Fálkinn - 13.11.1942, Síða 13

FÁLKINN
13
Indriði miðill
Allir íslendingar kannast vicS
Indriða miðil, svo. mikið hefir
Verið um liann talað og skrifað.
Nú hefir bórhergur bórðar-
son skrifað sögu Indriða og er
heimildarmaðiir lians Brynjólf-
ur borláksson, organisti. Er
þetta stórfenglegasla reimleika
saga, sem lijer hefir verið skráð
og mun þar lýst stærstu spírist-
isku fyrirhærum, sem sögur
fara af hjer á landi.
Indriði miðill er væntanlegur
seint i nóvember.
- Ævintýri góða dátans Svejks í heimsstyrjoldinni -
Fræpasta bók, sem nokkru
sinni hefir verið skrifuð
nm styrjaldir.
Þessi bók hefir verið þýdd á fjölda tungumála víðs-
vegar um heirn, og allstaðar hlotið geysimikið lof, enda
einhver hvassasta og fyndnasta ádeila, sem til er í heims-
bókmentunum.
Alt fátækrahverfið á Arbakkanum til-
hevrði eindregið Gasa-Maríu, svo að Dorti
og árar hans gálu ekki hugsanlega átt
þangað neitt erindi. Þó að Dorti greiddi
manni finnn dali fyrir atkvæði. myndi sá
maður fara heinl á kjörstað og greiða
andstæðingi hans atkvæði, ef María ljeti
orð falla í þá átt. Því að fólk þekti Gasa-
Mariu, Hún átti rætur sina aftur i gamla
góða tímanum og hafði verið meðal þessa
fólks i heilan mannsaldur. Jafn vel þótt
hú'n væri skrautbúin í flauelskjólinn og
með fína hattinn, setli hún aldrei upp reg-
ingsvip; hún gat sagt hæpnar sögur og bölv-
að eins og hver sjódóni, en hún var þeirra
manneskja, en ekki aðskotadýr eins og
Dorti, sem ekki gerði annað en áð merg-
sjúga þá, lujn hafði lifað svo lengi meðal
þeirra, að hún þekti hvern þeirra kost og
löst og var altaf mannleg, hvað sem öðru
leið, Já, allir þarna í hverfinu vissu, að
þeir gátu treyst Gasa-Maríu, hvernig sem
veltist.
En það var hvorki stjórnmálaáhugi nje
guðdómur umbótamannsins, sem nú rak
hana áfram. Hún varð þess stundum vör,
sjer til mikillar gremju, að hún var orðin
gömul og of þreytt til þess að berjast gegn
svo öflugum óvini sem óaldarflokki Dorta,
og barðist því mest af hefnigirni og bar-
dagalöngun, fyrst í stað, en þegar á leið af
hollustu við hr. Ríkharðs.
Hann kom til hennar svo sem tvisvar á
viku, til þesS að fá hjá lienni upplýsingar
eða þá fregnir um það, hvernig gengi
þeim hluta bardagans, sem bún stóð fyrir.
Stundum sátu þau í horninu liennar i dans-
salrium rjett við skenkiborðið, en oftar
fóru þau þó inn í slofu hennar Qg hrestu
sig á bjór, sem Minna, frænka Öddti, bar
þeim. Og þegar þau sátu þannig saiuari
töluðu þau um margt annað eti herförina,
t. d. uiri frú Lýðs og mannkosti liennar,
um blómatíð Maríu sjálfrar, fyrr á dögum,
um eyind Árbakkahverfisins og ráð til úr-
bóta.
„Það eru engin ráð til þess,“ sagði María.
„Drottinn bafði á rjettu að standa: Hina
fátæku hafið þjer jafnan hjá yður. Og það
er ekkert að gera við því, nema ef maður
gæti reynt að ljelta ofurlítið undir með
þeim.“
Og meðan á þessu samtali stóð, beindi
María þeim hluta hugarins, sem áður fvn
fjekst við ástamálin, að lir. Ríkharðs og
bölvaði því með sjálfri sjer, að hún skyldi
vera sextíu og átta ára en ekki þrítug.
Henni leist vel á manninn; liann var ungur,
hraustur og' vel eygður. Og síðast en ekki
síst var hún ástfangin af röddinni, eink-
um þegar hann talaði um það, hvernig
Dorti færi með fátæklingana.
„Já, hefði þetta verið fyrir 30 -40 áium,“
sagði María með sjálfri sjer.
Hún hugsaði sjer liann altaf í skrítnu
fötunum, sem voru i tíslui, þegar hún sjálf
var ung, sitjandi í forsætinu í Umbóta-
nefndinni, með sína skammbyssuna við
hvora hlið. Ilefði hann verið með yfir-
skegg, hefði hann orðið furðanlega líkur
honum J. E. sáluga Lýðs. Nei, en nú \7ar
því miður ekkert við þessu að gera, nema
ganga honum i móðurstað, eftir föngum.
Stundum fór hún að spyrja liann um
einkalíf hans, en fjekk aldrei aðrar upp-
lýsingar en þær, sem hún hafði fengið
fyrsta kvöldið. Og einu sinni reyndi liún
meira að segja að „pumpa“ liann viðvíkj-
andi tilfinningum hans gagnvart Sjönu. En
hann svaraði bara: „Mjer líkar vel við
bana. Það er skrítin steljia. En jeg á stúlku
sjálfur.“
' „Hvar?“
„I Austurríkjunuiri,“
„Ilyenær ætlið þjer að gíftast?
„Ó, einhverntima, þegar jeg er búinn
lijeriia. og frú Lýðs þarfnast mín ekki
lengur,“
Svo var það eitt kvöld, að hr. Ríkharðs
hafði tekið hatt sinn og kvatt, með þeim
ummælum, að hann þyrfti að fara að
luigsa um verk sitt, og þau gengu saman
eftir ganginum inn í danssalinn, stansaði
Gasa-María í dyrunum þangað inn, og
starði á tvo ókunnuga menn, sem stóðu
við skenkiborðið. Hr. Ríkbarðs beið með-
an á þessu stóð, en spurði síðan: Er nokk-
uð að ?“
Hún kóm inn úr dyrunum og sagði: „Mjer
fanst jeg bara sjá þarna mann, sem jeg
hef þekt áður.
„Er það einhver merkilegur maður,“
spurði hann, og átti þar við, hvort hann
væri úr liði Dorta.
Hún settist aftur ,og sagði: „Kanske hefir
þetta verið missýning hjá mjer, og mjer
liafi bara fundist jeg þekkja liann. Síðan
hvíslaði hún, svo lítið bar á. Setjist þjer
niður aftur og fáið einn bjór.“
„Jeg verð að fara.“
Hún livesti röddiná og endurtök: „Setj-
ist þjer niður og fáið bjór. Litið ekki i
áttina til þeirra."
Þá skildi hann, að eitthvað sjerstakt var
um að vera: „Gott og vel,“ sagði hann og
settist.
Þau fengu nú bjórinn og Gasa-María
sagði: „Hver er hr. Hirsli?“
„Jeg veit ekki. Líklega i)ara einhver
Hirsh.“
„Nei, það er hann einmitt ekki.“
Þau drulcku áfram, þögul. Þá ságði lnin:
„Þekkið þjer nokkurn Sambandslögreglu-
mann G-mann, sem kallaður er.
„Nei, hversvegna spyrjið þjer?“
„Það gæti verið ómaksins vert að biðja
einlivern þeirra að líta á þennan Hirsh.“
Nú datt hr. Ríkharðs margt í hug á
skömmum tima. Hingað til liafði hann
ekki veitt Hirsli neina sjerstaka eftirtekt,
nema hvað honum leist illa á manninn, ]ieg-
ar Dorti bauð honum stöðuna forðum. En
nú áttaði hann sig á því, að eitthvað við-
bjóðslegt var i fari þessa sljetta, kinna-
rjóða manns, með litla, grimdarlega
munninn. Hann var vafalaust engu síður
fantur en Dorti, en þó helmingi viðsjár-
verðari.
„Hversvegna spyrjið' þjer að þessu?“
„Ó, mjer datt bara nokkuð í hug, alt í
einu.“