Fálkinn - 30.07.1943, Blaðsíða 11

FALKINN
U
Tónsnillingar lífs og liðnir.
Frh. af bls. 6.
zig og Berlinar, og söng þar i stór-
uni lilutverkum við liinn ágætasta
orðstý. Ög upp frá þvi var listar-
ferill liennar óslitin sigurför, — frá
einni stórborg Norðurálfu til ann-
arar. Röddin var, eins og áður er
sagt, fádæma fögur, en tók örum
framförum og þroska, liún liafði dá-
samléga gott vald á henni og fram-
koman var svo hugþekk, sem verða
mátti, og alt þetta samanlagt var
til þess fallið, ekki aðeins að vekja
aðdáun, heldur og slíka ofsa hrifn-
ingu, að alt ætlaði um koll að keyra.
Hún var dáð sem dýrlingur, og
hvar sem hún kom var lienni fagn-
að á svipaðan hátt t. d. og liljóð-
færa „virtússum" eins og Paganini,
— fólkið vildi helst bera hana um
göturnar, svo að hún „steytti ekki
fót sinn við steini,“ og í Göttingen
tóku menn sig til og fleygðu í ána
póstvagninum, sem hún liafði ekið
í þangáð, með þeim ummælum, að
engin dauðleg persóna væri þess
verð að sitja í þeim vagni, eftir að
fröken Sontag hefði ekið í honuni.
Því má nú bæta við það, sem áð-
ur ljefir verið sagt um rödd hennar,
að h\in hefði mikið tónsvið og rödd
in silfurtær og allþróttmikil. Mun
hún þó hafa notið sín best á efri
hluta tónsviðsins, og ljað var mik-
ill kostur, að lnin tók aldrei að sjer
önnur hlutverk en þau, sem áttu
við röddina, og yfirleitt kunni hún
vel að gæta raddarinnar og ofbjóða
henni ekki. En það þótti lielst mega
að finna, að leikur hennar væii
ekki ætíð að sama skapi glæsilegur
og söngurinn. Dramatiskum hlut-
verkum þótti lnin ekki skila af nægi-
iegum hita. Hinsvegar ljet henni
vel að skila glaðJegum hiutverkum.
Til Lunúna kom hún 1828, og
koin þar fyrst fram 19. apríl það
ár á Kings Theatre, og var tekið fá-
dæma vel. Malibran var þar þá lika,
og er sagt að hróður þeirra tveggja
hafi verið mestur allra óperusöngv-
ara, næsta óperuleikáyið í Lund-
únum.
En þetta er svo að segja það síðasta,
sem til Sontag spyrst um margra
ára skeið. Hún giftist ítölskum greifa
Rossi að nafni, sem starfaði i ut-
anríkisþjónustu fyrir Sardiníu, og
var bannað áð giftast konu af svo
lágum stigum. Prússakonungúr varð
þá til að lilaupa undir bagga og
aðlaði fröken Sontag. Fjell þá alt
í ljúfa löð. Rossi var fiuttur til
Haag, og fpr Henrietta, eða greifa-
frú Rossi með honum jjangað, og
hætti að synyja, nema þegar svo
vildi til að hún ljet tiljeiðast, að
syngja á góðgerðahljómleikum, og
sópran hlutverk í helgimálum. En
mælt er að slík hlutverk liafi hún
leyst dásamlegasl af hendi. En um
hjónabandið er þetla haft eftir bróð-
ur hennar: „Rossi gerði systur mína
hamingjusama í sannasta skilningi
þess orðs. Alt til dánardægurs
hennar unnust þau af hug og lijarta,
eins og þau liöfðu unnast giftingar-
daginn.“
En Rossi varð gjaldþrota 1848.
Freistaðist frúin þá til að fara að
syngja aftur. En Rossi voru þá gerð-
ir þeir kostir, að hann yrði að skilja
við ixana, að minsta kosti í orði
kveðnu, á meðan hún starfaði sem
söngkona, og hjeldi þá sendiherra-
stöðunni, — eða að hann yrði að
láta af embættinu. Hann valdi síð
ari kostinn liiklaust. Og Her Maje-
sty’s leikhúsið i Lundúnum bauð
henni 6000 sterlingspund fyrir sex
mánaða tímabil. Þetta tilboð þáði
hún og kom fyrst fram í júlímánuði
1849. Menn Voru forvitnir. En rödd-
in var „fögur sem forðum,“ og
menn, sem þar um voru dómbærir
sögðu, að hún liefði aldrei verið
dásamlegri, — enda væri hún nú
fyrst fullþroska listamaður. Þessi
langa lxvíld liafði orðið henni til
góðs. Hún hafði haldið við, með hæfi-
legri áreynslu öllu, sem við þurfti
að lialda, og kom nú fram alveg ó-
skemd og óþreytt.
Lagði hún nú af nýju í sigui'för,
Frá Sví
ÞJÓÐHÁTÍÐARRÆÐA ALBIN
HANSSON FORSÆTISRÁÐHERRA.
„Það er óbifanleg ákvörðun okk
ar að varðveita frelsi okkar og
sjálfstæði.“
Per Albin Hanson.
í ræðu, sem Per Albin Hansson
forsætisráðlierra Svía hjelt á þjóð-
hátíðardeginum síðasta, h. 6. júni,
sagði hann meðal annars, að hann
vonaðist til að hægt yrði að halda
landinu utan við trölladans styrj-
aldarinnar, en þó, sagði liann —
„því alvariegri sem leikurinn verð-
ur, þvi meiri er hættan á þvi, að
jafnvel þau lönd, sem hingað til
liefir verið lilift við striði, dragist
inn í það.“
Framkoma okkar er ákvörðuð af
ósk um það að lifa i friði, aðaltil-
gangur allrar oklcar viðleitni liefii
verið sá að varðveita friðinn, og
allur okkar viðbúnaður til þess að
ávinna virðingu gagnvart friðarhug
okkar, er um leið starf fyrir þvi að
varðveita frelsi vort og sjálfstæði.“
Hjelt Albin Hansson áfram. „Fáni
vor hefir ekki ávalt verið friðar-
boði, en hann . hefir aldrei verið
annað en tákn jxjóðlegs frelsis. og
svo mun enn verða, jafnvel á þeim
tímum, senx við þráum ekkert meira
en frið.
Vitundin um það, að við eigum
sterkan her og góðan viðbúnað
styrkir traust okkar á því, að við
getum framfylgt stefnu vorri: að
fyrirbyggja liættur og sigrast á þeim
ef þær koma. En eigi að síður er
— eftir að hafa „falið sig“ i nær
tvo áratugi, og var fagnað ineð
slíkum innileik allstaðar, að það er
í minnum liaft.
Árið 1852 var henni boðið til
U. S. A. og fóru þau hjónin þang-
að bæði. Er sagt að loftslagið muni
hafa haft sjerlega góð áhrif á rödd-
ina, svo að liún varð jafnvel þrótt-
meiri en áður. Og viðtökurnar voru
fádæma vingjarnlegar — og hávær
fagnaðaríætin.
Hún kom opinberlega fram í síð-
asta sinn í Mexico 1854. Smitaðist
hún þar af kóleru og andaðist eftir
skamma legu liinn 17. júní 1854.
Það var einróma álit, að hún
hefði um nokkurt skeið borið lang-
sainlega af öllum söngkonum heims-
ins.
þjóð.
það svo að úrslitaatriðið, sem ræð-
ur tilveru jxjóðar, er ávalt vilji þjóð-
arinnar sjálfrar til að lifa ', ást
hennar á frelsinu og sjálfstæðinu."
Öldur gágnrýninnar skullu á Sví-
þjóð frá erlendum ríkjum, sem sjálf
neyta allrar orku i baráttunni og
fella sig' ekki við aðstöðu þeirra
þjóða, sem sitja hjá, voru að áliti
ræðumannsins skiijanlegar en þó á-
stæðulausar. „Við höfum enga sjer-
staka ástæðu til minnimáttarkend
ar,‘t sagði liann „Hvað snertir
mannúðartilfinning okkar, vilja til
samvinnu og lijalpsemi, — hvað
snertir menningu, fjelagsmálaskipu
lag, iðnað og umönnun frelsis okkar
og lýðþekks stjórnarfyrirkomulags,
munum vjer vissulega standast sam-
anburð við aðrar þjóðir. En þó
verður það að segja að sumur sá
skilningur, sem lagður hefir verið^
á framkomu hlutlausu þjóðanna, hef-
ir batnað — og það sem báðir að-
ilar í styrjöldinni ætlast til af okk-
ur núna, er ekkert nema fullkomið
hlutleysi.“
„Ást Svíans á ættjörð sinni er
livorki fædd i gær eða dag,“ sagði
forsætisráðherrann að lokum, „eu
það getur gengið upp og niður hve
tjáning hennar er sterk. Það var
ekki nema eðlilegt þó að þorri
þjóðarinnar vildi ekki efna til áber-
andi háreysti um ættjarðarást með-
an honum fanst lxann sjálfur ekki
eiga heima á vettvangi deilunnar.
Og jafn eðlilegt er það, að síðan
öllum hefir verið gefið frjálst að
játa sína skoðurí!, að þjóðernisand-
inn komi franx nxeð meiri þunga.
Það er einnig eðlilegt, að á liættu-
tímum þjóðar verði virðingin fyr-
ir hinum þjóðlegu verðmætum rík-
ari í huga okkar og að hugur okk-
ar á að verja að þau komi fram í
fullum mæli. í dag skiljum við öll
hverja þýðingu land okkar hefir
fyrir okkur og við stöndum öll
sameinuð um það að neyta allrar
olckar orku til þess að verja Svi-
þjóð, frelsi lxennar, lýðræði henn-
ar og framtíð hennar.“
STÓR IÐNAÐARSÝNIG f
GÖTEBOIÍG.
Hin árlega iðnaðarsýning Svía
var haldin í Göteborg í júli í vor,
Þrátt fyrir ástandið og hina tak-
mörkuðu sölumöguleika Svía á iðn-
vörum, var þátttaka i sýningunni
mikil, og margt var þarna nýtt að
sjá. Sýnendur voru yfir 700 og
sýndu fyrir liönd nálægt 1500
sænskra firma, en yfir 120.000
manns sóttu sýninguna, þessa einu
viku, sem hún var opin, og er þetta
met.
Eins og önnur siðustu ár var
mikið af gerfiefnum og nýjum efn-
um, sem framleidd hafa verið vegna
ófriðarástandsins, sýnt þarna, og
gáfu þær sýningar góðan vitnisburð
því, hve mikil tækni- og vísinda-
kunnátta Svía er og lxve miklir lxug-
vitsmenn ]xeir_ eru, en alt þetta hefir
hjálpað þjóðinni stórum til þess að
ráða fram úr ýmsum þeim örðug-
leikum, senx af stríðinu stafa. En
meira fór þó fyrir ,,friðartíma-fram-
leiðslu" á sýningunni.
Meðal tækna þeirra, sem jxarna
voru sýnd, má nefna nýtþ sjálfvirkt
áhald, er hringir á lögreglustöðina.
er þjófar brjótast inn í liús, og' er
það símtækjasmiðjan fræga, L. M.
Ericson, sein liefir snxíðað þetta á-
liald. Hefir svona aðvörunarstöð
verið sett upp í Göteborg nýlega
og reynst prýðilega. Ein deild sýn-
ingarinnar sýndi logsuðu ýmiskonar-
og nýjungar og umbætur, sem gerð-
ar hafa verið á sviði logsuðu með
rafmagni, og eins með gasi. Mikla
athygli vakti og acetylen-gasstöð,
ætluð til notkunar við framleiðslu
á gerfigúmmí. Er hún svo stór að
hún getur brent alt að 3.000 kílóum
af karbíd á klukkustund og framleitt
200.000 lítra af gasi, á einni klukku-
stund. Sænslca stjórnin, sem hefir
látið smíða þessa stöð, hefir pant-
að tvær nýjar, af sömu tegund, og
eru þær stærstar slíkra acetylen-
stöðva, sem gerðar hafa .verið á
Norðurlöndum.
SVÍAR SMÍÐA TUNDURSPILLA.
í byrjun júní var sænska flotan-
um afhentur nýr kafbátur frá skipa-
smíðastöð, svonefndur „strandvarn-
ar-kafbátur“ og um 400 smálestir að .
stærð. Áður hefir herflotinn fengið
þrjú skip, sömu gerðar, en hún er
algerlega ný í sænska herflotanum.
Nokkrum dögum siðar itilkynti
sænska flotastjórnin að afhentur
hefði verið tundurspillirinn „Vis-
by“. Hann er smiðaður sem skip af
hinum svonefnda „City“-flokki, en
stærri og með ýmsum endurbótum,
miðað við fyrri skipin. Fyrri tund-
urspillar af þessari gerð voru aðeins
1100 smálestir að stærð, en „Visby“
og mörg önnur skip, sömu tegund-
ar, sem nú eru í smíðum, eru 1200
—1300 smálestir. Auk þess er aðal-
vopnabúnaður þessara skipa, en
það eru þrjár 12 sentímetra fallbyss-
ur, komið öðruvisi fyrir en á eldri
skipuni í sama flokki, og einnig
verið aukin stórum. Eina nýjung
má einnig nefna í sambandi við
þessa endurbættu útgáfu „City“-
flokksins. Þessi skip eru bygð með
stubb-stefni i stað beitiskipastefnis,
en við það hefir siglingahraði þeirra
aukist að mun. En hann er 39 sjó-
mílur á vöku, samkvæmt þvi, sem
opinberlega hefir verið tilkynt.
AUGNABRÚNIRNAR
geta gefið talsvert góða visbendingu
um aldur manna, segir enskur lækn-
ir. Lögun þeirra breytist sem sje
með vaxandi aldri. Á xingu fólki
eru þær nokkuð hátt yfir brúninni
á augnatóftinni, en færast smátt og
smátt niður á brúnina með aldrinum.