Fálkinn - 03.10.1958, Page 3

FALKINN
3
Til vinstri:
Arno einræðiS'
herra (Valur
Gíslason).
„HAU8T44
eftir Kristján Albertsson
Þjóðleikhúsið hefir nú hafið vetr-
arstarfsemi sína, og er fyrsta
viðfangsefnið íslenskur sjónleikur,
„Haust“ eftir Kristjári Albertsson,
rilliöfund. Frumsýningin var 24. sept.
síðast liðinn.
Leikrit þetta hefst á því að ung
stúlka, dóttir einræðislierra, ferðast
undir fölsku nafni uppi í háfjöllum í
Sviss. Ungur, landflótta verkfræðing-
ur, landi hennar, tekur hana höndum
mcð það fyrir augum að fá föður hans
látinn lausan úr fangabúðum einræð-
isherrans. Annars sækir höfundurinn
efnið í stjórnmálaþróunina i heimin-
um hin síðari ár — þannig að leik-
ritið er ekki aðeins ástarsaga ungu
slúlkunnar og piltsins, sem rænir
lienni — heldur flytur það önnur og
geigvænlegri tíðindi. Þar er brugðið
upp mynd af einræði vorra tíma,
gefin innsýn i örlög þeirra þjóða, þar
seni kaldrifjaður einvaldur hefir náð
undirtökunum og stjórnar með misk-
unnarlausu lögregluvaldi. Biý og
púður er ekki sparað, ef ryðja þarf
úr vegi „fjandmönnum ríkisins" eða
„leynileppum útlendra auðhringa“.
Ekki skiptir máli þótt um gamla
vopnabræður sé að ræða því tilgang-
urinn iielgar meðalið.
Leikurinn gefur til kynna, hvernig
heil þjóð verður að beygja sig í duftið
að vilja eins manns — hans vilji skal
vera vilji allra. Ef einhver dirfist að
hafa aðra skoðun er svarið nærtækt:
„Sá sem rís gegn mér er landráða-
niaður". Einræðið hneppir i fjötra
flest það besta og mannlegasta í fari
hverrar þjóðar, og reyrir svo hina
andlegu sultaról, að engin frjáls
hugsun á sér viðreisnarvon. Fólkið
má sin ekkert gegn byssustingunum.
Það á sér aðeins eitt biturt vopn —
þögnina. „Verðmætasta fólk landsins
hefir verið flæmt í útlegð, þrælkað
til bana eða lireinlega myrt“, eins og
frú Kasper, systir einræðisherrans,
orðar það.
Höfundur leikritsins hefir um
margra ára skeið verði í íslensku
utanríkisþjónusturini og gerþekkir þvi
]?að efni, sem hann fjallar hér um.
Hann er einnig leikhúsmaður og
þekkir til fullnustu þær kröfur,
sem gerðar eru til sviðsetning-
ar leikrits. Að sjálfsögðu rná þó
búast við að skiptar skoðanir verði
um leikinn og boðskap hans, en
mönnum skal eindregið ráðlagt að
lcynna sér hann af eigin raun.
Aðalhlutverkin eru í traustum
■hönduin Vals Gíslasonar (Arno ein-
ræðislierra), Guðbjargar Þorbjarnar-
dóttur (Lydía dóttir iians), Rúriks
Haraldssonar (Mark Elmar verkfræð-
ingur), Helga Skúlasonar (Novak ráð-
lierra) og Herdísar Þorvaldsdóttur
(Vera systir Marks). Af öðrum hlut-
verkum er eftirminnilegur leikur
Arndísar Björnsdóttur sem ráðskonu
Marks Elmars, Reginu Þórðardóttur
sem systur Arnos, og Róberts Arn-
finnssonar og Ævars R. Kvaran sem
leynilögreglumanna. Lutrin ráð-
herra er ekki hlutverk við hæfi Har-
aldar Björnssonar. Þorgrímur Ein-
arsson og Erlingur Gíslason fara með
smáhlutverk, en auk þess koma fram
Vera (Herdís Þorvaldsdóttir). ráðskonan (Arndís Björnsdóttir) og Mark
Elmar.
Til hægri:
Mark Elmar
(Rúrik Haralds-
son) og Lydía
(Guðbjörg Þor-
bjarnardóttir).

Jón Einar Jónsson prentari, Berg-
staðastræti 24, verður 90 ára 5. okt.
næstkomandi.
þernur, lífverðir, lögreglumenn og
hermenn.
Einar Pálsson liefir annast leik-
stjórnina, og farist það ágætlega úr
hendi.
Á Hotel Royal í Árósum eru þjón-
arnir illa haldnir af sjóveiki. Gisti-
húsið hafði keypt sér dýrindis ábreiðu
í veitingasalinn, fyrir 35.000 krónur,
og lagt undir það lag úr froðugúmmi.
Það lætur svo mikið undan að þjón-
arnir vagga í hverju spori og verða
sjóveikir. Verða þeir að taka sjó-
veikispillur við afgreiðsluborðið til
þess að æla ekki framan í gestina.
I