Fálkinn - 03.07.1942, Síða 4

4
F Á L K I N N
Mark JL Gaym:
Forleikur fjörrádaima
Hirohilo keisari.
p YRIR TUTTUGU ÁRUM undir-
skrifuðu fulltrúar Japana í
Washington hátíðlegan samning uin
að varðveita friðinn í Kyrrahafi
og koma heiðarlega fram við Kín-
verja. Og hálfguðinn Hirohito, sem
þá var ríkisstjóri i Tokio fyrir
brjálaðan föður sinn, Taisho keis-
ara, samþykti skuldbindingarnar frá
Washingtón.
Áður en árið var á enda fóru
færustu menn japanska flotafor-
ingjaráðsins áð gera áætlanir um
stríð gegn Bandaríkjunum og Bret-
tandi.
í dag, þegar árásar-áætlanirnar
eru að verða opinberar, virðast þær
líkastar svakalegum reyfara. Þær
bera líka vott um framsýni, fram-
húðarviðbúnað og framkvæmdaná-
kvæmni, sem ldjóta að hitta sjálfs-
ánægðan og makráðan Ameríku-
manninn í hjartastað.
Flotamálaáformin voru gerð ineð
inestu leynd. Hinir varfærnu stjórn-
arherrar utanríkisráðuneytisins
vitdu liafa frið. Hershöfðingjarnir
unnu með leynd að undirbúningi
tiernaðar gegn Rússlandi og Kína.
Þangað til fyrir firnm árum fanst
engum þessara þriggja aðila til um
áform hinna tveggja. En þegar þeir
urðu sammála varð úr áformunum
geirnegld lieild fjörráða gegn Bret-
landi, Bandarikjunum og Austur-
Indíum Hollands.
Hugir hersins og flotans mættust
nálægt 1938. Flotinn hafði náð und-
ir sig röð af bækistöðvum meðfram
Kínaströnd. Og lierinn var, þegar
lijer kom sögu, kominn til Suður-
Kína, og þá urðu hershöfðingjarnir
sammáta aðmírálunum um það, að
Japanar gætu ekki eignast f jár -
sjóði Malayaskaga og Austur-Indía
Hollendinga, nema með styrjöld við
týðræðisríkin.
Atburðirnir 1939—40 urðu til þess
að grunnmúra þennan skilning bet-
ur. Japanar fengu frjálsar hendur
þegar Hitler fór að ganga berserks-
gang í Evrópu. 1 Tokio náði litil
hershöfðingjaklika, sem vildi hefja
árásarstríð í stórum stit, völdunum
af stjórninni. Kubbaralegur og há-
tíðtegur liershöfðingi, sem hjet IIi-
deki Tojo varð hermálaráðherra og
fór þegar að framkvæma áformin
frá í gær: æfa tiertið, safna her-
gögnum og koma sjer upp 5. her-
deild til aðstoðar erlendis.
Þetta er í fáum dráttum baksvið
stríðsins í da<? — forleikur hinna
miklu fjörráða. Og . nú skulum við
snúa okkur að hinni furðulegu sögu
Höfundur eflirfarandi greinar um hernaðarviðbúnað
Japana var Austurlanda-fregnritari Washington Post
1934—’39 og jafnframt frjettaritari hinna opinberu
frjettastofa Japana, „Rengo“ og „Domei“ þangað íil
Japanar rjeðust á Kínverja, en eftir það gaf hann út
ameríkanskt dagblað í Shanghai. Er hann því manna
kunnugastur austurlandamálefnum. Á síðasta ári gaf
hann út eftirtektarverða bók um þau mál, sem nefnist
„Baráttan um Kyrrahafið“.
um liiun raunverutega og samfelda
undirbúning Japana undir stríðið.
T-IaINáN er 36.000 ferkilómetra
"*■ stór eyja, eins og eyrnadjásn
við' sepann, sem gengur til suðurs
úr Kina út í Tonkingflóa. Loftslag
er líkt þar og á Malayaskaga. Jap-
anar tóku eyjuna snerrima á árinu
1939. Og japanskir lierverkfræðing-
ar tóku þegar til starfa þarna, bygðu
flugvelli, vegi, skála og hafnarmann-
virki. — Þessu verki var lokið 1940
og undir eins varð iðandi athafna-
tíf i hinum nýju japönsku vígstöðv-
um. Þúsundir hermanna fyltu skál-
ana. Frakkar, Bretar og Bandaríkja-
menn hörauðust við að mótmæta.
En talsmenn hersins í Shanghai og
Nanking gáfu þá skýringu á þessu,
að þessir hermenn hefðu verið flutt-
ir til Hainan frá vigstöðvunum í
Kína, sjer til „iivildar".
Samstundis varð Hainan blaða-
mannalaust land. Frjettaþjónusta
Kínverja, sem annars var lagin á
að lauma frjettum burt úr hernumd-
um töndum, var múlbundin. Eitt-
hvað var á seiði, en enginn vissi,
hvað það var.
Og það var lialdið áfram að senda
lið tit Hainan. Ekki vissu menn til,
að neitt af því kæmi aftur til Kina.
Skörðin í víglínunni í Kína voru
fylt með hermönnum, sem komu
heiman frá Japan. Hainan varð líka
helgur staður japanskra hershöfð-
ingja, — jafnvel yfirherstjóri Jap-
ana í Kina fór þangað. Og japönsku
talsmennirnir upptýstu, að hersliöfð-
ingjar væru að líta eftir herliðinu,
sem væri sjer til „hvíldar“ á Hain-
an. —
Þannig „hvíldi sig“ á Hainan um
200.000 manna lier í meira en ár.
í nóvember síðastliðnum gátu kín-
verskir upplýsingastarfsmenn i
Pakhoi, sem er hær á meginlandinu,
gegnt Hainan, sagt þær frjettir, að
hermenn með öllum útbúnaði hefðu
verið settir um borð i ftutninga-
skip. Næsta frjett var þess efnis,
að flotinn sigldi hægt suður á bóg-
inn og fylgdu lionum beitiskip og
eitt flugvjelaskip.
Þessi floti lónaði á liöfunum vik-
um saman, og svo margvíslegar
fregnir bárust af honum, að enginn
vissi, hvað hann hafðist að. Og
eiginlega nenti enginn að hugsa um
þennan horfna flota, því að um
þessar mundir var erindreki jap-
önsku stjórnarinnar, Saburo Kur-
usu, ofur tungumjúkur í Washing-
ton — að semja við Roosevelt og
Cordell Hull um, að verða vel við
friðsamlegum og rjettum tilmælum
Japana. Og áreiðanlega vissi eng-
inn — ef til vill ekki einu sinni
Kurusu — að annar floti flugvjela-
skipa var um þessar mundir að
nálgast Hawaii.
Þann 7. desember var ráðist á
Pearl Harbor og sprengjum varpað
í stórum stíl á flugvelli á Filipps-
eyjum og Malayaskaga. Og nú birt-
ist horfni ftotinn frá Hainan alt í
einu við strendur Thailands (Síam)
og Malayaskaga og fór að skipa
mönnum sinum á land, sem innan
þrlggja vikna tók,n stefnuna til
suðurs — til Singapore.
T JANÚAR komst sanna sagan frá
■*■ Hainan á almanna vitorð. Sum-
part frá raupgefnum japönskum
hersliöfðingjum, sem vildu sann-
færa fjendur sína og samherja um,
að vopnagæfa þeirra væri ekki ein-
göngu fyrir tilviljun. Sumpart frá
kínverskura, holtenskum og amer-
íkönskum upplýsingamönnum. Og
suma þætti sögunnar átti jeg sjálf-
ur í fórum mínum, upplýsingaglefs-
ur, sem virtust lítilsverðar, þegar
jeg fjekk þær, en eru í dag mikils-
verðir liðir í óvæntu heildaráformi.
Hainan var jötunvaxinn sigur-
vinningaskóli og þar fengu um tíu
herdeildir (180—200 þús. manns)
15 mánaða tilsögn í þvi, hvernig
ráðast skyldi inn í Malayaskaga og
Burma. Áætlunin um herbrögðin
var sarain fyrir 4—5 árum. Tilhög-
unin á framkvæmdunum var afráð-
in kringum 1938 og þrautreynd í
hinum gróðurríku skógum á Ilain-
an, þar sem krökt er af höggormum.
Fyrsta verk japönsku lierstjörn-
arinnar á Hainan var að skifta her-
deitdunum i litlar smáskærusveitir,
sein hver uin sig gæti barist óháð
öðrum sveitum. í framkvæmdinni
varð herinn lausagopalegt samsafn
af strandhöggshersveitum. Meðan
hersjerfræðingarnir í vesturlöndun-
um skrifuðu skæðadrífu af blöðum
utn framtakaleysi japönsku lier-
mannanna, var japanska lierstjórnin
að gera út af við þá fallegu þjóð-
sögu. Vitanlega var liin nýja að-
ferð Japana undir því koniin, að
þeim tækist að gera japönsku
bændasynina færa í allskonar ný-
tísku vopnaburði — og láta þá svo
um framkvæmdirnar.
Hinar almennari hermenskuað
ferðir, sem prófaðar voru á Hainan,
voru óskilgetið afkvæmi hins nas-
istiska leifturstriðs. Þær áttu sam-
merkt við þær að þvi er snerti
liraðann, kænlega notkun lireyfinga
á fylkingarörmum og notkun mikils
flugvjelafjölda og brynjaðra vjel-
sveita. En svo var líka margt ólíkt
með aðferðum Japana og Þjóðverja.
Hainan-skólinn lagði ekki áherslu
á að beita dýrstegu ofurefli i fyrstu
atrennu. Hann lagði meira upp úr
því, að si og æ væri reknir smá-
fleygar gegnum viglínu Breta. Smá-
flokkar, frá 5 til 500 manns, laum-
uðust fram hjá bresku útvörðunum
langt inn í frumskóginn. Þeir höfðu-
hljótt um sig og forðuðu sjer hjá
skærum, þangað til þeir voru komn-
ir á óhultan stað hak við bresku
víglínurnar. Og svo rjeðust þeir aft-
an að heimsveldisþegnunum, sam-
kvæmt áður gefinni skipun, eða
loftskeytamerki, og komu þeim i
opna skjöldu.
Það var aðeins við slik tækifæri,
sem stórskotaliðið japanska færði
Terauchi
sig um set og gerði árásir. Breska
hermannaröðin var önnum kafinn
við að ganga á milli bols og höfuðs
á launsátursmönnunum, sein rjeðust
að baki þeim, og snerust jivi ekki
nógu fljótt við skriðdrekunum jap-
önsku, sem sóttu gegn þeim að
framanverðu.
Þá tvo mánuði, sem barist var á
Malayaskaga voru tæplega þrjár or-
ustur háðar, sem umtals væru verð-
ar. Japanar neyddu Breta til undan-
lialds með liví að ráðast að baki
þeim og gera árásir á fylkingar-
arma þeirra i einu. Þegar eigi var
hægt að koma jiví síðarnefnda við
á landi, voru notuð smáskip, sem
Japanar ljetu lóna suður með vest-
urströnd Malaya.
Japanar voru ekki látnir nota
venjuleg liermannastiigvjel, heldur
fótahúnað með gúmmísólum, til þess
að síður hey'rðist til þeirra. Þeir
liöfðu einnig bómullarþófa á hönd-
um og hnjám, svo að síður lieyrðist
til þeirra, er þeir voru að troðast
gegnum frumskóginn.
Hermenmrnir voru látnir nota
hrækur, sem aðeins náðu niður að
hnje, í stað síðra bróka, svo að
þeir yrðu ljettari á sjer og fljótari
i ferðum, og svo var um annan
ldæðaburð. Hinsvegar gátu þeir
borið í farangri sínum reiðhjól,
sem liægt var að taka sundur, en
j)au settu þeir saman og notuðu,
undir eins og þeir voru komnir úr
augsýn bresku hersveitanna.
Breska aðferðin á Malayaskaga
var sú, að þeir ætti að festa víg-
línu herja sinna við mýrar og rís-
grjónaekrur, þvi að skriðdrekar
mundu ekki komast yfir þær. Það
var ekki fyr en hálfum mánuði áð-
ur en Japanar hófu stríðið, sem
Brctar komust að því, sem Japanar
höfðu lært fyrir löngu á Hainan —
að ljett vjelknúin hernaðartæki gátu
komist yfir ríserkrurnar. En þá var
þetta of seint. Þegar litlu japönsku
eins manns skriðdrekarnir og
tveggja manna bifreiðarnar þutu
yfir mýrarnar gegn bresku herlín-
unni, varð lítil um varnir.
Eftir að ljettu skriðdrekarnir
höfðu riðtað hresku herlínunni
komu þungir skriðdrekar og stór-
skotalið, sem að því er virðist hef-
ir verið safnað saman í Indó-Kína,
síðan Frakkar leyfðu Japönum
landsvist þar, árið 1940. Og það fór
eins og með þýsku skriðdrekana í
Libyu, að japönsku 30-tonna drek-
arnir voru betur en jafnokar hinna
ljettu vígvjela Breta.