Fálkinn - 07.06.1940, Síða 4

4
F Á L K I N N
Þúfutitllingshreiðiir.
A rngrímur Ólafsson.
CENNILEGA verður langtþang-
að til vísindin hafa fullnægj-
andi svar á reiðum höndum við
því, hversvegna fjöhnargar fugla
tegundir fari til fjarlægra landa
til veturvistar. Nærtækasta svar-
ið er það, að þeir geri það lil þess
að forðast vetraríkið, en það svar
þykir ekki fullnægjandi. Hin
reglubundnu árstíðaferðalög í
dýraríkinu eru ein af gátum
þeim, sem vísindin glima við,
einkum nú á síðari árum. Menn
merkja hvalina og fiskana i sjón-
um o_g fuglana í loftinu, til þess
að komast að raun um hvert þeir
fara og hvaðan þeir koma, því
að þekkingin á því hlýtur að
verða undirstaða þeirra álykt-
ana, sem gerðar verða um til-
ganginn með ferðalaginu.
En hvað sem því líður, þá er
það staðreynd, að ísland er merk
fæðingarstofnun fjölda fuglateg-
unda, alveg eins og sjórinn við
ísland er risavaxin klakstöð
ýmsra nytjafiska — einlcum
þorsksins. Og fuglarnir, sem sjá
fyrst dagsins Ijós i hreiðri í
mosaþúfu eða melalmubb hjer
úti á íslandi fara viða um lönd.
Eigi aðeins um Bretlandseyjar,
Vestur-Evrópu og Miðjarðarhafs
lönd, heldur jafnvel suður um
Suður-Ameríku.
Ea þó að þeir dvelji langdvöl-
um erlendis þá er fæðingarhrepp-
urinn samt íslenskur og þeir eru
íslenskir ríkisborgarar. Það kalla
sumir farfuglana sumarf/e.s//, en
það er rangnefni. Farfuglarnir
eru heimamenn, því að þeir
Ilrafnshreiður i hraungjólu.1)
kvæmt þessum skýrslum verið
drepið frá 90 til 380 þúsund af
lunda, svartfugi, fýl og ritu og
munar þó mest um lundann. Þó
liann eigi ekki nema eitt egg, þá
virðist stofninn þola vel ár eftir
ár þó að 100—200 þúsund sjeu
drepin af honum á ári.
Það er fuglaríkið, hin fleyga
sveit, sem tvímælalaust setur svip
inn á náttúru íslands og er fjöl-
skrúðugasti aðili dýraríkisins. Á
Lygðu bóli mun óvíða vera jafn
fjölskrúðugt fuglalif og hjer á
landi. Það eru ekki allir, sem
gera sjer grein fyrir því, hve mik-
il prýði fuglarnir eru landinu, en
útlendingar taka þeim mun bet-
ur eftir því. Okkur þvkir kanske
skrítið að heyra, að fjöldi útlend-
inga, sem liingað hefir komið,
hefir aldrei sjeð vilta ólft fyr en
lijer og aldrei fuglabjarg og al-
drei ýmsa fugla, sem eru svo al-
gengir hjer, að við nennum ekki
að lita á J)á. Meðal þess, sem ís-
lenskum fylgdarmanni útlend-
ings er nauðsynlegt að kunna,
eru útlend heiti á algengustu
fuglategundum, þvi að um það
verða þeir áreiðanlega spurðir —
að gefnu tilefni — áður en kom-
ið er í fyrsta áfangastað.
Það hefir löngum verið skeml-
un íslenskrar æsku í sveitum að
l'ara i eggjaleit á vorin. Ekki að-
eins að fara í eggver kriunnar
og tína þar saman eitt til þrjú
’) Allar myndirnar, sem fylgja
þessari grein, eru fengnar að láni
úr Árbók FerSafjelags íslands 1939.
Finnur
FÆÐINGARSTOFNUN
_________fuglanna.
fídiðmuniisson.
Lóuet/g i hreiðri. Finnur GuSmundsson.
val, því að þeir eru einna sjaíd-
gæfastir. Mergðina af þessuin al-
gengari fuglum, svo sem mörg-
um sjófuglategundum, andateg-
undum, spóa og lóu eða spör-
fuglum mundi vandgert að giska
á. En maður getur gert sjer dá-
litla grein fyrir þvi hve ótöluleg
eskja og er þó þjóðin um 120.000
manns. Hversu margir fuglar
mundu þá koma á hvern ferkíló-
metra? Og hagskýrslutölurnar
um fuglatekju gefa einnig nokkra
hugmynd um, hve íbúafjöldi
fuglaríkisins er stórkostlegur.
Siðan um aldaiiiöt hefir sam-
dvelja hjer á ættarslóðunum
annarsstaðar eru þeir gestir.
Það hefir x ist aldrei verið gerð
tilraun til að giska á, hve mikill
fjöldi fugla væri búsettur hjer á
landi að undanteknum erni og
sú mergð er, þegar maður lítur
á fuglabjargið, æðarvarplöndin,
lóuhópana á túnunum á síðsumr-
um og gerir sjer grein f-yrir að
á hverjum ferkílómetra Islands
býr að jafnaði aðeins ein mann-
Sandlóuhreiður.
Finnur Guðmundsson.
Hreiður tjaldsins.
Finnur fíuðmundsson.