standa á rúmstólpanum hans
og loga jiar við höfðalagið.
Hann reyndi að halda sjer vak-
andi; hver nema hann gæti
þá, jiegar aðrir væri háttaðir,
laumast til og slökt á kertinu
sínu. En þrátt fyrir hvað hann
reyndi þá sofnaði hann von
hráðar; og þegar hann vakn-
aði um morguninn var kertið
brunnið upp til agna .... Þá
grjet hann. Líka af þvi að hon-
um kom í liug, að hann liafði
heyrt Rannveigu litlu, sem var
svo falleg og sem liann hafði
hugsað sjer að giftast þegar
hann væri orðinn stór og ríkur,
hvísla að móður sinni: Ileyrðu
mamma — jeg held hara að
hann Nonni sje niskur! ....
En úr því að hún hafði sagt
Nonni, var jietta alls ekki neitt
slæmt, að minsta kosti ekki
nærri eins slæmt og ef hún
hefði kallað hann Jónka —
af þvi að hún hjelt að hann
hefði ekki heyrt það. Og rjett
áður en hann sofnaði hafði
hún komið til hans og lofað
honum að hita af súkkulaði-
kökunni sinni. Að vísu hafði
hún ekki boðið lionum að bíta
aftur — þegar liún sá hvað lít-
ið hann beit. En það gat líka
vel verið, að hún liafi ekki
tekið eftir því. Að minsta kosti
var Jón að kjökra bæði yfir
einu og öðru samtímis jivi sem
liann harmaði kertið sitt. Og
það endaði með því, að þó
komið væri undir rnorgun og
bráðum mál að fara á fætur,
þá grjet hann sig í svefn aftur.
En það var óvænt sem beið
lians þegar liann kom á fætur,
sár yfir því að liafa vaknað
svona seint, og fór með nýju
vetlingana sína á höndunum
en mætti liúsbóndanum í bað-
stofustiganum — og liúsbónd-
inn sagði:
Sparaðu nýju vetlingana
þína einn daginn enn, Nonni
litli; jeg er húinn að hera kún-