Fálkinn - 01.08.1936, Page 3

F Á L K I N N
3
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM
Ritstjórar:
Vilh. Finsen og Skúli Skúlason.
Framkvæmdastj.: Svavar Hjaltested.
Aðalskrifstofa:
Bankastræti 3, Reykjavík. Sími 2210.
Opin virka daga kl. 10—12 og 1—6.
Skrifslofa í Oslo:
Anton Schjöthsgade 14.
Blaðið kemur út hvern laugardag.
Askriftarverð er kr. 1.50 á mánuði;
kr. 4.50 á ársfjórðungi og 18 kr. árg.
Erlendis 24 kr.
Allar áskriftanir greiðist fyrirfram.
Auglýsingaverð: 20 aura millimeter.
Herbertsprent prentaði.
Skraðdaraþankar.
„Notið sjóinn og sólskinið“, er
setning sem í nokkur undanfarin ár
hefir verið reynt að innprenta Reyk-
víkingum. En það er svo oft, sem
ekki er gott að hlýða þessu boðorði,
vegna þess að sólskinið vantar. Og
þá er sjórinn lika of kaldur. Þetta
tvent fer ávalt saman.
Vegna þess að tækifærin eru svo
fá er því meiri ástæða til þess að
nota þau þegar þau gefast. Undan-
farnar vikur hefir veðráttan lokkað
fólkið til þess að rækja þetta boð-
orð. Hjer hefir verið hver sólskins-
og hitadagurinn eftir annan, sjórinu
hefir verið volgur og sandurinn og
klappirnar i fjörunni eins og bakar-
ofn. Margir hafa notað sjer þetta.
En þó ekki nógu margir. Einkan-
lega hefir sjest of lítið af börnum
hjer suður við Skerjafjörð. Nóg er
af þeiin á götunni — nógu af að
taka.
En til þess að liægt sje að senda
börn og unglinga í sjóbað, þarf að
hafa tryggingu fyrir því, að eftirlits-
fólk sje á staðnum, sem gætir þeirra.
Og jafnvel þó að um fullorðið fólk
sje að ræða, þá er sist vanþörf á,
að jafnan sje við hendina maður
með bát og björgunartæki, ef eitl-
hvað ber að höndum. Það er metn-
aður margra syndra manna, að
synda sem lengst út á sjóinn, til
þess að sýna öðrum yfirburði sína
— láta taka eftir sjer. Og þeir
freista þá annara, sem miður eru
syndir. En það kemur fyrir oflát-
unginn eins og hina, að hann getur
fengið sinadrátt eða krampa, sem
varnar lionum sundtakanna. Og
hann getur druknað eins og hinir,
ef ekki er nálægt maður, sem kann
að bjarga.
Á erlendum baðstöðum eru víðast
eftirlitsmenn og strangar reglur
settar um, live langt megi fara til
liafs. Druknanir fólks á þessum
liaðstöðum eru mjög sjaldgæft fyrir-
brigði, þær verða flestar þar, sem
fólk fer í vatn þar sem fátt er um
manninn. En það er eftirtektarvert,
að á baðstöðunum eru það að jafnaði
vel syndir menn sem drukna.
Þar sem gott er útgrynni er það
ósynda eða illa synda fólkið, sem
að jafnaði er í minstri hættu. Það
veður út þangað til því finst komið
á nóg dýpi og reynir svo sundtökin
eða æfir, á þvi að synda söniu leið
í land. Það er góð aðferð, bæði synd-
um og ó'syndum. Hún er liættulaus,
þar sem botninn er jafn og undan-
færi mikið.
Sumir telja sjer óhæfu að fara í
sjó, af því að þeir eru ekki syndir.
Rækjuniðursuðan á ísafirði.
Það er komið á dagin.n, að í ísa-
fjarðardjúpi eru liin auðugustu
rækjumið, sem til eru á Norðurlönd-
um. Það er kunnugt, að i fjölda ára-
tuga hefir fiskur sá, sem veiðst hefir
í Djúpinu verið fullur af þessum
smádýrum, sem þorskinum þykja
lostæt ekki síður en manninum. En
það er eigi fyr en i fyrra, sem byrj-
að var að veiða þetta lostæti til
manneldis. Siðan hafa rækjur — eðu
kampalampi, sem kvikindi þetta
heitir á gömlu máli — verið seldar
við og við i Reykjavík. En nú i
sumar hefir verið sett upp niðursuða
fyrir rækjur á ísafirði og hefir hún
yfrið nóg að starfa. Niðursoðnu
rækjurnar eru konmar á markaðinn
og þykja i engu standa að baki er-
lendum rækjum, og má því heita
víst, að þær verði sainkepnisfænr
á erlendum markaði, því að óvíða
cða livergi mun aðstaða vera eins
góð og einmitt á ísafirði.
Þorvaldur Guðmundsson veitir nið-
ursuðu þessari forstöðu. Var liann
i mörg ár starfsmaður hjá Slátur-
fjelagi Suðurlands, en í fyrravor fór
hann utan lil þess að kynna sjer nið-
ursuðu og starfaði hjá þýskum niður-
suðuverksmiðjum í rúmt ár. Er hann
staddur hjer i bænum um þessar
mundir og hefir gefið blöðunum
ýmsar eftirtektarverðar upplýsingar
um þessa nýju atvinnugrein.
Síðan starfsemin byrjaði í vor
hefir hún aukist svo, að nú eru
soðnar niður um 2000 dósir af rækj-
um á dag, eða 25.000 dósir síðustu
þrjár vikurnar. Um þriðjungur þessa
liefir selsl innanlands en markaður
En þetta er mesti misskilningur. Þið
sem ósyndir eru: farið i sjó. þar sem
útgrynni er — og hættið ykkur ekki
lengra en þið getið vaðið!
er að opnast erlendis fyrir fram-
leiðsluna, svo að engu þarf að kvíða
um það, að eigi verði hægt að koma
þessari nýju vöru i peninga. Um 56
manns starfa að niðursuðunni, mest
stúlkur, sem taka skelina af rækj-
unum, en jiað er seinlegt verk, eins
og þeir jiekkja sem reynt hafa. ■—
En til dæmis um hve Djúpið er auð-
ugt af þessu litla krabbadýri má
refna, að á einn bát veiddust 900
kg. af rækjum á 6Vá klukkustund í
sumar. Til samanburðar má geta
þess, að það er talið met í Svíþjóð,
að einn bátur veiddi þar 600 kg. á
einum sólarhring.
Þorvaldur Guðmundsson bendir á
það, að fjölda annars sjávarfangs
megi gera að arðbærri vöru með nið-
ursuðu og reykingum. Nefnir hann
þar til m. a. liáf, steinbít, skötusel.
karfa, skötu, síld -— og ekki síst ups-
ann sem Þjóðverjar reylcja og sjóða
niður í stórum stíl og sel.ia undir
nafninu „sjólax“. Um aðstöðu ís-
lendinga til þessa iðnaðar nefnir
lia.nn ennþá augljósu staðreynd, að
aðrar þjóðir sækja þessar fiskteg-
lindir til íslands og flytja þær til sín
og sjóða síðan niður. Varan ætti
avalt að vera betri ef hún er unn-
in glgmý upp úr sjónum, eins og
hjer er hægt. Er þvi aðstaða íslend-
inga til niðursuðu sjáyarfangs hag-
stæðari en annara þjóða. — Þess er
að vænta, að hjer sje kominn vísir
að fyrirtæki, sem eigi eftir að auk-
ast og margfaldast og verða þjóðinni
tii mikillar liagsældar: skapa nýja
atvinnu og draga fje inn í landið.
Á annari myndinni sem hjer fylgir
sjest Þorvaldur Guðmundsson við
niðursuðupottinn en á hinni sjest
siúlknahópurinn, sem tekur skelina
af rækjunum. Það eru margar mil-
jónir af rækjum búnar að ganga
gegnum hendurnar á þeim.
-----x----
Halldór Þórðarson bókbindari
verður áttræður 7. ágúst.
Nýr læknir.
Alfreð Gislason hefir opnað lækn-
ingastofu hjer í bænum. Hefir hann
stundað framhaldsnám í tauga- og
geðsjúkdómafræðum undanfarin fjög-
ur ár. D^aldi hann við ýöiSa spítala
í Danmörku og naut leiðsagnar
helstú taugalækna jiar, m. a. próf.
Viggo Christiansen og Knud H.
Krabbe yfirlæknis. Lækningastofa
Alfreðs er í Suðurgötu 4.
Fertupr letkari.
Brynjólfur Jóhannesson leikari
verður fertugur 3. ágúst. Hann hefir
undanfarin ár verið einn af fremstu
leikurum Reykjavíkur, leikið í nær
öllum leikritum, sem sýnd hafa ver-
ið og á orðið ein.na flest hlutverk
starfandi leikara í Reykjavík, eða
samtals um 80. Alls hefir hann leik-
ið í þessum hlutverkum nálægt 765
sinnuin. Innan við tvitugt dvaldist
liann í Kliöfn við verslunarskóla-
nám og fór þá mikið i leikhús og sá
m. a. Ólaf heitinn Poulsen í ýmsum
bestu hlutverkum hans. En fyrst
kom hann á leiksvið vestur á tsa-
firði, sem Hammer i „Nei“, árið 1916
og ljek þár í ýmsum leikritum næstu
árin og stjórnaði 'sýningu á „Sher-
lock Holmes“, sem þótti takast ágæt-
lega. Til Reykjavikur fluttist Brynj-
ólfur 1924 og hefir leikið að stað-
aldri lijer síðan. Mesta ánægju telur
hann sig hafa haft af að leika lilut-
verkin Bly í „Gluggar“ eftir Gals-
worthy, Andrjes Bleiknef í „Þrett-
?ndakvöld“, Friðmund Friðar i
„Karlinn í kassanuin“ og síðast en
ekki sisl síra Sigvalda í „Manni og
ltonu“. Minnast þeir sem sjeð hafa
hins ágæta leiks Brynjólfs í þessum
lilutverkum og mörgum fleiri.
)