Fálkinn - 11.02.1949, Qupperneq 2

2
FÁLKINN
'I
RúSrarhús Ármanns í Nauthólsvík.
íþróttafélög hér á landi eiga fæst
langa sögu að baki sér, og er það
ekki óeðlilegt því að til skamms
tíma liafa þjóðfélagshættir verið
þannig, að vinnan til sjávar og
sveita liefir krafist allrar líkams-
orku og alls starfsáliuga mannsins.
íþróttafélög og reglubundnar íþrótta
iðkanir fá svo sérstakt gildi, þegar
breytt vinnuskilyrði og breyttir þjóð-
félagshættir hefja innreið sína. Sér-
staklega liafa íjjróttafélögin fengið
veglegt, en vandasamt hlutverk, sem
er fólgið í því að beina áhuga
æskufólks í þá átt að verja tóm-
stundum sínum til að afla sér auk-
innar líkamsmenntunar og aukins
félagsþroska.
Eitt elsta og merkasta íþrótta-
félag hér á Jandi, Glimufélagið Ár-
mann, átti 60 ára afmæli 15. des.
s.l., og minnist þess með glæsileg-
um hátíðahöldum dagana 1.—13.
febrúar. Um 400 manns taka þátt
í sýningunum.
í tilefni þessa merka afmælis verð-
ur hér að nokkru rakin saga félags-
ins, — þess félags, sem hefir tengt
nafn sitt þjóðaríþrótt íslendinga,
glímunni.
Stofnun Ármanns.
Tildrög að stofnun Ármanns eru
þau, að Helgi Hjálmarsson, mý-
vetnskur latínuskólapiltur (síðar
prestur að Grenjaðarstað) og Pétur
Jónsson blikksmiður kynntust á fundi
um í stúkunni „Einingin" veturinn
1888. Voru þeir báðir áhugamenn
um íslenska glímu, og Ilelgi kunnur
glímumaður. Ávöxtur þessara kynna
var stofnun Glímufélagsins Ármann
á glímuæfingu, sem þeir félagar
gengust fyrir á túni við Rauðará
þann 15. des. Stofnendur voru 20—
30, og höfðu þessir menn áður
komið saman til að glírna í Templ-
arahúsinu, sem varð einnig sama-
staður fyrir þá næstu árin. Tillög-
una að nafngift félagsins átti Pétur
Jónsson. Forystumenn félagsins í
fyrstu voru þeir Pétur og Helgi
auk Guðlaugs Guðmundssonar (síð-
ar sýslumanns), en löglega kjörin
stjórn var engin.
Glíman.
Að sjálfsögðu var íslensk glíma
sú eina iþrótt, scm Ármenningar
iðkuðu að staðaldri fyrstu áratug-
ina, og mætti skrifa heila bók um
kappglímur þessara ára og glímu-
kappana sjálfa, en hér er aðeins
rúm til að minnast iítillega á þetta.
Fyrsta kappglíma félagsins fór
frant 1889, og hlaut Helgi Hjálmars-
son flesta vinninga. Næstir honum
voru Einar Þórðarson (einnig prest-
ur) og Friðrik Gíslason ijósmynd-
ari Næsta ár bar Helgi einnig sig-
ur úr býtum, Friðrik var næstur
honum og Freysteinn Jónsson sjó-
maður þriðji.
Glímuf élagið
Ármann
60 ára.
Þátttakendur i Skjaldarglímunni 1909.
Næstu ár voru glimuæfingar hafð-
ar víða um bæinn og nýir glímu-
kappar koma fram á sjónarsviðið.
Má t. d. nefna Þorgrím Jónsson (síð-
ar dyravörð Alþingis), Guðnnind
mund Guðmundsson frá Eyrarbakka,
Jónatan Þorsteinsson kaupmann,
Ásgeir Gunnniaugsson, kaupmann.
Bjarnliéðin Jónsson járnsmið,
Valdimar Sigurðsson stýrimann,
Svein Árnason fiskimatsmann og
Kristin Pétursson, son Péturs
blikksmiðs.
Árið 1906 komst meiri festa í starf
semi Ármanns og stjórn er nú
kjörin reglulega. Á næsta ári vekja
Ármenningar sérstakiega athygli á
sér við konungsglímuna á Þingvöll-
um, þar sem Hallgrímur Benedikts-
son vann fyrstu verðlaun, Guðmund-
ur Stefánsson önnur verðiaun og
Sigurjón Pétursson varð fjórði.
Þessir þrír menn geta sér mikið
frægðarorð um þessar mundir. Árið
1909 fóru þeir Guðmundur og Sig-
urjón norður til Akureyrar til að
keppa á Íslandsglímunni um Grettis-
beltið, en það höfðu nokkrir Akur-
eyringar gefið vegna áliuga á ís-
lenskri glímu. Norðlendingar voru
miklir glímumenn um þessar mund-
ir og Jóhann Jósefsson þeirra harð-
skeyttastur. Guðmundur vann Grett-
isbeltið þessu sinni, en Sigurjón
Pétursson mörg næstu árin. Ármenn-
ingar hafa jafnan siðan verið mestu
glímumenn landsins, og eiga þeir
miklar þakkir skilið fyrir skerf
sinn til liinnar þjóðlegu íþróttar.
Utanfarir og vöxtur félagsins.
Að frumkvæði Þórlialls Bjarnar-
sonar prentara á Akureyri voru 8
ísiendingar, þar af 5 Ármenningar,
sendir á ÓÍympíuleikana í London
1908 til þess að sýna íslenska glimu.
Einnig voru nokkrir sendir á Ól-
ympíuleikana i Stokkhólmi árið
1912, allt Ármenningar nema einn.
Vegna styrjaldarinnar 1914—’18
lamast félagsstarfsemi Ármanns og
utanfarir eru að sjálfsögðu engar.
Vesturfarar Ármanns.
Svil>]ó3arfarar 1992.
Að forgöngu Sigurjóns Péturssonar
er félagið endurreist árið 1919 og
Ágúst Jóhannesson verður formað-
ur. Síðan liefir félagsstarfsemin
jafnan staðið með miklum blóma.
Nýir glímusnillingar koma fram á
sjónarsviðið, t. d. Hermann Jónas-
son og Tryggvi Gunnarssort, og síð-
ar hver af öðrum allt til þessa tíma,
og verða þeir eigi taldir upp hér.
Árið 1926 sendi Ármann flokk
karla til Danmerkur til þess að
sýna islenska glímu, og 1929 fór
karlaflokkar til Þýskalands til þess
að sýna glímu og fimleika.Siðan hafa
Ármenningar oft l'arið utan, bæði til
að sýna fimleika og glímu. Má t. d.
nefna liina glæsilegu för Ármenn-
inga til Finnlands 1947. Blaðadóm-
ar um sýningar Ármenninga erlend-
is hafa verið með ágætum, og verða
brot úr nokkrum birt hér í lok
greinarinnar, svo að lesendur geti
gengið úr skugga um, hvílikt land-
kynningarstarf Ármenningarnir
hafa innt af hendi.
Alls hafa Ármenningar sýnt ú 101
stað erlendis. Löndin eru þessi:
Færeyjar, Danmörk, Noregur, Sví-
þjóð, Finnland, Þýskaland, England
og fríríkið Danzig.
Innanlands liefir Ármann liaft
mörg hundruð íþróttasýningar á 68
stöðum, og hafa þær jafnan vakið
mikla athygli (sbr. t. d. sýningin á
Alþingisliátíðinni 1930).
Fjölbreytt íþróttastarfsemi,
heilbrigt félagslíf.
Starfsemi sú, sem Ármann hefir
með höndum nú, er mjög víðtæk,
Nægir að nefna nokkur atriði til
staðfestingar á þvi.
íþróttagreinar, sem eru kenndar
og iðkaðar innan félagsins, eru þess-
ar: Leikfimi, glíma, sund og sund-
knattleikur, róður, handknattleikur,
frjálsar íþróttir, skiðaíþrótt, hnefa-
leikar og dansar og vikivakar. —
Þjálfun og íþróttakennslu hafa 14
manns með höndum.
Félagsstarfsemi innan Ármanns
hefir jafnan verið rómuð, og með
sjálfboðavinnu félagsmanna hafa
þeir t. d. eignast veglegan skiða-
skála í Jósefsdal og róðrarhús við
Nauthólsvík. Stórmál félagsins nú er
annars bygging félagsheimilis og
íþróttasvæðis og stendur aðeins á
leyfi bæjarvaldanna með að sam-
þykkja stað fyrir íþróttasvæðið.
Núverandi stjórn skipa þessir
menn:
Jens Guðbjörnsson, formaður,
Sigurður Nordahl, varaformaður,
Inga Árnadóttir ritari,
Tómas Þorvarðsson, gjaldkeri,
Gunnlaugur Briem, féhirðir,
Sigrún Stefánsdóttir, bréfritari,
Baldur Möller, áhaldavörður,
Þorsteinn Bjarnason, form. skíðad.
Loftur Helgason, form. róðrard.
Jens hefir setið í stjórn Ármanns
síðan 1925 og verið formaður sið-