Fálkinn - 13.11.1942, Síða 5

F Á L K I N N
5
Síðasta stórslysið
Á föstudaginxi vai’ bii’tu dagblöö-
in fregnina uni afdrif yngsta tog-
arans i islenska flotanum „Jóns Ól-
afssonar“ frá Alliancefjelaginu. Haföi
]xá ekkert spurst til skipsins í 15
daga. Þa'ð ljet úr höfn í Englandi
21. október, samtímis línuveiðaran-
um „Húginn“, sem kom hingað
nœsta mánudag á eftir. Hafði hann
aldrei orðið var við „Jón Ólafsson“
á heimleiðinni.
„Jón Ólafsson“ mun hafa verið
næststærsta skip íslenska flotans og
var yngstur allra togaranna, smið-
aður í Englandi árið 1933 og afar
'vandað skip, 435 smálestir að stærð.
Hingað var skipið keypt árið 1939.
Hjer fara á eftir nöfn þeirra 13
manna, sem fórust með skipinu:
Sigfús Ingvar Kolbeinsson, skip-
stjóri, Hringbraut (14, fæddur 19.
nóvember -1904, kvæntur og átti 1
barn, 8 ára að aldri.
Helgi Eiriksson Kúld, fyrsti stýri-
maður, Sóleyjargötu 21, ókvæntur.
Haraldur Guðjónsson, annar stýri-
maður, Lokastíg 15, fæddur 27.
apríl 1904, kvæntur og átti 4 börn:
8, 10, 14 og 10 ára gömul.
Ásgeir Magnússon, fyrsti vjelstjúri,
Hrísateig 10, fæddur 30. mars 1902,
kvæntur og átti 3 börn: 1, 3 og 7
ára gömul.
Valentínus Magnússon, annar vjel-.
stjóri, Hverfisgötu 82, fæddur 19.
júní 1900, kvæntur og álti 2 börn:
3 og 14 ára gömul.
Guðmundur Jón Óskarsson, loft-
skeytamaður, Reynimel 58, fæddur
5. ágúst 1918, ókvæntur. (Hann fór
aðeins þessa ferð á skipinu, en var
annars loftskeytamaður á Snorra
goða).
Gústaf Adolf Gislason, matsveinn,
Fálkagötu 19, fæddur 20. júlí 1905,
kvæntur og átti 7 börn: 1, 2, 3, 7,
8, 9 og 10 ára gömul.
Sueinn Markússon, liáseti, Kára-
stíg 8, fæddur 25. júni 1911, kvæntur
og. átti 1 barn, 4 ára gamalt.
Vilhjálmur Torfason, háseti, Höfða-
borg 01, fæddur 25. apríl 1900,
kvæntur og átti 4 börn: 1, 4, 0 og
7 ára.
Jónas Hafstein Bjarnason, háseti,
Vík við Langholtsveg, fæddur 8.
júní 1918, kvæntur og átti 1 barn
4 ára.
Erlendur Pálsson, háseti. Hjálms-
stöðum í Laugardal, fæddur 18.
janúar. 1910.
Karel Ingvarsson, kyndari, Lamba-
stöðum á Seltjarnarnesi, fæddur 24.
janúar 1899, kvæntur og átti 1 barn,
2 ára gamalt.
Þorsleinn Hjelm, kyndari, fæddur
5. október 1918 (Fæi’eyjum) ókvænt-
ur, en á móður á lífi.
Sigfús I. Kolbeinsson,
skipstjóri.
Helgi Eiríksson Kúld, Haraldur Guðjónsson,
fysti stýrimaður. annar stýrimaður.
Ásgeir Magnússon,
fyrsti vjelstjóri.
Vatentínus Magnússon, Guðm. Jón Óskarson, Gústaf Adolf Gíslason,
annar vjelstjóri. loftskeytamaður. matsveinn.
Sveinn Markússon,
háseti.
Vilhjálmur Torfason,
háseti.
Jónas H. Bjarnason,
háseti.
Erlendur Pálsson,
háseti.
Karel Ingvarsson,
kyndari.
Þorsteinn Hjelm,
kyndari.
það, sem aflaga fer. Leyfi fyrir nýj-
um ofni fjekst fyrst, eftir marg ítrek-
aðar lilraunir, 1. sept. 1939.
Nú getum við ekki fulnægt eftir-
spurn, nema að litlu leyti, en hins
vegar er innflutningur erlends tglft-
arvarnings í miklum blóma og hetir
verið stundaður betur síðan við
byrjuðum með íslenska leirmuna-
framleiðslu.
íslenskir leirmunir liafa verið á
sýningum i Danmörku, Skandinaviu,
Þýskalandi og á heimssýningunni í
New York. Mörg girnileg tilboð
höfum við fengið utanlands frá, en
ekki getað sint þeim, eins og eðli-
legt er, þar sem vei’kstæðið er raun-
verulega ekki starfhæft nema til að
framleiðh lítinn liluta þess er landið
þarfnast.
Á verkstæðinu í Listvinahúsi
vinna nú 7 manns, þar af 5 fag-
menn, en eðlileg þróun hefði skap-
að vinnu fyrir 15 til 17 manns, auk
þeiri’a, sem að dreifingu hefðu
unnið.
Aðferðirnar til að efla íslenskan
iðnað eru, að minu áliti, úreltar
hjer, enda varla hægt að búast við
þvi að fjármálamenn skilji hinar
mentalegu liliðar málsins. Þótt
nefndir sjeú skipaðar um þessi mál,
þá eru þær valdlausar og venjulega
of skammlífar til að geta komið
langsóttum málum i framkvæmd.
Fyrir mjer vakti það eitt að
vinna þjóðinni menningarstarf, að
skapa vandaðan listiðnað á þess-
um sviðum, fyrst eftir þörfum vor-
Rjúpur sýndar á heimssýningunni i
New York.
um, en síðar, er fagþekking og list-
liæfileikar aukast að við kveðum
okkur hljóðs á alþjóðamörkuðum,
með hinar sjerkennilegu leirtegund-
ii vorar og liti. Til samanburðar má
geta þess, að Danir flytja árlega út
leirmuni og postulín fyrir ca. 42
miljónir króna, en flytja þó inn
mikið af hráefnum.
í öllum þeim löndum, er jeg
þekki til, hefir ríkisvaldið beinlínis
rekið verksmiðjur á þessum sviðum.
Hjer þarf að biðja um það að mega
starfa — beðið um það, sem ætti
að bjóða. Þetta slítur kröftum og
lamar viljann. Er sem hegningar-
vinna, unnin i óþökk.
Styrjaldir hafa ekki algjört áhrifa-
váld í menningarmálum, en eru þrá-
laldlega notaðar — sem aðrar aft-
urgöngur — til þess að kveða þau
niður. Nú þarf ekki að kvarta, þvi
íslenski leirinn liefir staðist sanx-
keppni við aðflutt „keramik“.
Viðskiftavinum okkar hefir fjölg-
að ár frá ári. Mikið hefir verið
flutt úr landi og safnarar viðsvegar
nm heim lxafa fengið smærri send-
ingar, sem þeir liafa pantað. Við
höfum einnig ástæðu til að vera á-
nægð með dóma þá er sýningar
okkar hafa hlotið víðsvegar. Þessar
góðu undirtektir, sem okkur hafa
hlotnast heima og erlendis hafa
lijálpað til að gleyma byrjunarörð-
ugleikunum og amstrinu í viðskift-
um við nefndir,, vgjaldeyrishömlur
og féleysi.
Þótt eigi hafi enn tekist að fram-
kvæma hin stærri framtíðaráform:
Byggingarefnavei’ksmiðju og postu-
linsverksmiðju þá mun það verða
framkvæmt um leið og skilningur
vex á gildi frjálsra framk'væmda.