Fálkinn - 05.06.1942, Page 6

6
F Á L K 1 N N
Litla sagan:
Ian Holnb:
Fyrsti kossinn.
í-l'ÍN Var ekki orSin fimtán ára,
haföi blá, sakleysisleg augu,
andlitsfallið yar enn barnslegt og
óþroskað, það vottaði aðeins fyrir
því að brjóstin væru farin að hvelf-
ast, en mjaðmirnar voru mjúklega
ávalar. Hún átti heima í afskektu
húsi, við veginn sem lá upp til
fjallanna. Faðir hennar, sem var
nokkuð einkennilegur i háttum sín-
um, liafði flutt í þetta lausa, af-
skekta húsnæði skömmu el'tir að
konan hans unga dó. Hann færgi
sig i áttina til fjallanna, þar sem
hann hafði fæðst og alist upp. Fyrir
neðan húsið var beitiland, þar óx
kræklóttur einir í stóðum lijer og
hvar, en grjótskallarnir stóðu upp
úr jarðveginum á víð og dreif. Fyrir
neðan rann lækur og ljek sjer í
gili, en ofanvert við liúsið var fal-
legt engi, en skógur þar fyrir ofan.
Þegar heitt var í veðri flýði unga
stúlkan þarna upp í skóginn. Hún
hjet Markyta. Full af lífsfjöri horfði
hún þá yfir götuna upp engið, al-
tekin af reikandi, óákvarðanlegri
þrá og hlustandi á dyninn i skóg-
inum. Hún elskaði dalinn, sem skóg-
urinn lijelt vörð um, dalinn sem
fleytti fram úrkomunni ofan '
fjöllunum og safnaði henni saman
í glitrandi á, er myndaði freyðandi
fossa, er snöruðu sjer fram af há-
um klettastöllum og gerðu sjer
geislabaug regnbogans i úðanum,
sem rauk af iðukastinu og samein-
aði nið sinn dyninum í trjákrón-
unum, svo að úr varð hljómkviða,
sem söng svo heillandi í eyrum
hennar.
Á einum stað beygði áin i krapp-
an boga, þar varð lygna og eins og
stöðuvatn fyrir neðan. Þar sat Mar-
kvta i mjúkum mosanum á árbakk-
anum undir signum greinum trjánna.
Þarna fór hún úr fötunum og gekk
um í skugganum af trjánum, hvít
á hörund, og óð út í ána, krystalls-
tæra ána.
Þega'r hún hafði klætt sig aftur
hljóp hún upp brekkuna upp i rjóð-
ur, þar sem fullþroskuð tituberin
tjölduðu rauðu og heitt loftið dró
ekki andann.
Þarna var það, sem hún hitti
Albert einn daginn, stúdent, sem
var nokkru eldri en hún, son ná-
grannans hinumegin i dalnum. Þau
höfðu kynst á þann liátt, að þau
rákust stundum á, þegar þau voru
að reika um skóginn og eins í hæn-
um eða á leið til skólans. Nú hitt-
ust þau þarna í lyngmóanum og
kinkuðu kolli hvort til annars og
hlóu. Albert kastaði á liana kveðju,
en liún roðnaði og þagði.
— Markyta! kallaði Albert á nýj-
an leik, en röddin var eitthvað hik-
andi, svo að hann kallaði aftur.
Hann var liissa á því sjálfur, hve
vandræðalegur hann var. Hann gat
ekkert sagt frekar en rak upp ung-
gæðingslegan vandræðahlátur og
rjetti fram hendina. Lófinn var full-
ur af títuberjum. Hann bauð henni
og hún þáði berin — þeim fanst
gagnkvæmur ljettir að því.
Þau gengu saman um dalinn,
þræddu hálfgróna stíga meðfram
vatninu, yfir klappir, sem voru
grónar Jjónslöpp og lyngi, tíndu
blóm, gengu hvort fram úr öðru,
stóðu kyr þar sem rjóður voru í
skóginum, umkringd háuni veggj-
um grænna trjáa, en undir þaki
sólarinnar. Þau gátu ekki horfst i
augu, því að þá uxu vandræði þeirra
beggja og þau urðu svo liikandi
og ókyr.
Á einum stað þar sem áin beygði
fyrir hátt grenitrje greip Albert uin
hendurnar á Markytu. Hann vissi
ekki, hversvegna hann gerði það,
en hann varð með einhverju móti
að rjúfa þessa kveljandi óvissu,
sem honum var innanbrjósts. Mar-
kyta stóð kyr líka og nú horfði
hún beint í augun á Albert. Og svo
kysti hann hana. Hún varð steini
lostin, en svo kipti hún snögt að
sjer liöndunum og kreysti angistar-
full saman varirnar, svo að jiær
voru eius og mjótt strik þegar þær
snertu heitar og rakar varirnar á
Albert. Blóðið streymdi að hjarta
hennar og jafnharðan frá þvi aftur
í heitum öldum og svo hljóp Mar-
kyta eins og fætur toguðu upp
brekkuna. Albert gat ekki elt hana
uppi. Hún flýði eins og hún væri
örvita, ruddist gegnum þjettan ný-
græðinginn. Albert stóð kyr og
kallaði eins og hann ætti lífið að
leysa: Markyta! Markyta!
Hún leit liikandi við og bros fór
um andlit henrtar, þegar liún sá,
að hann veifaði til hennar. Það
var bæði gleði og eggjan í þessu
brosi, en svo tók Markyta til fót-
, anna á nýjan leik og hljóp í átt-
ina heim. Hún snaraðist í flaks-
andi fötunum inn í skóginn aftur
og hvarf þar eiiis og liuldumær.
'’Albert stóð eftir hugsandi, með bros
á vörum, neðan við nýgræðinginn,
þangað til kvak i fugli vakti liann
af hugleiðingum hans.
Albert gekk heimleiðis aftur. —
Vatnið hoppar í ljettum báruin.
Hann gekk meðfram hávöðunum
eins og hann langaði til að leiða
]>á, eins og þeir væru að stíga dans
við hann. Og honum fanst, að þeir
hossuðu honum á báruföldum sín-
um.
1 600 KÍLÓMETRA KAPPREIÐAR
SVO bar við einn dag, árið 1893,
að ritstjóra vikublaðs eins í
Chadron í Nebraska vantaði efni í
hálfan dálk, sem varð að fylla taf-
arlaust. Þessi ritstjóri hafði oft
lialdið því fram, að hestarnir í vest-
anverðum Bandarikjum væru betri
en liestar austurfylkjanna, og nú
bar hann fram þá tillögu, að haldn-
ar skyldu kappreiðar á þúsund
mílna vegalend (rúmlega 200 kíló-
metrum lengri leið en þjóðvegurinn
kringum alt ísland), til þess að
sýna, hversu vesturfylkjahestarnir
dygðu. Þegar hann hafði skrifað
hálfa dálkinn sem vantaði gleymdi
hann málinu.
En þetta var nú efni sem berg-
málaði. Frjettastofurnar birtu sam-
stundis efni greinarinnar og' vest-
urfylkin komust í uppnám. Og svo
kom þetta simskeyti frá Chicago:
„Líkar prýðilega að heyra app-
ástunguna um þúsund mílna kapp-
reiðarnar. Vil að þœr endi á
,,Wild-West“ sýningunni minni á
Columbiasýningunni. Vil bœta 500
dollurum við verðlaunafjeð. Cody
ofursti (Buffalo Bill).
Nefnd á staðnum svaraði Buffalo
Bill og safnaði 1000 dollurum. Tíð-
indin um kappreiðarnar flugu um
öll ríkin. Colts-verksmiðjurnar buðu
fílabeinsskefta 44. skammbyssu i
verðlaun og Montgomery Ward
vandaðan hnakk. Dýraverndunar-
fjelagið mótmælti, en ljet þetta gott
heita, eftir að þvi liafði verið gefið
umboð til að dæma þá riddara úr
leik, sem ofgerðu liestum sinum.
Nefndin ákvað leiðina og lá hún
um 11 borgir og bæi, og átti hver
þátttakandi að láta skrásetja komu
sína og burtför þar. Þátttakendurn-
ir máttu hafa tvo hesta hver.
Nú hófust veðmál um úrslitin og
flestir spáðu Doc Middleton í Chad-
ron sigri. Hann var miósleginn kú-
reki um fertugt, mesti ofurhugi og
talinn færari hverjum tvítugum
manni. Tveir þátttakendur aðrir
voru frá Chadron, Joe Gillespie,
sem var 185 pund á þyngd og því
ekki neitt fis á liestbaki, og John
Berry, fyrverandi ekill. Þátttakend-
ur urðu níu alls; nfl. auk þriggja
áðurnefndra Davy Douglas, korn-
ungur strákur, James Stephens frá
Kansas, sem gekk undir nafninu
Pjesi skellinaðra, Joe Campell, scm
liafði komið ríðandi l'rá Colorado,
George A. Jones frá Suður-Dakota
og C. W. Smith og .1. E. Albright
Irá Nebraska.
Morguninn sem lagt var upp, 13.
júní 1893, voru grundirnar fyrir
utan Ghadron eitt rykský, sem þús-
undir áhorfenda höfðu þyrlað upp.
Klukkan fimm var þátttakendunum
skipað í röð, og hafði hver tvo til
reiðar, og formaður nefndarinnar
hleypti af byssu. í sama bili kváðn
við hvellir af byssum, Indiánavæl
og húrrahróp og lúðraþytur. Hest-
arnir urðu lafhræddir og jusu og
prjónuðu og tóku síðan sprettinn
fram grundirnar. Þúsund milna
kappreiðarnar voru byrjaðar. En
Undir eins og riddararnir voru
komnir í hvarf hægðu þeir á sjer
og ljetu klárana brokka.
Þrjá fyrstu dagana lijeldu þeir
liópinn. En þá varð Davy Douglas
veikur og varð að ganga úr leik.
Gillespie, Pjesi skellinaðra og Doc
Middleton börðust um forustuna,
og hafði þó annar hestur Doc sin-
tognað. Berry, ekillinn fyrverandi,
var síðastur og ljel sjer livergi
bregða þegar honum var sagt að
allir væru farnir á undan honum,
þar sem liann kom. Fyrsta kastið
gistu flestir reiðmennirnir á greiða-
sölustöðum og fengu þar hesthús
handa klárunum, en Gillispie gerði
lítið úr þeim og kallaði þá kveifar-
lega. Hann lá úti á viðavangi, með
hnakkinn sinn undir höfðinu.
í Sioux City þyrptist fólkið sam-
an við ána hjá ferjustaðnum þegar
riddararnir nálguðust. Doc Middle-
ton kom fyrstur og var tekið með
dynjandi fagnaðarópum. Hann veif-
aði hattinum þegar stúlkurnar hlóðu
á hann blómvöndunum, en aðrir
kliptu hár úr taglinu á liestunum
hans og geymdu til minja. Og allir
fengu þátttakendurnir innilegar við-
tökur.
Nokkrum mílum lengra áleiðis
varð sá hestur Middletons, sem sin-
tognað hafði, að ganga úr leik. En
Doc Ijet ekki hugfallast. „Meðan jeg
hefi einn liest og sá hestur gengur
á fjórum löppum, þá verð jeg með,“
sagði hann. En þarna dugðu nú
ekki digurmælin ein.
Nú tóku Gillispie og Pjesi skelli-
naðra forustuna. Tveim dögum sið-
ar náði Jolin Berry þeim með seigl-
unni og fór fram úr þeim. Þá balt
Gillespie hinn þungi tauminn á
öðruin liesti sínum við hnakkbog-
ann á hinum, fór af haki og hljóp
á eftir hestunum. Á jjann hátt komst
liann fram úr Berry og varð á und-
an lionum til Fort Dodge.
Næslu dagana var hellirigning og
vegirnir urðu eitt aursvað. Dauð-
þreyttir hestarnir erfiðuðu sig á-
fram og reiðmennjrnir skulfu í
rigningarnepjunni. Gillispie var
kápulaus til þess að vera ofurlilið
ljettari: Og Berry svelti sig til þess
að draga úr þyngdinni, át aðeins
það sem hann þurfti til þess að
hjara. Við Iowa Falls var hann orð-
inn fyrstur aftur. en Gillespie og
Pjesi skellinaðra rjett á eftir. Pjcsi
liafði orðið að skilja eftir annan
hest sinn. Og svo helti hann wliisky
ofan í hinn, til þess að hressa hann.
Siðar hætti liann meiru á hann —
og sig, og afleiðingin varð sú, að
þeir gengu báðir úr leik þegar flask-
an var tóm.
Þegar Berry fór frá Waterloo í
Iowa fjekk hann óvæntan samferða-
mann. Það var blaðamaður frá
Chicago, sem fór samhliða honum
á reiðhjóli. Upp frá þessu skildi
blaðamaðurinn aldrei við hann og
staðnæmdist aldrei nema til að
koma af sjer skeytum hjer og hvar.
í einu þeirra var Berry lýst sem
„litlum manni, hæverskum a'ð seig-
um, sem hvorki notar svipu nje
spora, en kjassar hestinn sinn í
sifelluJ1
Gillespie á'ði nokkra tíma i Man-
chester til þess að hvíla liestana
sína. Þar kom liann auga á fjöl-
leikahús og drap tímann með því
að ríða múlasna þar, sjer til skemt-
unar.
Fulltrúar dýraverndunarfjelagsins
sem staddir voru í De Kalb, 70 mil-
ur frá markinu, skipuðu svo fyrir,
að maður í eineykiskerru skyldi
fylgja hverjuin þátttakanda það sem
eftir var leiðarinnar, og hafa gát
á að hestunum væri ekki ofgert.
Berry tók við umsjónarmanninum
og lijelt áfram á betri hestinum,
sem hjet Poison, og liann liafði
hlift til loka-áfangans. En Gillespie
og C. W. Smitli komu sjer með
brögðum hjá því. að liafa fylgdar-
mann.
Þegar Berry kom til Cliicago rið-
aði hann í hnakknum af þreytu.
Michigan Boulevard var troðinn al'
fólki, sem hrópaði og æpti, og
stúlkur stráðu blómum á veginn.
Þegar Berry og Poison komu inn á
sýningarsvæðið urðu þeir að ryðja
sjer braut um lióp æpandi kúreka,
kósakka, Indiána og reiðgikkja Buf-
falo Bills. Það munaði minstu, ítð
Berry hefði þrek til að taka i liönd-
ina á Buffalo 'Bill.
„Vel af sjer vikið, John,“ sagði
Buffalo Bill. „Þú hefir unnið hlaup-
ið!“
Nú athuguðu fulltrúar dýravernd-
unarfjelagsins og tveir dýralæknar
ástand hestsins. Það tók ekki lang-
an tíma. Þeir vottuðu, að heslurinn
væri óskemdur.
Af hinum þátttakendunum kom-
ust ekki aðrir að marki en Gilíespie,
Smith og Albright. En það komst
bráðlega upp, að Albrigld liafði
reynt að ná verðlaununum með því
að liafa rangt við. Hann hafði flutt
hestana i vagni frá De Kalb.
Hestar Berrys höfðu lilaupið
sljettur, liarða vegi og leirmýrar i
hráslagarigningu, ofsahita og mold-
roki og farið 1040 mílur á 13 dög-
um og 16 klukkutímum — að meðal-
tali 75 mílur eða 123 kílómetra á
dag. Síðasta sólarhringinn liafði
Poison, hesturinn sem vann, farið
150 mílur og þar af siðustu 80
milurnar á 9% klukkutíma. Kúreka-
kapreiðarnar miklu sýndu met í út-
heldui og hraða, sem líklegt er að
enginn hestur eða reiðmaður ryðji
á ókomnum árurn.