Fálkinn - 27.09.1946, Side 4

4
FÁLKtNN
„Andarunginn ljóti“ -
H. C. Andersen
— Æfintýrasafnið í Odense og hvað það fræðir um mesta æfintýraskáld Norðurlanda —
LLIR, sem lifað hafa
undir hernámi hafa
aldrei sannreynt það
betur en á þeim ár-
um, hve óendanlega
mikils virði gömlu bækurnar í
skápunum eru. Um eitt skeið
æfinnar voru þær í uppáhaldi
eftir ákveðinni röð: klassiskir
lærifeður lifssannindanna og
spennandi unglingabækur. En
kærastar verða þp bækurnar,
sem lýsa fyrir okkur undir-
stöðuhugsjónum barnssálarinn-
ar: fegurð og mildi. Það ríki
tókst engum betur að skapa en
Hans Christian Andersen, —
fátæka drengnum frá Odense,
sem hefir flutt hróður Dana um
víða veröld.
Æfintýri hans hafa verið
þýdd á yfir 40 lungumál, og
síðustu ár æfi sinnar naut hann
líka dæmafárra virðinga og að-
dáunar, ekki síður en konung-
ur. Tignustu menn þjóðarinnar
og fólk af öllum stéttum keppt-
ist um að votta honum þakklæti
sitt fyrir þann fegurðarlieim,
sem hann hafði sýnt þeim inn
í. En enginn höndlar hnossin
fyrir ekki neitt og Andersen
keypti vinsældirnar dýru verði.
í æfintýrasafninu — éða And-
ersenssafninu — í Odense kynn-
ist maður því nokkuð liverju
hann fórnaði fyrir frægðina.
Andersens-safnið er byggt
upp úr hreysinu, sem skáldið
kvað hafa fæðst í 2. apríl 1805,
og maðurinn sem stofnaði safn-
ið gæti vel verið söguhetja í
æfintýri eftir H. C. Andersen.
Hann heitir Thomas Thrige og
stofnaði fyrir hálfri öld svo-
lítið reiðhjólaverkstæði í einum
kjallaranum í Odense. Jafn-
framt hafði hann afarmikinn
áliuga fyrir rafmagnsmótorum,
og rannsakaði þá og gerði alls-
konar tilraunir viðvíkjandi
þeim. Og einn góðan veðurdag
hafði honum tekist að smíða
rafmagnsmótor sem snerist
En hann hafði ekki höndlað
hnossið fyrir því. Hann átti við
margskonar mótbyr að striða.
En Thrige hélt áfram að gera
tilraunir og smíða nýja hreyfla.
'Og fyrir • rúmum tíu árum gaf
hann danska ríkinu allar verk-
smiðjur sínar — sex til sjö
miljón króna virði.
Safnið sem hann hafði efnt
til var opnað árið 1930. Það er
í litlu, hvítu timburhúsi, sem
stendur við eitt of liinum sveita-
legu og kyrrlátu „strætum“ í
Odense. Miðdepill safnsins er
„minningarskálinn“, þar sem
málarinn Larsen Stevns sýnir
í ýmsum fallegum freskómynd-
um þætti úr æfi H. C. Ander-
sens. Á einni myndinni sér mað-
ur hann kveðja ömmu sína við
bæjarhliðið, þegar hann er að
leggja upp í fyrstu ferð sína
til Kaupmannahafnar. Við sjá-
um hann aftur þar sem hann
er að lesa upp æfintýri á hinu
nýja heimili, sem liann fann í
Kaupmannaliöfn lijá velgerða-
manni sínum Jónasi Collin,
leyndarráði. Og við fylgjum
lionum út í heiminn, til Weim-
ar, þar sem hann hlustaði á
Jenny Lind syngja, og var þá
gestur Carls Alexanders, stór-
hertoga. Og við upplifum með
skáldinu hátiðlegasta daginn á
æfi hans — 6. desember 1867.
Þá stendur liann við glugga
i ráðhúsinu í Odense og horf-
ir hugsandi, tárvbtum aug-
um út yfir upplýstan hæinn
og skrúðgönguna miklu, sem
kemur að ráðhús.inu tií iað
hylla hinn iiýkjörna heiðurs-
borgara sinn: H. C. Andersen.
Fæðingarstaður H. C. Andersen í Odense. Þar er nú Andersensafnið.