Fálkinn - 13.03.1942, Blaðsíða 2

2
F A L K I N N
Jeg hefi fundið
verulega g-ott shampoo, og
nota jeg nú ávalt og aldrei
annað en hið óviðjafnan-
lega
„Drené“ shimpoo
„Drené4, Shampoo
Fæst í næstu verslun.
Heildsölubirgðir:
C<D)1L

Aðalstræti 16. — Sími 2484.
- GAMLA BÍÓ -
GABB Á GABB OFAN.
Það er bæði gaman og alvara í
þessari mynd, en ]jó i'yrst og fremst
gaman. Því að vísu er hvert morðið
eftir annað framið í sögunni á-
samt innbrotum og hverskyns fúl-
mensku, en ])elta er alls ekki í al-
vöru gert, heldur til Þess að láta
fólk ldæja að því. Þetta kann að
þykja öfugmælakent en þó er það
satt. Því að Metro Goldwyn-Mayer
getur alt, jafnvel snúið ' hvítu í
svart og gert skoplcik úr hörmung-
unum.
Efni þessarar myndar er alt of
margbrotið til þess að ráðist verði
í að gera nokkra grein fyrir því
hjer, og eins því, hvernig það megi
ske, að hægt er að fara með efnið
eins og áður er lýst. En hjer skal
aðeins drepið á hvernig upphafið er
að sögunni, sem látin er snúast
svo einkennilega fyrir rás hinna
kynlegu viðburða, er gerast i mynd-
inni. Því að kynlegir eru þessir
viðburðir, ekki siður en framtið-
arsaga eftir H. G. Wells.
Maður er nefndur Joel Sloane.
Iiann er skáld þó hann yrki ekki
og afar lineigður til að brjóta hvert
mál til mergjar og gerir sjer jafn-
vel þær hugmyndir um sjálfan sig,
að hann sje sniðugur leynilög-
regluspæjari, enda gefst honum tals-
vert gott tækifæri til að reyna sig
í þeirri grein þegar á líður mynd-
ina. En annars er hann að borgara-
legri iðju fornbóksali, en þá stjeti
manna þekkia Reykvíkingar. Og
’hann selur aðallega dýrar bækur og
sjaldgæfar, því að myndin gerist í
Ameríku og þar eru ríkir menn
eins og hjer. Joel á ekki aðeins
bókabúðina sína heldur á haiin líka
konu, sem Garda heitir og er mesta
þing. Það er úrvalsfólk sem leikur
þessr heiðurshjón, seni sje Robert
Montgomery og Rosalind Russel og
er þetta fyrsta gamanmyndin, sem
þau liafa eignast saman.
Nú ber svo við að ríkur maður
en dálítið út á þekju, sem Christ-
opher Oates heitir (leikinn af
Elienne Girard) kemur til Joels og
hiður hann að útvega sjer afar
sjaldgæft handrit af leikriti eftir
Shakespeare, sem Nikulás nokkur
Torrent muni eiga. Torrent sje í
peningavandræðum og muni því
verða feginn að selja handritið.
Það er sagan af ]iessari handrits-
útvegun, sem sögð er í leiknum.
Og þar verður margt með svo furðu-
legu móti að maður hlær sig mátt-
lausan. Meðál leikenda þeirra ann-
ara, sem koma fram i þessari mynd
eru Reginbald Owen og Ralph
Morgan.
Tómas Jónsson [iskimatsmaður,
Bræðraborgarstíg 35, verður 70
úra 16. mars.
Jón Jóhannesson, Bjargi við
Stokksegri, verður 80 ára 19.
þ. m.
Bókafregn.
Stefan Zweig:
MARÍA STÚART.
ísafoldarprentsmiðja h.f.
Stefan Zweig hefir orðið vinsæll
af íslenskum lesendum, því að þær
bækur hans, sem áður liafa komið
út hafa vakið óvenjulega alhygli og
vakið meira umtal en titt er um
erlendar bækur í íslenskri þýðingu.
Zweig, sem fyrir nokkrum vikum
fyrirfór sjer sem landflóttamaður
suður í Suður-Ameríku, hafði lil að
bera sjerstakt innsæi i viðburðina
og kunni að kryfja þá tii mergjar.
Hann var sagnfræðingur og skáld í
senn og stíll hans er með svo mikl-
um afburðum, að hann hlýtur að
heilla lesandann og halda honuni
við efnið.
Þessara frábæru hæfileika þessa
höfundar verður ekki síður vart í
hinni siðustu bók hans, sem komin
er á ísienskt mál, en hinuin fyrri.
Og persónan, sem hQfundurinn segir
frá í þessari síðustu bók, María
Stúart Skotadrotning, er ein af þeim
persónum veraldarsögunnar, sern
orðið hefir hvað flestum skáldum
og sagnfræðingum að rannsóknar-
efni, enda liafa niðurstöður ]iess-
ara rannsókna orðið svo sundurleit-
ir, að drotningin hefir ýmjst verið
talin djöfull í mannsmynd eða jafn-
vel yfirnáttúrleg vera, hún hefir
verið hötuð og elskuð, hafin til
skýjann^ og fyrirlitin.
Zweig siglir að vanda milli skers
og báru í dómum þeim, sem liann
leggur á söguhetjuna, en skýrir yfir-
leitt hvatir hennar til ])ess sem hún
aðhefst, á liann veg, að til málsbóta
má teljast fyrir drotninguna. Sumar
þessar skýringar eru bygðar á o-
vjefengjanlegum heimildum, en aðr-
ar á hugsuðum aðstæðum, sem jafn-
an geta orkað tvímælis. En það sem
mestu skiftir fyrir þann lesanda,
sem vill lesa sjer lil „skemtunar og
fróðleiks" í senn er þetta, að bókin
er svo prýðilega rituð, að hún
bindur lesandann, og hann þarf
aldrei að leggja sig i líma lil að
lialda þræðinum.
Höfundur skiftir bókinni i fjóra
aðalliætti og nær sá fyrsti yfir 6
fyrstu æfiár Maríu Stúart, frá því
að hún varð drotning, 6 daga göm-
ul, við dauða föður síns, Jakobs V.
Skotakonungs og þangað til liún er
flutt til Frakklands til þess að fá
þar uppeldi, sem hæfi tilvonandi
Frakklandsdrotningu. Næsli báttur
gerist í Frakklandi, 1548—1561, er
Mary dvelur þar og giftist Frans
ríkiserfingja, sem tók ríki 1559, en
deyr ári síðar. Fluttist María þá
aftur til Skotlands, 1561, og gerast
nú þeir viðburðir úr æfi liennar,
sem öllum eru kunnastir, gifting
hennar og Darnley lávarðar árið
1565, morð Rizzio og Darnleys og
loks það, að hún er handtekin og
neydd til að segja af sjer ríkinu, en
flýr í mai 1568, en er hertekin. Er
hún þá aðeins 28 ára að aldri. Síð-
ustu 18 ár æfi sinnar situr hún í
fangelsi og loks lætur Elísabet Eng-
landsdrotning taka liana af lifi 8.
febrúar 1587, sakaða um samsæris-
tilraun gégn sjer.
Stórfenglegri æfintýraferil getur
varla en hina átakanlegu sögu Maríu
Slúart. Sú saga gleymist aldrei og
eigi er önnur þók lientugri til að
rifja hana upp en hin merkilega bók
Stefans Zweig.
Bókin er þýdd af Magnúsi Magn-
ússyni ritstjóra, lipurt og leikandi
og er rúmar 390 bls. i stóru broti
og útgáfan öll sjerlega vönduð. —
Fjöldi mynda af pérsónum þeim,
sem einkum koma við söguna, fylgja
bókinni, prentaðar á sjerstakan
myndapappír.
HANS KLAUFI:
BAK VIÐ TJÖLDIN.
Víkingsprent 1941.
Hans klaufi er dulnefni alþekts
manns, sem þorri Reykvíkinga og
margir landsmenn aðrir hafa hlust-
að og liorft á sjer til óblandinnar
ánægju. Hitt vissu fáir, að liann ætti
til þá taug, sem hefir knúið hann
til að semja smásögur, þó að al-
kunnugt væri, að maðurinn cr hnytt-
inn svo að af ber og segir vel frá
þcgar hann lýsir atburðum og atvik-
um í kunningja hóp. En oftast er
umtalsefni hans við þau. tækifæii
þó af broslegra taginu og vekur
glaðværð frekar en íhugun.
„Balc við tjöldin“ er safn af
þrettán stuttum sögum og hafa ýms-
ar þeirra verið prentaðar áður i
limaritum og blöðum. Og hjer er
það erindi höfundar að vera „ej
blot til Lyst“, eins og Daninn seg-
ir, heldur miklu fremur að bregða
upp alvörumyndum úr daglegu lífi,
sem vekja til íhugunar og skilja
meðvitundinni eftir viðfangsefni til
að gíima við. Flestar þessar sögur
eru sagðar í jeg-mynd og setur höf-
undurinn sig þá aliajafna í spor
einliverra þeirra einstaklinga, sem
lent hafa í skugganum í tilverunni
en baða ekki i rósum. Samúð hans
er ótvírætt með þesskonar fólki,
og liann tekur víða óþægilega i
Frh. ú bls. 15.