Fálkinn - 29.06.1945, Blaðsíða 3

F Á L K I N N
3
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM
Ritstjóri: Skúli Skúlason.
Framkv.stjóri: Syavar Hjalteated
Skrifstoja:
Bankastr. 3, Reykjavík. Simí 2210
Opin virka daga kl. 10-12 og 1-6
Blaðið kemur út hvern föstudag
Allar áskriftir g-reiðist fyrirfram
HERBERTSprenf.
SKRADDARAÞANKAR
Þegar II uiiuís Hafstein var að
taka á móti Friðriki áttunda kon-
ungi, sumari'ð 190/. minntist hann a,
að íslendiugav ættu engar liallir,
eins og aðrar þjóðir eiga. Hallir
íslands voru reistar af náttúrunni
sjálfri, og tóku frara öllum mann-
anna verkum.
Það var sami maður, sem kom
því til leiðar, að reist var liér
myndarlegt liús fyrir Landsbóka-
safnið — stærra og veglegra, en
menn áttu þá ;:ð venjast. íslending-
urinn, sem fæddur er á þessari öld,
mundi ekki vilja trúa, að ráðherr-
ann og flokkur hans sætti ámæli og
andmælum fyrir. F.n þó var það svo.
Síðan „stjórnin fluttist inn í land-
ið", sem löngum var kallað, eru
liðin rúm fjörutíu ár, aðeins. Og
síðan hefir margt breyst. Þær breyt-
ingar eru svo miklar, að liklegt er,
að engin fjörutíu ár í sögu þjóð-
arinnar géti orðið jaln mikilsverð.
„Við eigum engar hallir," sagði
Hannes Hafstein 1907. En nú eig-
um við þó eina, og lnin er lielguð
vísindunum. Háskóli íslands er eina
hyggingin, sem borið getur hallar-
nafnið liér á landi. Og mun sú
framkvæmd, sem varð á því máli,
ei hvað síst þökkuð áræði, hug-
kvæmd og dugnaði einstakra manna
frekar en framtaki löggjafanna.
— Við eigum að nafninu til for-
setabústað, gerðan upp úr gamalli
„stofu“ — en svo voru kallaðar
byggingarnar frá 18. öld, á Bessa-
stöðum og í Nesi, Laugarnesi og
Viðey. Nokkur viðauki hefir ver-
ið gerður á forsetabústaðnum á
Bessastöðum, en þó verður liann i
núverandi mynd aldrei meira en
það, sem kalla mætti þægilegt sum-
ar og fristundaheimili þjóðhöfð-
ingja fslands. Og viðtökustofur hans
í Alþingishúsinu í Reykjavík eru
af þeim vanefnum gerðar, að þjóð-
in má ekki við una. Þessvegna verð-
ur ísland að eignast forsetabústað,
þar sem bæði getur verið heimili
þjóðhöfðingjans og móttökustofur
hans, í höfuðstaðnum sjálfum. —
Við eigum enga listastofnun enn-
l>á, enga hljómleikahöll, ekkert aka-
demí — engan stað, sem verið
gæti miðstöð allra listamanna. —
íslerisfeir listamenn verða að eignast
stað, er verði græðireitur allra dáða
þeirra. Leiklistin fær vonandi bráð
um sína heimavist. En hinar list-
irnar verða líka að fá sína — sam-
eiginlegt listamusteri.
II r<k|>|>*4 jói*i ii ii á nrannhamri
— Leikfélag Hafnarfjarðar liafði
frumsýningu á nýjum gamanleik,
föstudaginn 15. þ. m. Nefnist leikur
þessi Hreppstjórinn á Hraunhamri,
en höfundur er Lol'tur tíuðmunds-
son.
Til Jjess að geta með nokkurri
sanngirni dæmt um leikrit þetta,
verða menn að hafa í huga,
með hvaða liætti l)að er til orðið.
Loftur Guðmundsson segir i viðtali
því, sem birtist í Þjóðviljanum fyrr-
nefndan föstudag að hann hafi nú
um þriggja ára skeið notað flestar
sinar tómstundir, er fáar hafa ver-
ið, til ]>ess að semja allstóran sjón-
leik, sögulegs efnis. Ekki getur
hann J)ess, hvaða atburðir sögunn-
ar eru þar teknir til meðferðar,
en ætla má að persónurnar séu —
sumar hverjar að minnsta kosti —
stórbokkar liinir mestu og hroka-
gikkir að sama skapi, því að liöfund'
ur lætur sjálfur svo unmiælt, að þær
hafi öðru hvoru gerst svo l>reyt-
andi hátíðlegar, að hann hafi jafn-
vel fundið sig nauðbeygðan til að
létta sér upp og „stinga þær af“
um stundar sakir i leit að líflegri
félögum til viðfangsefnis. Þannig
komst hann í kynni við hreppstjór-
ann á Hraunhamri og allt það ágætis
fólk.
Loftur tíuðmundsson hefir, sem
sé, samið þennan gamanleik öðru
fremur til þess að veita sjálfum sér
hvíld og ofurlitla upplyftingu frá
öðr'um og þungvægari verkefnum —
og kveðst liann vona, að leikurinn
geti orðið sýningargestum til sams-
konar gamans og sjálfum honum.
Ekki verður annað sagt, en að
þessi fyrsta sýning hafi l)orið til-
ætlaðan árangur, því að græskulaust
glensið hafði kætandi áhrif á alla
viðstadda og hlátrarnir fylltu húsið.
Urðu þar litil mistök á, nema ef
vera skyldi í þriðja og síðasta þætti
þegar höfundur Jætur óviðkomandi
alvöruna gægjast inn á sviðið nokk-
ur augnablik og kippir þannig
gamninu úr sambandi við áhorfend-
ur; en þetta verður svo til þess,
að úrlausn atburðaflækjunnar hefir
ekki á sér þann ágæta kímniblæ,
sem aðdragandi hennar gefur von-
ir um. En, sem sagt, þetta er hinn
)
Cesar, fjósamaður (Valg. Óli Gísla-
son) og Stella Strömviken (Elinb.
Magnúsdóttir).
fjörugasti gamanleikur og að ýmsu
leyti ágæt skemmtun.
Sveinn F. Stefánsson er formaður
Leildelags Hafnarfjarðar og ötulasti
stuðningsmaður þess í öllum fram-
kvæmdum. Hann hefir annast sjórn-
ina á þessum leik og auk þess tekið
að sér aðalhlutverkið, hreppsjór-
ann Ambrosíus Ambrosíusarson. —
Hvorttvegga fer honum vel úr hendi.
Ársæll Pálsson leikur Bjarnþór,
fósturson Ambosiusar, og gerir það
með þeim ágætum að maður hlýt-
ur að viðurkenna hann sem einn
okkar öruggustu og smekkvísustu
leikara.
Valg. Óli Gislason leikur Cesar
fjósamann. Cesar er einn af þessum
þjóðlegu hálfvitum, sem láta svo
skelfing mikið til sin taka í ís-
lenskri leikritagerð. Það er litil
fyndni og frumleiki enginn i orðum
hans og athöfnum. Hinsvegar er í
rauninni ekkerl út á afgreiðslu hlut-
verksins að setja.
Framkoma annara leikenda á
sviðinu hefir á sér æði mikinn
viðvaningshrag, enda þótt oft bregði
þar fyrir góðan og stundum ágætum
tilþrifum.
Frh. á bls. Vt.
Eyrún, dóttir Ambrosi.usar (Þorbjörg Magnúsdóttir) og fíjarnþór fóstar-
bróðir hennar (Ársœll Pálsson).
Eyrún og Ambrosius faðir hennar (Sveinn \ . Ste-fánsson).
Þorbjörg ráðskona (Jensina Egilsdóttir) og Bjarnþór.