Fálkinn - 04.08.1939, Blaðsíða 6

6
F Á L K I N N
Karl Delzer:
Málshöfðun ástæðulaus.
PURTAIN KAPTEINN! Þjer hafiö
lieyrt ákæruna og eiðfesta skýrslu
Goldens um, að 10. mars hafið þjer
að yfirlögðu ráði barið, sparkað og
— hm — bitið hann, i þeim tilgangi,
að veita honum áverka. Ennfremur,
að þjer hafið hoppað á myndavjel-
inni hans, sem var 160 dollara virði,
og mölbrotið liana. Önnur vitni hafa
staðfest þetta. Undir þessum kring-
umstæðum telur rjetturinn, að ef
þjer takið aftur staðhæfingu yðar
um, að þjer sjeuð sýkn, þá muni
sami rjettur taka fult tillit iil allra
málsbóta, sjerstaklega með tilliti til
hinnar vösku framkomu yðar, áður
en þjer rjeðust á mr. Golden. Hvað
kjósið þjer?“
Akærði: — Jeg er ekki sekur, og
hefi aldrei verið það.
Dómari: •— Óskið þjer að koma
með skýringu.
Á.: — Já, einmitt.
D.: — Hve gamall eruð þjer,
Curtain kapteinn?
Á.: — Fimmtíu og fimm. Það vitið
þjer áður, dómari.
D.: — Þjer eigið bátinn, sem flyt-
ur póst tvisvar i viku til Fox Is-
land, og stýrið honum?
Á.: — Rjett er það, dómari.
D.: — Og daginn, sem þetta gerð-
ist, fluttuð þjer póstinu, eins og
vanalega.
Á.: — Ekki eins og vanalega. Jeg
lagði upp daginn áður. ísinn hafði
rekið upp að landi í þrjá daga. Jeg
liafði beðið eftir að finna einhvers-
staðar opið sund.
D.: —- Og þegar þjer frjettuð um
opið sund, lögðuð þjer upp. Þann
níunda mars. Og einn?
Á.: — Nei. Vinnie Thomas var
með mjer. Hann sá um vjelina.
D.: — Stjórnin borgar yður fyrir
hverja ferð, Curtain skipstjóri?
Á.: — Rjett. Fimm dollara 95
cent. Ferðirnar eru boðnar út, til
eins árs i senn. Lægsta tilboðinu ev
tekið.
D.: — Jeg skil. En þennan umtal-
aða dag reynduð þjer að komast
til Fox Island, þrátt fyrir rok og
rekís. Það var ekki eingöngu um-
hugsunin um þessa fimm dollara
95 cent, sem ýtti á eftir, heldur. . . .
Á.: — Afsakið, dómari. Vinnie
Thomas fær tvo dollara. Þá verða
eftir 3.95. Og af þvi gengur til ben-
síns og olíu.
D.: — Jeg skil. Þrír 95. En svo
voruð þjer haldinn af hinni rjettu
skyldurækni? — Pósturinn varð að
komast. Og til þess að koma honum
—‘ viljiS þjer ekki segja okkur sjálf-
ur hvað gerðist?
Á.: — ísinn hrannaðist kringum
bátinn minn. Þar sat jeg — um
miðja nótt.
D.: — Hvar?
Á.: — Ekki á neinum ákveðnum
stað. F'jórtán kílómetra frá landi,
geri jeg ráð fyrir. Um það bil miðja
vegu.
D.: —■ Enginn reyndi að hjálpa
yður, skipstjóri?
Á.: —■ Það var ekki liægt. Strand-
vörðurinn á eyjunni sá okkur í kast-
ljósinu, en það var ómögulegt að
koma út báti, fyrir ís. Þetta var um
klukkan niu. Jeg er viss um það, því
að það var þá, sem Vinnie fjekk
fyrsta kvalakastið.
D.: — Kvalakast, skipstjóri?
Á.: — Já, botnlangakast, dómari.
Hann hafði fengið það áður. En
það var bara verra núna.
D.: — Hvað gerðuð j)jer við hann?
Á.: — Auðvitað ekki neitt, nema
jeg fór úr duggarapeysunni og
prjónavestinu og vafði því um hann.
Annað gat jeg ekki gert. Hvergi hlýju
að fá.
D.: — Enginn ofn, skipstjóri?
Á.: — Um borð? Ónei, síður en
svo. Þegar kalt er, ornum við okkur
við vjelina. En í þetta skifti hafði
ísinn brotið fjöl úr vjelarúminu, svo
að það næddi inn.
D.: — Eitt vitnið hefir borið, að
kuldinn hafi verið nálægt 0. Er
það rjett?
Á.: — Það get jeg ekki sagt um.
En það var svo kalt, að það fraus
í krananum fimtu hverja minútu.
Það var mesta bardús við að bora
úr honum.
D.: — En þrátt fyrir þetta mund-
uð þjer, að pósturinn varð að kom-
ast sina leið.
Á.: — Nei, hr. dómari. Jeg mundi
ekki eftir póstinum. Jeg hafði engan
tima til að muna slíkt. Ekki einu
sinni eftir þessum þrem 95. Að
minsta kosti ekki eftir að bensin-
rörið sprakk.
D.: — Hvað gerðuð þjer þá, skip-
sljóri?
Á.: -— Jeg dyttaði að því.
D.: — Og svo?
Á.: — Svo misti jeg pípuna mína.
Vindurinn bljes henni út úr túlanum
á mjer. Og þá varð jeg reiður.
D.: — Og um morguninn?
Á.: — Var jeg enn að glíma við
isinn.
D.: —Hvenær sáuð þjer fyrst á-
kærandann, herra Golden?
Á.: — Flugvjelina hans? Það var
um klukkan tíu.
D.: — Hann tók myndir af yður
úr loftinu.
Á.: — Já, herra dómari. Mjer stóð
á sama um það. Fyrst í stað. Jeg
hugsaði ekki um annað, en að kom-
ast út í eyjuna.
D.: — Þjer álítið, að það hafi
verið skyldurækni póstmannsins,
sem knúði yður áfram enn, eftir alt,
sem skeð hafði?
Á.: — Jeg get engu svarað um
það. Það eina sem jeg vissi, var, að
Vinnie var að versna, og um miðjan
dag varð hrönnunin verri en áður
í ísnum. Hvergi nokkur smuga. —
Þessvegna stefndi jeg á jaka og setti
fulla ferð á vjelina. Báturinn vipp-
aðist upp á jakann. Mig langaði ekki
til að yfirgefa liann, en jeg mátti
til, því að Vinnie var svo veikur.
Jeg tók sleðann af stýrishúsinu og
lagði Vinnie á liann, ofan á póst-
pokana. Og svo lijelt jeg á stað út
á isinn, til eyjunnar.
D.: — Hvað er það langt?
Á.: — Sex kilómetrar í beina línu.
En þrjátíu i kringum vökina. Jeg
var lengi að venjast því, að draga
sleðann með vinstri hendi. Jeg hafði
nefnilega meitt mig á henni, þegar
jeg var að eiga við bensínrörið.
D.: — Sáuð þjer ekki flugvjel
Gojdens nema einu sinni?
Á.: — Jú, tvisar sinnum til.
D.: — Hvað var klukkan, þegar
þjer komuð til Fox Island?
\.: — Jeg veit ekki, dómari. Það
var orðið dimt.
D.: — Að kvöldi annars dags?
Á.: — Alveg rjett, dómari.
D.: — Hvað gerðist svo?
Á.: — Jeg dró Vinnie heim til
Sparrow læknis, og hann tók úr
honum botnlangann, og svo fór jeg
á pósthúsið, og fjekk Duke Kenney
póstinn.
D.: — Kenney póstmeistara, sem
hefir borið vitni?
Á.: — Alveg rjett. Og svo settist
jeg við ofninn hans til að hlýja mjer,
og bræða úr mjer.
D.: — Voru fötin yðar frosin?
Á.: — Auðvitað. Eilt klakastykki.
Og jeg var einmitt að reyna að losa
af mjer húfuna, án þess að rífa
hárið af mjer um leið, þegar þessi
peyi kom inn.
D.: — Þjer meinið ákærandann —
hr.^ Golden?
Á.: — Rjett. Hann byrjaði að
spyrja mig i þaula, eins og flón.
D.: — Og þjer svöruðuð?
Á.: — Nei, jeg svaraði ekki. —
Hvernig átti jeg að geta svarað því,
sem hann spurði um? Ilvernig það
væri, að frjósa í hel. Og hvernig
manni fyndist, að vera tvo daga á
rekís og draga veikan mann. Og
hve gamall jeg hefði verið, þegar
jeg bjargaði fyrst mannslífi, og hvaða
skoðun jeg hefði á Byrd aðmírál og
þessháttar. En jeg mátti ekki vera að
svara þvi; jeg þurfti að liugsa um
hvernig jeg hefði unnið mjer inn
þessa þrjá dollara 95.
D.: — Og hvað svo, skipstjóri?
Á.: — Já, svo opnaði Duke Kenn-
ey póstlúkuna og segir: „Þú hefir
haft í póstinum böggul til sjálfs þín,
póstur,“ segir hann, og jeg segi:
, Hverskonar böggull er það?“. Og
hann segir: „Það er vist gjöf frá
konunni þinni. Bók!“
D.: — Og það var alt og sumt,
sem sagt var?
Á.: — Nei, jeg sagði bara „oho“.
Þvi að jeg þurfti ekki á bókum að
halda, eins og á stóð. En þessi
deli ....
D.: — Herra Golden?
Á.: - Rjett. Hann segir: „Þetta
getur orðið falleg mynd.“ Svo tekur
hann böggulinn og opnar hann og
rjettir mjer bókina, og segir: „Nú
verðið þjer að lesa, skipstjóri!"
D.: — Og ])jer gerðuð það?
Á.: — Nei, jeg gerði það ekki.
Jeg leit á nafnið á bókinni og Duke
kallar til mín og þessi ljósmyndari
segir: „Brosið þjer nú ofurlítið". En
þá þaut bókin úr hendinni á mjer
og beint í hökuna á honum.
Hichael Faraday.
í lok 18. aldar var öðruvísi uin-
horfs í London, en nú er. Þeir 28
borgarhlutar, sem nú eru ein sam-
vaxin heild, voru þá sundurlaus
hverfi, og meðal þeirra var Ber-
inondsey. Þar voru í éinu strætinu
hesthús ríkra manna, og á hesthús-
loftinu hafði verið gerð íbúð. Járn-
smiður frá Yorkshire tók þessa íbúð
á leigu árið 1796. Hann átti fjóra
krakka og hjet einn þeirra Michael,
og var á sjötta árinu. En járnsmið-
urinn, faðir hans, hjet Faraday.
Þessi snáði varð einn af skörpustu
athugenduin mannkynsins, hann er
enn meðal fremslu vísindamanna
heimsins. Hann er höfundur raf-
magnsvísindanna. En jafnframt var
liann einn af ástúðlegustu og göf-
ugustu mönnum, sem mannkynið
hefir átt.
Michael Faraday fæddist ekki með
gullpening á tungunni. Hann leið
sult i uppvexti, þvi að maturinn var
dýr, en járnsmiðskaupið lágt. Um
skólagöngu gat ekki verið að ræða
í bernsku, þvi að Michael varð að
fara að vinna fyrir sjer, undir eins
og hann gat vetlingi valdið. Þess
er vert að geta, að þessi maður,
sem varð einn af lærðustu mönn-
um Englands, hafði aldrei sjeð Ox-
ford, fyr en hann kom þangað til
þess að taka við prófessorsstöðu.
Þegar hann var þrettán ára, datt
hann í lukkupottinn. Hann varð þá
sendill hjá bóksala við Bakerstreet.
Þar fjekk liann í fyrsta skifti á æf-
inni að sjá bækur og blöð. Og ári
síðar rakst hann á kver, sem hjet
Efnafrœði, og með kynnunum við
þetta kver hófst vegur hans.
Hann fór að gera tilraunir á
kvöldin i kytrunni, sem hann bjó
i hjá bóksalanum. Og þegar hann
var 21. árs fjekk hann gjöf, sem
var honum meira virði, en alt gull
Englandsbanka. Það var aðgöngu-
skirteini að fyrirlestraflokki hjá sir
Humphry Davy, mesta efnafræðingi
þeirra tíma. Hann sótti hvern ein-
asta fyrirlestur og fólk tók eftir hon-
um, því að hann var yngsti áheyr-
andinn, mjór og visinn. Hann skrif-
aði hjá sjer og teiknaði og bjó til
fallega myndabók um efnafræði. Og
svo sendi hann sir Humphry bók-
ina og bað um að fá að verða að-
stoðarmaður á rannsóknastofu hans.
Það tókst. Og Faraday fjekk 25
shillinga byrjunarlaun á viku. Nú
var honum borgið.
Eitt af þvi fyrsta, sem hann gerði
var að fara með sir Humphry í
tveggja ára ferðálag um Evrópu.
Kyntist hann vísindamönnum i Par-
ís, Genua, Firenze, Róm, Neapel og
Framh. á bls. 14.
D.: — Þjer játið, að þjer hafið
kastað bókinni í Golden?
Á.: — Alveg rjett. Og svo rjeðst
hann á mig með hnefunum. Munnur-
inn á mjer var opinn og jeg ætlaði
að loka honum, en þá varð lúkau
á honum á milli.
D.: — Jeg skil. Er bókin hjer í
rjettinum, skipstjóri?
Á.: — Nei, jeg brendi hana í ofn-
inum hjá Duke Kenney.
D.: — Án þess að lesa hana?
Á.: — Jeg las nafnið á henni. Hún
hjet Æfintýr i heimskautaisnum. Mig
langaði ekki í nein æfintýri. Auk
þess var Duke að kalla i mig, og svo
var jeg að hugsa um alt þetta, sem
jeg hafði haft fyrir að vinna mjer
inn þessa þrjá 95.
D.: — Bíðið augnablik, skipstjóri.
Hvað var það sem Iíenney pósl-
meistari kallaði til yðar?
Á.: — Að bókin hefði verið send
með póstkröfu, og jeg ætti að borga
fyrir hana þrjá 95, og svo burðar-
gjald.
Svo segir þessi Ijósmyndari: „Brosið þjer nú ofurlílið." En þá þaul bókin
úr hendinni á mjer ....