Fálkinn - 13.03.1942, Blaðsíða 11

FÁLKINN
11
Fórnir hernumdu þjóðanna: 4.
DANMÖRK.
Al) var hald nianna a'ð Nazistar
ætluSu aS nota Danmörku sem
einkonar sýningarglugga út aS um-
lieiminum, lil l)css aS sýna live uær-
gælnir þeir væru við undirokaSa
þjóS, en þeir gátu ómögulega stilt
sig um aS þjóna ránseðli sinu í
þessu litla hlómlega landi, sem ligg-
ur upp aS landamærum þeirra.
I’etla ríka húfjárræktariand liefir
veriS rænt lífsnauSsynlegustu lind-
um sínum þangað til svo var komið
aS ínatarskortur var farinn aS sverfa
aS þjóSinni. Árangur nýskipunar-
iunar í Danmörku hefir orSiS sá
aS Danir, sem áSur fyltu búr Ev-
rópuþjóSa meS mat. lifa nú á skömt-
um fátæklinga.
Þjóðverjar hala flutt sem svarar
10.000 nautgripi á viku frá Dan-
mörku. Þegar Nazistar komu í land-
iS áttu Danir 3.000.000 svín; áriS
1041 voru ekki eftir nema 1.700.000.
Þeir áttu 33 miljónir alifugla: 1941
áttu þeir 8 miljónir. GóShestar
þeirra eru raunverutega horfnir;
áriS 1940 fluttu ÞjóSverjar um 10,-
000 af þeim á hurt. Utflutningur
hesla var mikilsverS atvinnugrein
danskra hænda, en vegna þess hve
Ijelegir þeir hestar eru, sem hafa
veriS skildir eftir, þá hafa lirossa-
kaupmenn þýskir horfiS heim aflur
upp á síSkastið án þess a'S kaupa
eilt einasta hross.
A fyrsta ári nýskipunarinnar,
fyrsla árinu undir ,,vernd Hitlers"
var Danmörk orSin eins matarlítil
eins og cftir ljögur ár heimsstyrj-
aldarinnár 1914- -18. ÞjóSverjar
hafa hirt vöruhirgðirnar. Þeir tóku
15.000 smálestir af smjöri siSustu
mánuSi ársins 1940, þegar smjör-
skömtun var lögleidd i Danmörku.
Erainieiðsln mjöls hefir minkaS um
helming og eggjaframleiðslan um
þriSjung. Bændur verSa aS nota
mjólk til skepnufóðurs og fólk safn-
ar laufi af eplatrjám, akarni og
kastaníum og notar þaö til aS sjóSa
úr einskonar te. Mjólkurhúin í Jól-
lancli starfa ekki nema annanhvorn
dag.
Það var eins og ÞjóSverjum þætti
ekki nóg að láta greipar sópa um
matarforSa Dana, því aS þeir senda
þangaS um 30.000 hermenn í einu
í svonefnt „fitunarfrí“. Eru þeir
látnir jeta nægju sína í Danmörku,
en þjóSin sjálf liSur skort. Sama
máli gegnir um eldsneytiS eins og
um matvælin. Híbýli og hús Dana
eru nú nijög köld allan veturinn.
ÁkveSinn skaintur af eldsneyti er
ætlaSur skólum og ibúSarhúsum en
kirkjur og kvikmyndahús fá miklu
minni liita; í fimleikahúsum og
íþróttaskólum er engin upphitun
leyfð, nje heldur á samkomustöSum.
BannaS er aS nota heitt vatn frá
iniSstöS í leiguíhúSuin, go$brunn-
ar eru bannaðir og umsjónarmönn-
um liúsa skipað að loka fyrir mið-
slöðvarofna ákveðinna ihúðarher-
hergja eða taka þá hurt.
Alt þetta er mest því aS kenna
að Þjóðverjar hirtu allar olíuhirgð-
irnar, svo að iðjuverin urðu að fra
að nota mó til eldsneytis. Skógur er
högginn til eldsneytis stórum meira
en áður var því að kolin kosta fer-
falt meira en áður en nýskipunin
kom, og innihalda þó 30% minna
gas. 1 árslok 1940 höfðu margar
gasstöðvar ekki kol nema til þriggja
vikna.
Sama er aS segja um ljósmetið.
Baflýsingin hefir hækkað i verði
en notkun ljósa verið takmörkuð;
rafmagnið er skamtað allstaðar og
verslanir, skrifstofur, veitingahús
og gistihús fá ljós að ákveðinni til-
tölu við gólfrýmið. Verð á kertum
er svo hált að fátækt fólk getur
ekki keypt þau, og enginn má nota
steinolíu til upphilunar.
HeilhrigSi almennings hefir far-
ið alvarlega linignandi vegna skorts
á mat, eldsneyti og sápu. Fjelags-
málaráðherrann keypti 4000 smá-
leslir af gulrótum til útbýtingar
meðal skólabarna til þess að hæta
þeim upp skortinn á smjörlíki,
smjöri og þorskalýsi. Hið opinbera
liefir ámint fólk um að varast svikn-
ar vörur, og landbúnaðarráðherr-
anan húið þjóðina undir að hún
eigi í vændum tilfinnanlegan niður-
skurð á lífsþægindum.
Ókunnugur og afarsmitandi sjúk-
dómur hefir gert vart við sig á
börnum og fullorðnum í sveitunum
kringum Holhæk og marga kvilla
má rekja til læss að fólkið skortir
heitt valn og nægilega fæðu. Þá hef-
ir mikiS kveðið aS því að svín fól-
hrotni og stafar jjetta af því, að ýms
sölt vantar í fóðrið. Fiskniðursuð-
urnar vantar pjátur og hefir því
orðið að notast við óvandaðra efni
í dósirnar meS þeim árangri að
fiskurinn i dósunum verður svartur.
Færri stunda fiskiveiðar en nokk-
urntima áður og fiskurinn er dýr
vegna þess að sall og verkun er
dýrara en áður undri nýskipuninni
og starfið áhæltumeira; einnig er
erfitt að fá tunnur undir fisk. Einn
vjelbátur er látinn draga tvo á mið-
in til þess að spara olíu, en eftir-
lekjan er svo rýr, að þegar smíSi
hátanna var komið í tvöfalt verð
hættu smíðastöSvarnar að -smíSa
báta. Olían nægði aðeins sjötta hluta
hátanna í Esbjerg og þau 130 fiski-
skip sem róa frá Hirtshals gátu að-
eins fariS einn róður á viku.
OlíuvandræSin eru svo mikil að
dælistöð í Rödby, sem heldur l)urru
lándflæmi er unnið var undan sjó
með fyrirhleðslu fyrir nokkrum ár-
um, hefir verið í hættu. Vermihús-
in hafa á árinu 1941 fengið aðeins
þriðjung þess eldsneytis sem þau
þurftu til rekstursins og margir
skólar hafa orðið aS loka vegna
kolaskorts. Stjórnin hefir keypt
værðarvoðir handa starfsmönnum
rikisins. Skólalæknar töldu að ýms-
um börnum væri heilsu þeirra vegna
nauðsynlegt að fá böð, en þetta
var ekki hægt vegna þess aS heitt
vatn fjekst ekki.
Um sama leyti sem Dani skorti
sem tilfinnanlegast ljós og hita aug-
lýstu Nazistar það með mestu
hreykni að ÞjóSverjar þyrftu ekki
að óttast eldsneytisvandræði, því að
þeir hefðu ráðið til sín tugi þús-
unda af útlrndum verkamönnum til
að hrjóta kol. Þjóðverjar liafa flutt
inn 40.000 dánska verkamenn, sem
yfirleitt hafast við í bröggum og
eru látnir vinna þar sem Þjóðverj-
ar þurfa helst á að halda.
Danskar verksmiðjur hafa orðið
að hætta fremleiðslu og segja upp
verkamönnum vegna þess að Þjóð-
verjar hafa svift þá flutningatækj-
ununi. Þó að gasknúnar bifreiðar
væru leyfðar eftir að olíuna þraul,
var ekki hægt að nota þær af þvi
að hringi og barða vantaði, og í
árslok 1940 var gert ráð fyrir að
liringir á öllum bifreiðum, sem hætt
höfðu akstri, mundu verða teknir
eignarnámi. Leigubílstjórar hafa
tekið upp aftur hestvagnana — þeir
sem hafa getað náð sjer í hesta.
Byggingameistarar hafa ekki getað
fengið járn og stál og iðnaðarmenn
ganga iðjulausir af því að þeir
hafa ekki málma til að vinna úr.
ÞaS er sama að segja um fatnað-
inn og um mat og eldsneyti. Vegna
skorts á bómull hefir landið fylst
af þýskum gerfiefnum, en á ])eim
er sá galli aS þau þola ekki suðu
í þvotti. Leðurskortur er svo mikill,
að verksmiðjur í þeirri grein geta
ekki starfað nema að liálfu leyti. í
verksmiðjunum og hjá almenningi
er viSkvæðið sama: verðið liækkar
látlaust og birgðirnar minka.
Fulltrúi bændasambandsins danska
(Axel Hansen) komst svo að orði,
að landbúnaðurinn væri að verða
brot úr því, sem vera bæri í þessu
búnaðarlandi, sem stóð með svo
miklum blóma áður en nýskipunin
kom til sögunnar. Skólastjóri bún-
aðarskólans i Dalum sagði, síðast í
desember 1940, að hann væri orð-
inn vanur tómum svínastíum, en
nú yrði hann að venjast tómum
fjósum líka, því að þeir gætu ekki
aflað fóðurs hana skepnunum, og
aldrei hefði hann byrjað veturinn
með jafn lítinn fóðurforða handa
kúm sínum og kvígum.
í Danmörku liafa hlöðin verið
kúguð eins og í öðrum löndum og
opinberir fundir hannaðir, og Dan-
ir verða eins og aðrir að horga fje
fyrir kúgunina á sjálfum sjer, sem
breytt hefir hinu unaðslega landi
þeirra i eyðimörk. Um eitt skeið
var talið aS Nazistar rændu 100
miljón krónum á mánuði og upp-
liæðin fer hækapdi, en Þjóðverjar
lofa að borga Dönum fjeS aftur þeg-
ár þeir hafa unnið stríðið. Þjóð-
verjar taka 075 miljónir króna af
Dönum á ári í skatt eða meira en
800 krónur á hverja fjölskyldu.
Þannig auðgast Nazistar en Danir
verSa fálækir. ÞaS er regla nýskip-
unarinnar hvar sem hún fær að
ráða.
Móðirin: — Manstu hvað jeg hefi
sagt þjer, Gummi, að maður á al-
drei að fresta þvi til morguns, sem
maður getur gert í dag.
Gummi: — Þá er best jeg jeti upp
kökurnar, sem þú sagðir mjer aS
geyma til morguns.
Lögregluþjónninn: — Jeg náði í
þennan dólg — hann var að stela
úr vösum fólks.
Dómcirinn: — Það varðar 100
króna sekt!
Lögregluþjónninn: — Hann hefir
ekki nema fimtíu.
Dómarinn: — Þá er best að sleppa
lionum þangað til hann hefir fengiS
nóg í sektina.
Dómarinn: — Þjer neitið að hafa
stolið buddunni frá þessari konu.
En jeg veit um tvo menn, sem hafa
sjeð yður gera það.
Ákærði: — Já, en jeg veit um
mörg hundruð manna, sem hafa
ekki sjeS mig gera það.
Á legsteini eískaðrar tengdamóð-
ur: „Tár vor geta ekki heimt hana
úr helju. Þessvegna grátum við!“