Fálkinn - 31.03.1944, Blaðsíða 4

4
F Á L K I N N
Breskir leikarar í stríði
Eftir Sidney Horniblow
FLJÓTT á L'tið mætti [;að
virðist all einkennilegl, að
leiklistin dafnaði vcl á
styrjaldartímum. En svo langt
sem sagan kann fx-á að greina,
hefir þetta jafnan orðið reynsla.
Þegar einstaklingar og þjöðir
hafa verið að heriast upp á iíf
og dauða fyrir tilven: sinni Jiafa
leikritaliöfundar og leikarar
lagt sig í framkróka. Þcir hal'a
Ixeinlínis orðið fyrir innblæstri
frá hinum raunverulega lianu-
leilv, sem þeir liafa Jiafl fyrir
sjónum.
Reynsla sögunnar hefir nú
eridurtekið sig að því er snertir
leilrlistina í Englandi þessi
styrjaldarár. Leiklislin í Lon-
don virðist liafa ált við sífelda
blómgvun að Jxúa undanfarin
fjögur styrjaldarár, svo að aldr-
ei liefir hún verið með meiri
hlóma. Leikritatiöf. og leikstjór-
ar Jxíða þolinmóðir með ný leilv-
rit eftir því að leikhús losni
til sýninganna. — Því að i Eng-
landi víðastlivar er það eklci
venja, að leikhúsin hafi sjálf
ákveðinn, fastan leikflokk held-
ur eru leikhúsin leigð ákveðn-
um leikflokki fyrir einn leik
í senn, meðan hann „gengur“.
— Hvert einasta af liinum 40
leikhúsum í London auglýsir nú
„allt útselt“ kvöld eftir kvöld.
Nöfn kunnustu rithöfunda
Bretlands sjást á leikauglýsing-
um —- nöfn, sem tryggja góða
og' menningaraukandi skc.ntun.
Látum okkur lita á sumar Jeik-
húsauglýsingarnar frá vorinu
1943 — fjórða vori mestu styrj-
aldarinnar, sem orðið liefir í
sögu mannkynnsins.
í fyrsta lagi sáust þá auglýs-
ingar um tvo leiki hins óvið-
jafnanlega breska höfundar
Bernhard Sliaw: „Doctors Dil-
enuna“ með Vivian Leigh í að-
hlutverkinu og „Hearthreak
IIouse“, en þar leikur hin á-
gæta leikkona Edith Evans eitl
af sínuin bestu hlutverkum.
Á leikslcránni sjest ennfremur
„What Every Woman Ivnows“
eflir James Barrie. Og þar voru
hvorki meira nje minna en þrír
gamanleikir eftir snjallasta leik-
ara, leikritaskáld og leikstjóra
hin síðari ár, Noel Coward. Það
eru víst ekki inargir, sem hafa
upplifað að sjá þrjú leikrit sýnd
samtímis eftir sig í sömu borg,
og leikið sjálfur í tveimur.
þeirra. En þarna er snilli Noel
Coward rjett lýst og hinni ó-
tæmandi starfsorku hans.
Einnig var á sama tíma sýnd-
ur leikur eftir Yorksliireskáld-
ið J. B. Priestley, en sögur lians
seljast nú meir í Bretlandi en
nokkurs annars skáidsagnahof-
undar.
En það er meira í pokanum.
Bretar áttu einu sinni milcið
leiki-itaskáid, er hjet Congreve,
Þegar leikstjórarnir fóru að
glugga í gömul liandrit, rakst
einhver þeirra á gamanleikinn
„Love for Love“ eftir Congreve,
sem samin var fyrir meira en
200 áruin. Og leikurinn var sett-
ur á svið og' reyndist eiga meira
aðdráttarafl enn þann dag i
dag, en nokkur annar leikur,
sem sýndur hefir verið nýverið
á leikhúsunum í Westend.
Þetta skal látið nægja um
nokkra leiki af þeim fjörutiu,
sem leikhúsgestir í London liafa
skyldu leilchúsin þá eklci fara
til þeirra? Það er þetta sem
skeði í byrjum styrjaldarinar
þegar Skemlanasamband staris-
fólks þjóðarinnar (Entertain-
ments National Service Asso-
ciation — ENSA) var stofnað.
Bestu leikarar og leikkonur
í landinu liafa með ljúfu geði
lagl fram krafta sína í þágu
sambandsins, til þess að skemta
hermönnum, sjómönnum, flug-
mönnum og verksmiðjufólki
livar sem er á landinu. ENSA
hefir aðalbækistöð sína í hinu
fornfræga Drury Lane-leikhúsi
í leilchúshverfinu í London, og
hjelt fyrstu leiksýningu sína
nokkrum dögum eftir að styrj-
öldin hófst. En nú starfa að
meðaltali á viku hverri 180 fje-
lög leikara, söngvara og annara
Sýningar eru oft haldnar um borð í herskipum, vegna þess að áhöfnin
fær ekki landgönguleyfi. Myndin sýnir gamanleikarann, ungfrú Deatrice
Lillie vera að skemta um borð i einu nýjasta herskipi fíreta suður í
Miðjarðarlzafi.
Þetta eru stúlkur úr tandvarnarher kvenna, í herbúðum einhversstaðar i
Englandi. Þær eru að htusta á Gracie Fields, hina nafnfrægu söng- og
leikkonu.
liafl úr að moða undanfarið.
Hinir eru þvínær undantekn-
ingarlaust allir jafngildir þeim,
sem nefndir voru, að því er hók-
menntalegt gildi snertir. Ekkert
nema það hesta þykir boðlegt
eða nógu gott handa breskum
leikhúsgestum á þessum erfið-
leikaárum þjóðarinnar. Leik-
liúsið — og þar með er ált við
allt: höfundana, leikstjórana og
leikendurna — hafa vaxið með
köllun sinni, á tímum erfiðleik-
anna.
En það eru ekki nema fáir út-
valdir i allieimsstríði, sem eiga
heima í London og geta farið
á leikhús þar. Miljónir breskra
um eða vinna dag og nótt í lier-
karla og kvenna starfa í hern-
gagnaverksmiðjunum. Það er
ekki nema við stöku tækifæri,
sem þetta fólk á færi á að sækja
venjulegt leikliús — og því
listainanna að skemtisýningum
fyrir herinn utan lands og inn-
an, og liafa um 1650 sýningar
á viku.
Auk þessara sýninga fyrir lier-
inn gerir ENSA út skemtiflokka
fyrir starfsfólk í 1500 hergagna
verksmiðjum víðsvegar um alll
landið. Leikarar og leikkonur,
sem áður liafa leikið á full-
komnustu leikliúsum í London,
sýna nú list sína í bröggnm,
tjöldum og gildaskálum. Þetta
fólk fórnar tíma, peningum og
þægindum til þess að geta gert
hermönnum og verksmiðjufólki
dagamun og tilbreytingu.
Og það er ekki aðeins á
Bretlandseyjum, sem leikfólkið
vinnur þetta fagra starf. ENSA
sendir hina frægu leikara sína
á vigvellina og til setuliðsins
erlendis. Leikarar og leikkonur,
sem hafa sjeð nöfn sín blika