Fálkinn


Fálkinn - 01.12.1939, Page 11

Fálkinn - 01.12.1939, Page 11
F Á L K I N N 11 ÞÓRBERGUR ÞÓRÐARSON: ÚR ÝMSUM HEIMUM. P'rá Þórarni gullsmið Þorsteinssyni. Þórarinn Ágúst Þorsteinsson gull- smiSur er fæddur að Minna-Hofi í Hrepphólásókn. Faðir hans var Þor- steinn Guðmundsson málari, en móð- ii Elín Elísabet Björnsdóttir prests á Stokkseyri, hróður sjera Halldórs á Hofi. Þórarinn misti föður sinn skönunu eftir að hann fæddist. Var hann þá fluttUr sex mánaða gamall í kassa í fóstur til Þórarins Böðv- arssonar, er ])á var prestur i Vatns- firði, en kona sjera Þórarins var afasystir Þórarins gullsmiðs. Elín. móðir Þórarins, giftist síðar Eyjólfi Jónssyni, síðast presti í Árnesi, föð- ur Eyjólfs prests Kolbeins. Þegar ' Þórarinn var á níunda ári fluttist hann með fóstra sínum að Görðum á Álftanesi. Þórarinn nam síðar gullsmiði og » slundaði þá iðn á ísafirði. Þar kynt- ist jeg honum sumarið 1923 og skrif- aði þá upp eftir honum sögur þær, er hjer fara á eftir. I. Það bar eitt sinn til að áliðnu sumri, þegar jeg var tiu eða ellefu ára, að fóstri minn, Þórarinn Böðv- arsson, sendi mig út í eldhús eftir ausu, sem átti að liggja á lilóðar- steininum. Eldliúsið var geysistórt, ekki minna en 14 álnir á lengd og átta að breidd. Dyr voru á því frem- ur víðar og engin göng út að ganga. Fyrir gafli eldhússins voru hlóðir og uppi yfir þeim lítill gluggi. Á haustin var eldhúsið hart nær fylt af mó, en nú stóð það tómt. Uti var bjartviðri, sól i hádegisstað og skein inn um eldliúsdyrnar. Jeg fann ausuna á hlóðarsteinin- um, tek liana í höndina og held því næst til dyra. En þegar jeg kem þangað, sem dyrnar áttu að vera, finn jeg engar dyr. Jeg þreifa fyrir mjer, en verð engu nær. Þótti mjer þetta í meira lagi kynlegt. Tek jeg það þá til bragðs, að strjúka hend- inni hringinn i kring meðfram veggj- um eldhússins. Fór jeg þannig tvo hringi, en finn samt sem áður hvergi dyrnar. t því heyri jeg fóstra minn kalla: Hvað ertu að gera, drengur, allan þennan tíma? í sömu svipan sje jeg dyrnar blasa við frannni undan mjer og sólina skína beint inn í þær. Jeg var ekki seinn á mjer að komast út, sem geta má nærri. Stendur fóstri minn þá utan við dyrnar og segir: Hvað hefirðu gert af húfunni þinni? Jeg hafði haft á höfðinu, þegar jeg fór inn í eldhúsið, hláa klæðisliúfu með langri slaufu aftan á, en akkeri saumað i að framan. Þesskonar húf- ur fluttust þá til Reykjavíkur. Nú hafði jeg mist húfuna af höfðinu, en hafði enga hugmynd um, hvernig lnin hafði farið. — Vinnukonurnar hrugðu strax við og fóru að leita húfunnar. Leituðu þær í krók og kring um alt eldhúsið, því að annað hafði jeg ekki farið. En húfan fanst hvergi, hvernig sem leitað var, og l'.efir ekki fundist enn þann dag í dag. — II. Þegar jeg átti heima í Görðum, bjó í Þórukoti á Álftanesi maður, sem Þorlákur hjet og var aldavinur fóstra míns. Hann stundaði sjó á vetrum og var þá formaður fyrir áttæringi. Það var einkennilegt um ytra útlit Þorláks, að hann hafði skeggkraga á lioku og vöngum, og var hann rauður liægramegin og á hökunni, en hvítur vinstramegin upp frá höku. Kvað Þorlákur sig hafa kalið á hægri kinninni á unga aldri og hjelt að skeggið hefði litast up)i af þeirri ástæðu. Þá er jeg var um fermingu, að því er mig minnir, veiktist Þor- lákur og var fluttur á sjúkrahús í Reykjavík, en þar var þá læknir Jón Hjaltalín. Fóstri minn hjelt mjög spurnum fyrir um heilsu Þorláks. Eina aðfaranótt sunnúdags, er Þorlákur lá á spítalanum, dreymir mig, að jeg sje staddur í Þórukoti, og var kominn þar inn í stofu. Þykir mjer fóstri minn vera kominn þang- að líka og i þeim erindum að halda húskveðju yfir Þorláki. Þóttist jeg sjá líkkistu Þorláks í stofunni. En sjerstaklega var mjer minnisstætt stórt horð, sem stóð úti á miðju stofugólf- inu, fult af bakningum. í stofunni sá jeg og margt fólk, karla og kon- ur, og var það glt sorgarbúið. — Lengri var draumurinn ekki. Sagði jeg fóstra mínum liann strax um morguninn. Þenna sunnudag átti sjera Þórar- inn að messa i Görðum. Rjett áður en hann gengur út i kirkjuna kem- ur Magnús bóndi á Dysjum í Garða- hverfi innan úr lleykjavík. Segir hann fóstra mínum þau tíðindi, að Þorlákur sje nú miklu betri og sje talinn úr allri hættu. Man jeg, að féstri minn segir við mig eitthvað á þá leið, að þarna sjái jeg, hve mikið mark sje takandi á draumum minum. Venjulega taldi liann þá tómt rugl. En um kvöldið kemur einhver ennþá innan úr Reykjavík og segir Þorlák dáinn. Lík Þorláks var flutt yfir Skerja- fjörð heim að Þórukoti og var jarð- sungið að Bessastöðum. Daginn, sem átti að jarðsyngja, segir fóstri minn við mig: Þú ferð nú ekki með mjer í dag, nafni. Þú sækir bara Sörla, en svo hjet reiðhestur prests. Jeg skildi þetta svo, að ineð þessu vildi hann ónýta draum minn. Jeg sæki svo hestinn, legg á liann reiðtýgin, og prestur ríður af stað. Þegar prestur er farinn, geng jeg mig upp í piltaherbergið, tek þar pípu og fer að reykja, þó að ekki væri mjer það meira en svo leyfilegt. Þegar jeg hafði setið stundarkorn, kemur kona prests og segir, að jeg verði að ríða undir eins með liand- bókina á eftir fóstra minum, þvi að hann hefði gleymt henni á skrif- stofunni með líkræðunni í. Jeg læt ekki segja mjer þetta tvisv- ar, sæki hest í hendingskasti og þeytist af stað. Geng jeg óboðinn inn i Þórukoti, en læt þó sem minst á mjer bera og lauma liandbókinni að fóstra mínum. Hann sagði ekki eitt orð, en mjer er það ennþá minn- isstætt, livernig hann liorfði á mig, þegar jeg rjetti honum bókina. 1 stofunni í Þórukoti var nú alt nákvæmlega eins umhorfs og jeg hafði sjeð i draumnum. Þar var margt fólk saman komið, alt dökk- klætt. Sat það að súkkulaðsdrykkju við stórt borð, sem stóð úti á miðju stofugólfinu. Það fór svo, að jeg var við útförina og fylgdi fóstra mínum heim um kvöldið. III. Þegar jeg var strákur i Görðum, dreymdi mig eina nótt, að María dóttir Ásgeirs Ásgeirssonar kaup- manns á ísafirði ktím til min og segja við mig, að nú sje faðir sinn dáinn. Þá var Ásgeir í Kaupmanna- höfn, og var mjer ókunnugt um heilsufar hans. En jeg var dálitið kunnugur Ásgeirsfólkinu, þvi að jeg hafði eitt sinn verið hjá þvi mánað- K vikmy ndaf r j et tir HERNAÐAUMYNDIR EFTIRSÓTTAR Vígbúnaður þjóðanna hefir haft áhrif á kvikmyndaframleiðsluna, og kvikmyndum af hernaði fer fjölg- andi. Er þetta Vel sjeð af yfirvöld- unum, því að myndirnar auka ó- sjálfrátt áhuga áhorfendanna fyrir hermensku og vígbúnað og eru því einskonar auglýsingar fyrir hermála- ráðuneytin, sem leggja fjelögunum til hermenn og tæki til allskonar myndatöku. En í staðinn heimta yf- irvöldin að fá að ráða því, hvaða kvikmyndahandrit sjeu tekin til leiks og að hermálasjerfræðingar sjeu með í ráðuin um alt, sem mynda lökuna snertir. Leikarar, sem hafa orðið frægir fyrir leik sinn í hlut- verkum bófa og annara misyndis- manna fá ekki að leika liðsforingja- hlutverk í myndum þessum og þess- vegna eru margir nýir leikendur i þessum myndum. Ein af þessum nýju mynduni lieit- ir „Vængir flotans“ (Wings of the Navy) og er tekin á flugskóla sjó- hersins í Pensancola. Þar eru 400 nemendur samtímis og sjást æfingar þeirra á myndinni. En 000 flugvjel- ar eru notaðar í myndinni og er ein þeirra sýnd hjer. Þar sjás.t þrjár l'lugvjelar hrapa á flugi. eftir að skotið hefir verið á þær. artima á ísafirði. Jeg sagði fólkinu í Görðum draum minn, en hann var talinn rugl. En þrem vikum eftir þetta frjettist lát Ásgeirs frá Kaupmannahöfn, og liafði liann dáið um sama leyti og mig dreymdi drauminn. María vissi ekki til að neitt gengi að föður sin- um, fyr en hún frjetti lát lians. IV. Þegar jeg var um þrítugsaldur, átti jeg heima í Gloucester í Bandaríkj- unum og gætti þar frystivjelar. Þá brá svo undarlega við, að mig tók að dreyma fóstra minn nótt eftir nótt, en til þess átti jeg ekki vanda. Þótti mjer hann vera altaf að vafstra- ast eitthvað í kringum mig. Mjer þótti þetta svo einkennilegt, að jeg skrif- aði það hjá mjer. Svo leið ærið langur tími. Þá fæ jeg brjef frá Önnu, konu Kristjáns Jóssonar yfirdómara, og segir hún mjer þar lát fóstra míns og hvenær liann hefði dáið. Gæti jeg þá í vasa- bók mína og sje, að hann liafði and- ast um sama leyti og mig byrjaði að dreyma hann. Andlát Ólafs Jónssonar. Afi minn, Ólafur Jónsson kaup- maður i Hafnarfirði, andaðist þar að heimili sínu kringum 1880. Bana- inein lians var lungnahólga, og lá hann aðeins nokkra daga. Kvöldið, sem hann Ijest, sat Guð- jón sonur hans i herbergi uppi á lofti i húsinu, en afi ininn lá á neðri Frh. á bls. 13. GRETA GARBO f GAMANMYND. Gretu Garbo tekst enn að viðhalda forvitni almennings á högum sínum með því að — þegja. Hún segir al- drei neitt frá liögum sinuni og rekur alla blaðamenn af höndum sjer, hversu áleitnir, sem þeir eru, og liefir þetta orðið betri auglýsing fyrir hana en nokkurt blaðaskrum. Nú kemur sú fregn frá Hollyxvood, að Greta eigi að fara að byrja að Ieika i mynd, sem heitir „Ninotsjka“ og er skemtimynd.. Kvað hana lengi liafa langað til að leika í gaman- mynd, en Metro Goldwynfjelagið jafnan spyrnt á móti. Ernst Lubitsch stjórnar töku mynd arinnar. Hefir hann starfað hjá Para- mountfjelaginu siðan 1920, eii hnnn tök „Glöðu ekkjuna fyrir Metro Goldwyn. Hjer á myndinni s.jást þau Greta Garbo og Lubitsch.

x

Fálkinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Fálkinn
https://timarit.is/publication/351

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.