Fálkinn - 05.02.1943, Blaðsíða 12

12
FÁLKINN
Louis Bromfield:
43
AULASTAÐIR.
„Já“, svaraöi frú'Lýðs, eins kuldalega og
hún gat. „Hvað get jeg gerl fyrir yður?
Viljið þjer ekki fá yður sæti?“
„Þakka yður fyrir“, svaraði Dorti og
setlist aftur. „Mig langaði til að tala dálílið
við yður, ef ske kynni, að við gætum komið
þessu öllu í lag aftur.“
- Og þá skeði það kraftaverk, að öll
hræðsla frúarinnar hvarf í einu og sama
vetfangi, og jal'nframt vissi hún, að nú
myndi hún ekki láta leika á sig. Ef til vill
stafaði þelta af endurminningunni um
fagnaðarópin, sem hún hafði lilolið, lcvöld-
inu áður; líka gat það verið að þakka skeyl-
inu um fyrirframgreiðsluna fyrir bókina,
eða þá líka meðvitundinni um það að hvern-
ig sem alt veltist, stæði hr. Ríkharðs að
baki henni og' myndi berjast fyrir hana,
koma öllu í lag, og vera verndari hennar.
Með einbverjum nýjum virðuleik sem hún
hafði aldrei þekkt áður, svaraði hún: „Hvað
eigið þjer við með því að „koma þessu öilu
í lag aftur“?“.
Hann kveikti sjer í vindli. áður en hann
svaraði henni. Siðan sagði hann: „Jú jeg
skal segja yður hvað jeg á við: Mjer datt
í hug, hvort við gætum ekki gengið inn
á einhverskonar málamiðlun“.
Það var greinilegt að hvert orð sem hann
sagði, olli honum einhverrar kvalar. Það
var ekki eins og hann hafði fyr farið í póli-
tísk hrossakaup, því þeim var hann alvan-
ur, en mismunurinn var bara sá, að hingað
til hafði hann sagt fyrir um kjörin, en nú
var hann — Dorti binn ósigrandi — að
fara bönarveg, og ekki einu sinni svo vel,
að það væri við eitthvert öflugl fjelag
manna, sem væri honum sterkara, heldur
við gamla einstæðings Konu, sem hreint
ekki sleig i vitið.
Andspænis honum sat frú Lýðs á stól-
brúninni og fyltist nú alt í einu nýrri
hræðslú, þvi að í rauninni vissi hún ekkert
i sinn haus um pólitík eða þar að lútandi
hrossakaup. Og nú var hún hrædd um, að
hún myndi ganga að hverju, sem að henni
væri rjett. Hún hugsaði: „Jeg má hvorki
segja já nje nei; jeg verð að muna að segja
að jeg skuli „taka málið til yfirvegunar“.
En liátl sagði hún: „Lofið mjer að heyra
tillögur yðar“.
Það var undursamleg tilfinning að gela
litið niður á Dorta. Hún mintist þess, hversu
oft hún liafði komið í skrifstofu hans í
frjettasnapi og fengið drambsamleg svör
og loks verið send á burt með þá tilfinn-
ingu, að verið væri að hlæja að herini, eins
og hverri annari heimskri sjerviskukind.
En nú var þetta alt orðið breytt, og alt hr.
Ríkharðs að þakka. Hanp var bakhjarl
hennar, bvenær sem hún þyrfti á að halda,
og styrkti hana og studdi, rjett eins og hann
liefði verið sonur hennar — slíkur sonur,
sem hana hafði alt af dreymt um.
Dorli púaði í vindilinn sinn stundarkorn
sló síðan öðrum fætinum yfir binn og
sagði laumulega: „Jeg skal segja yður
nokkuð, frú Lýðs. Jeg hef altaf dáðst af
yður. Jeg hef að visu ekki talið yður slæg-
vitra konu, en jeg veit. að þjer eruð skiln-
ingsgóð pg þess vegna ætla jeg að segja yður
dálítið.“ Hann þagnaði og hugsaði sig vel
um, og loks hjelt liann áfram: „Jeg verð
að byrja á því, þegar jeg var sex ára snáði
og kom fyrst hingað vestur um liaf. Þangað
lil hafði jeg aldrei fengið almennilega ofan
i mig að jeta og þetta ár bjóst faðir minn
til ferðar og fór til Ameríku, því þá voru
engar kartöflur til að jeta heima í Galway.
í Ameríku fekk jeg mig fyrst saddan. For-
eldrar rnínir og við sjc krakkarnir áttum
heima í tveim leiguherber,gjum í Suður-
Roston“. Hjer lifnaði ofurlítið yfir gamla
manninum. „Þar lærði jeg f}rrst pólitík . .
í Suður-Roston. Þar er hægt að læra alla
þá pólitík, sem hver maður þarfnast ....
enda hef jeg ekkert lært til þeirra hluta
síðan.“ Hann tók út úr sjer vindilinn og
sagði: „Hafið þjer nógan tíma til þess að
hlusta á mig . . því sagan er dálítið löng?“
„Já, jeg hel' nógan tíma. Ekki getum við
hvort sem er komið út blaðinu meðan vél-
in er öll í molum.“
Þá hleypti Dorti brúnum og sagði: „Jeg
vil gjarnan láta yður vita það, að mjer
er alveg ókunnugt um það tiltæki, en bins-
vegar get jeg mjer til um upphafsmann-
inn að því, og hann hefir þegar veHð rek-
inn úr vistinni. En það var nú annars önn-
ur saga en sú, sem jeg ætlaði að segja yður.“
Hann hóstaði og varð vandræðalegur. „Jeg
veit annars ekki til livers jeg er að segja
yður þetta. Jeg hef engum sagt það nema
honum Kobba.“
„Haldið þjer áfram4, sagði frúin, hálf-
vandræðaleg. Þarna sat sá mikli Dorti í
leðurstólnum hans J. E. sáluga og engdisl
eins og maðkur, rjett eins og hvert orð
kostaði líkamlega þjáningu.
„Blessaður haldið þjer áfram/ endur-
tók hún.
Hann hjelt áfram. Hann sagði henni alla
söguna, sem hann hafði sagt Kobba, þarna
um lcvöldið, þegar hann kom fullur heim,
með Fríðu'Hatts með sjer. Sagði henni
frá hjónabandi sínu og dauða konu sinnar
og óskum sínum í þá átt, að Kobbi gæti
orðið góður og heiðarlegur maður. Og af
þvi, hvernig hann hefði vanrælct uppeldi
Kobba fyrir fjársöfnunina til þess að Kobbi
gæti lifað eins og fínn maður.
„Jeg hef vafalaust framið hin og þessi
skammarstrik fyr og síðar“, sagði hann,
„en jeg hef reynt að láta Kobba vera utan
við þau. Flest þeirra hefir bann ekki lieyrt
nel'nd á nafn fyrr en þau komu á prenti
i Gunnfánanum. Og lionum varð ekki vel
við, eins og þjer getið nærri. Það er ekki
ofsagt, að þau hafi alveg sett liann út'úr
jafnvægi. Hann var lengi eins og annar
maður.......en hann vildi samt ekki snúa
baki við föður sínum. Og það get jeg' virt
við hann. Jeg býst við, að hefði hann veri'ð
almennilegur pólitíkus, þá hefði hann snú-
ið við mjer bakinu, en það er nú svona,
að liann ber ekkert skyn á pólitík. Hann
er alt of bráður og alt of fullur af ýmsum
skýjaborgum. Ilann líkist henni mömrau
sinni í þvj. Jeg býst við, a'ð drenggarminum
hafi hreint ekki liðið allskostar vel þessa
síðustu tvo mánuði ..... bæði út af her-
förinni lijá Gunnfánanum gegn mjer, og
svo hefir hann veri'ð að naga sig í handar-
bölcin út af þessari frænku yðar . .. .“
„Er jrður alvara, að hann hafi verið a'ð
því?“ spurði frúin. .
„Æ, þjer þekkið hann vist alt eins vel
og jeg. Hann er alveg frá sjer, út af þessu
öllu saman. Ilann hlýtur að hafa ljetst
um ein tuttug'u pund.“
Tárin lcomu fram í augu frú Lýðs. Þau
höfðu beðið undir augnalokunum, meðan
hún hlustaði á alla söguna hjá Dorta, en
nú, er hún lieyrði nefnda hugarkvöl Kobba,
leituðu þau útrásar. En jafnframt hugsaði
hún: „Nú má jeg ekki láta neinn bilbug á
mjer finna, eða gera mig að fifli. Hann
er að segja mjer þetta, til þess að blíðka
mig og hafa eitthvað gott af mjer, og hvað
sem þvi líður, þá verður endinn sá, að
jeg fer að grenja og segi já og amen við
hverju sem er.“ En jafnvel þetta eintal
sálarinnar nægði ekki til þess að stöðva
tárin. „Jeg er kominn að þeirri niðurstöðu,
skiljið þjer, að jeg hafi engan rjett til þess
að lialda áfram að gera drengaumingjann
ógæfusaman. Jeg er komirin yfir sextugl
og er búinn að vinna og berjast næg'ilega
lengi. Nú verð jeg að lofa honum að kom-
ast að. Það er ekki af því, að jeg sje þreytt-
ur eða sigraður eða orðinn uppgefinn á
allri baráttu. Það megið þjer ekki láta
yður detta í liug. Jeg býst við, að jeg gæli
barist til níræðisaldurs. En jeg vil hætta
hans vegna. Ef hann væri ekki til, skyidi
jeg berjast þangað til blaðið yðar væri
komið á flæðisker. En ef jeg lrinsvegar
hætti nú öllum tökum og læt þetta gott
heita, þá er hann frjáls maður. Nú skal
jeg segja yður, hverju jeg sting upp á.
Mig liefir lengi langað til að veiða mjer til
skemtunar og yfirleitt eiga náðuga daga.
Nú ætla jeg að fara til Dayton á morgun
og verða þar mánaðartíma. og kannske
jafnvel setjast þar að fyrir fult og alt, ef
í það fer. Demókratavjelin má fara til
1‘jandans, eins og hún leggur sig, fyrir mjer.
Og þá getið þið ráðið öllu, sem þið viljið
hjer í borginni, þjer, Rikharðs, sjera Simon
og Gasa-María.“
Frú Lýðs, sem sat þarna á stólröndinni,
andspænis honum fann til rjett eins og
hjartað í henni ætlaði að spxringa. Sigur!
Sigur! Þetta, sem hafði verið draumur
hennar , heilan mannsaldur, ætlaði að fara
að rætast!
„Þetta' er mest drengsins vegna,“ sagði
Dorti. „Ef jeg hypja mig burt, geta þau