Fálkinn - 09.03.1951, Blaðsíða 8

8
FÁLKINN
Hartvigsen skrifstofustjóri kom
stundvíslega klulckan 9 á skrif-
stofu Fidias-tryggingafélagsins.
Hann gekk þungum virðulegum
skrefum gegnum aðalskrifstof-
una, leit lauslega yfir starfs-
fólkið, eins og til að aðgæta,
hvort það hefðist nokkuð að, og
livarf síðan inn i einkaskrifstofu
sína. Skrifstofustjórinn liafði
þrjá um sjötugt og meginstolt
hans var að geta enn, á þessum
aldri, staðið í stöðu sinni. Hann
stjórnaði eins og sá sem valdið
hefir, enda var viðkvæði for-
stjórans oft: ,„Já, liann Hart-
vigsen er sannarlega ern og
brattur. Það er aðdáanlegt af
manni á hans aldri. Ekki virtist
ncma eðlilegt að menn á átt-
ræðisaldri ynnu sér hvíldar, en
Ilartvigsen situr við sinn keip,
uns yfir lýkur. Hann Ieysir starf
sitt óaðfinnanlega af höndum,
og meðan svo er stendur mér
á sama um aldursvottorð lians.“
En skrifstofufólkið lijá Hart-
vigsen gamla leit öðrum augum
á málið. Andersen fulltrúi, en
hann var bláskínandi barnakarl,
sagði einhverju sinni við Lind-
steen bókara: „Skyldi karlsauð-
urinn annars aldrei ætla að láta
af störfum. Eftirlaunin á hann
þó vís. En hann þráast við af
einskærri meinfýsni, Hann ann
engum öðrum upphefðarinnar.“
„Nei, hann er vís til að verða
hér til eilífðar,“ muldraði bók-
arinn. „Og á meðan fröken
Frederiksen er lians önnur hönd
er honum borgið. Hún er einka-
ritari lians og vinnur í raun og
veru öll hans störf. Eg er sann-
færður um, að hann hefir oft
og tíðum engan grun um, livað
það er, sem liann er að skrifa
undir. — Nei, það eina sem
karlinn getur, er að nöldra og
skammast, ef svo 'ber við, að
einhver kemur tveim mínútum
of seint á skrifstofuna — það
getur hann án aðstoðar.“
Fröken Frederiksen sat við
borð sitt skammt frá og heyrði
samræðurnar. Hún var kona um
fertugt, grannvaxin, með hvassa
andlitsdrætti en þó viðfelldna.
Bar hornspangargleraugu. Hún
var hægri hönd skrifstofustjór-
ans, og afköst hennar voru mik-
il. Nú brosti hún eilítið, er hún
heyrði samræðurnar. Að sjálf-
sögðu var henni vel ljóst hversu
i’íkan þátt hún átti í störfum
Hartvigsens. Hann var orðinn
gamall, því varð ekki neitað,
og farinn var hann að hrörna
andlega nokkuð til muna. En
frökenin var honum stoð og
stytta. Og enda þótt henni væri
það fyllilega ljóst, að starf sitt
leysti hún af höndum fyrst og
fremst til þess að sjá sjálfri sér
farborða, har liún þó vissar til-
finningar í brjósti gagnvart hin-
um aldraða skrifstofustjóra lík-
ar því, sem verið hefði liann
faðir hennar. Hin mikla lilut-
deild liennar í stöðu lians var
sjálfsþótta hennar einnig mikill
styrkur.
Lindsteen hefir jafnvel enn
meira til síns máls en liann
grunar, hugsaði hún með sjálfri
sér og Iirosti við. Stundum veit
gamli maðurinn varla fyrir víst
hvað það er, sem liann skrifar
undir. Honum hefir farið mik-
ið aftur með það upp á síðkast-
ið. Én það væri synd, vegna
hans, ef hann væri neyddur til
að láta af starfi. Hann gengur
að því af lífi og sál, og enn sem
komið er hefir tekist að hreiða
yfir það, sem áfátt var.
„Fröken Frederiksen, viljið
þér koma rétt sem snöggvast,“
heyrðist kallað úr dyrum skrif-
stofustjórans.
Heyrðirðu nokkuð, Andersen?“
hvíslaði Lindsteen. „Nú hefir
liann rekist á eitthvað, sem
liann botnar ekkert. í.“
„Fáið yður sæti, fröken Frede-
riksen,“ sagði skrifstofustjór-
inn. „Viljið þér líta aðeins á
þessi hlöð, ég get elcki almenni-
lega fengið hotn í þeim.“
Hann rétti skjalabunka að
fröken Fredriksen, liún laut yf-
ir pappirana og bar saman
nokkrar lokatölur.
„Einhver skekkja lilýtur að
hafa komist inn í þetta,“ sagði
hún.
„Er einhver skekkja þarna?“
sagði Hartvigsen og rýndi í töl-
urnar án skilnings. „Eg þóttist
fara vandlega yfir þetta. Hvern
ig getur legið í þessu?“
„Það er samlagningarskekkja
á fylgiskjali auðkenndu með
C,“ sagði fröken Frederiksen í
kaupsýslunartón. „Reikningur-
inn er auðkenndur með 0, það
er sem sé Olsen, sem ber ábyrgð
á því.“
„Rétt einu sinni,“ livæsti skrif
stofustjórinn. „Það er alltaf
sama sagan með hann.“
„Það þyrfti að fela einliverj-
um öðrum að leiðrétta þessa
reikninga,“ mælti fröken Frede
riksen.
„Olsen er auli,“ sagði skrif-
stofustjórinn. „Geti hann ekki
gert svona lítið skammlaust, er
hann varla fær um annað. Það
er lítill ávinningur fyrir félagið
að liafa slíkan mann í þjónustu
sinni.“
„Olsen er orðinn nokkuð við
aldur,“ sagði fröken Frederik-
sen.
„Það er engin afsökun,“ sagði
skrifstofustjórinn geððvonsku-
lega. „Eg er sjálfur orðinn gam-
all maður og veit ekki annað
en ég standi i minni stöðu. Við
verðum að hafa hagsmuni fé-
lagsins í liuga. Forstjórinn hefir
oftar en einu sinni haft á orði,
að liann myndi fækka stai’fs-
fólkinu. Eg hefi oft aðvarað
Olsen, og nú er mælirinn full-
ur.“
„Hvað eigið þér við?“ spurði
fröken Frederiksen og leit á
hann um leið.
„Hann verður að fara,“ sagði
skrifstofustjórinn. „Geti hann
ekki unnið starf sitt skamm-
laust, verður liann að fara. Eg
hefi fremur fengið orð fyrir að
hafa stjórn á mínu starfsfólki.
Sé slakað á taumlialdinu, fer
allt norður og niður. Viljið þér
hiðja Olsen að koma hingað
inn.“
Fröken Ftederiksen reis þegj-
andi á fætur og kallaði á 01-
sen. Hann var gamall bókari,
orðinn lolinn af löngum kyrr-
setum. Hann gekk óstyrkum
skrefum, fullur lotningar, inn
í einskaskrifstofuna. Það glitti
í örlitla svitadropa á hrukkóttu
enni hans.
„01sen,“ mælti skrifstofustjór
inn. „Eg ætlaði einungis að láta
yður vita að þetta getur ekki
gengið lengur. Nú liafið þér
einu sinni enn gert skissu í
þýðingarmiklu atriði. Þér verð-
ið að fara.“
„Fara,“ endurtók Olsen og
hörfaði eitt sltref.
„Já,“ sagði skrifstofustjórinn.
„En þar sem þér liafið verið
svo lengi í þjónustu félagsins
vildi ég síður þurfa að gefa
yður skriflega uppsögn. Eg ráð-
legg yður því að sækja sjálfur
um lausn frá störfum, það lit-
ur betur út — nú, auðvitað fáið
þér svo eftirlaunin.“
„Þetta .... þetta hljóta að
vera gamanyrði hjá skrifstofu-
stjóranum,“ mælti hókarinn
stamandi röddu. „Eg er ekki
orðinn nema sextiu og tveggja
ennþá, og ég finn ekki betur
en ég eigi hægt með að stunda
þetta starf um nokkur ár enn.
Það eru aðeins reikningsskilin
sem ég á dálítið örðugt með.“
„Eg leiði hjá mér að rökræða
málið við yður, 01sen,“ mælti
skrifstofustjórinn. „Skylda mín
er að tilkynna yður, að þér leys-
ið starf yðar ekki lengur við-
unanlega af liöndum. Ef þér
sækið ekki sjálfur um lausn
frá störfum, verð ég að leggja
lil við stjórnina að yður verði
sagt upp.“
„Herra skrifstofustjóri minn-
ist þess, að ég þarf að sjá fjöl-
skyldu minni farborða,“ sagði
gamli bókarinn í bænarrómi.
Hvernig myndum við geta lifað
af eftirlaunum mínum? Yngsti
sonur minn er við- nám, og við
höfum orðið að ganga nærri
okkur svo að hann gæti haldið
áfram. Verði mér sagt upp,
neyðist hann til að hætta, og þá
er öllu, sem við höfum lagt
í sölurnar fyrir hann, til einsk-
is varið. Eg skal gera mitt besta
til þess að ....
Hartvigsen skrifstofustjóri lyfti
beinaberri liendinni lítið eitt.
Kuldi stóð af svip hans. eins og
honuin þættu athugasemdir 01-
sens óþai’far.
„Þetta eru allt saman einka-
mál yðar, 01sen,“ sagði hann.
„Fyrirtækið getur aðeins tekið
tillit til starfshæfni yðar, en
liitt, hvernig yður muni reiða
af fjárhagslega í framíðinni, eru
óviðkomandi lilutir. Eg hefi sýnt
yður fyllstu þolinmæði, Olsen,
ég liefi oft aðvarað yður áður.
Eg tel, að framkoma mín gagn-
vart yður hafi verið rétt í fyllsta
máta. Mér þykir mjög fyrir þvi,
en þér verðið að fara, annars
er ekki kostur. Hagsmunir fyr-
irtækisins liljóta að ganga fyr-
ir liagsmunum einstakra starfs-
manna þessv“
Eitt andartak leit helst út
fyrir, að Olsen mundi grípa til
einhvers örþrifaráðs. Hann var
fölur í andliti, drættir kring-
um munninn, hann kreppti og
opnaði hnefana á víxl nokkr-
um sinnum. Fröken Frederiks-
sen skelfdist við þá tilhugsun,
að hann kynni að gera annað
ERIK HASSIN:
Hann lá á því-