Fálkinn - 26.02.1960, Blaðsíða 4

4
FÁLKINN
★
„Littu á, Armand — þetta eru
eins og dökkálfar!“ kallaði ég hrif-
in. Við vorum í Ituri-skóginum og
ég sá pygmea í fyrsta sinn.
Þeir voru hræddir við okkur og
myndavélarnar okkar er við kom-
um í laufskálahverfið þeirra, og
börnin, sem voru eins og leikbrúð-
ur, hjúfruðu sig að mæðrunum. Ég
tók eftir ungri móður, sem var að
leika sér að því að draga punkt-
strá gegnum gatið, sem hún hafði i
fegurðarskyni stungið gegnum efri-
vörina. Ég settist hjá þeim og þótt-
ist gera eins. Króinn skellihló að
þessu og þá fóru allir að hlæja. ís-
inn var brotinn og við vorum orðin
vinir.
Mæðurnar komu í runu og vildu
láta mig skemmta börnunum sín-
um. Og meðan við dvöldum þarna
var alltaf ös við tjaldið okkar á
hverjum morgni. Mæðurnar héldu
sjálfsagt að börnin hefðu gott af að
ég skemmti þeim.
Pygmearnir hafa ekki annað fata
en barkarsnepil, sem þeir berja með
steini þangað til hann er orðinn
eins og eltiskinn. Þessi snepill hang-
ir í mittisólinni, annar að framan og
hinn að aftan.
Við sérstök tækifæri mála þeir
sig bláa í framan. Þeir, hafa ekki
spegla og þess vegna mála þeir hver
annan. Þeir mála enga ákveðna
mynd en leggja kapp á að málning-
in veki eftirtekt.
Þeir skreyta sig líka með því að
festa laufblöö, helzt gljáandi, aftan
á sig. Þetta þykir prýði, einkum
þegar þeir dansa. Kvenfólkið er
mjög hirðusamt um að reyta af sér
augnhárin og leita til „fegrunar-
fræðinga“ til þess að láta þá gera
þetta. Engin pygmeastúlka, sem vill
Svona dubba þær sig upp ungfrúrnar í Afríku, þegar þær eru á veið-
um — þ. e. karlmannaveiðum. Þess i kona er ekkja eftir mann, sem féll
í stríðinu, og nú vill hún giftast aftur.
lengstum og masa, í forsælunni und-
ir kofanum sínum. Kynkvísl, sem
nefnist Bahutu hefur löngum talið
sig þjóna Watussanna, síðan þeir
komu í landið, fyrir nokkur hundr-
uð árum. — Áður en við komum
höfðu Bahutarnir aldrei séð kýr,
sagði einn mér. — Þeir urðu agn-
dofa yfir þessum hyrndu skepnum,
sem við höfðum með okkur, og ekki
urðu þeir síður hissa þegar þeir sáu
að við mjólkuðum þær. Þess vegna
þótti þeim heiður að fá að hirða um
þessar merkilegu skepnur fyrir okk-
ur, og síðan hafa þeir verið kúa-
smalar hjá okkur.
Þegar Watussi sást á reiðhjóli
komu alltaf tveir lafmóðir Bahutu-
ar hlaupandi á eftir honum — til að
ýta reiðhjólinu þegar leiðin lá upp
brekku.
Einhvern tíma var Armand að
velja þá úr þorpinu til að kvik-
mynda þá. — Hvers vegna veljið
þér þá elztu úr? spurði túlkurinn.
— Ég gerði það óafvitandi, svai'-
aði Armand. — Ég vil ná í þá hæstu.
— Já, einmitt — það verða þeir
elztu, Þeir eru hæstir vegna þess að
þeir hafa eingöngu lifað á blóði og
mjólk síðan þeir voru krakkar. Nú
er drukkið miklu minna blóð, og
þess vegna eru þeir yngri ekki eins
háir. — Watussar tóku kúnum blóð
og drukku það.
Konurnar við hirð Watusskon-
ungsins hafa ekki annað fyrir stafni
en að halda sér til og svo riða þær
táakörfur, sem eru svo þéttar að
þær halda vatni. Þær eru virðuleg-
ar í framgöngu, hausinn hár og
mjór, líkur og á egypskum konu-
myndum frá fornöld. Þær eru perv-
isarlegar vegna þess að þær starfa
svo lítið að líkamlegri vinnu, og
afar mjóar um herðarnar.
Það er seinlegt að biðja sér stúlku
í þeirra hóp. Þegar stúlkan er gjaf-
vaxta býr hún til beinan stíg (allir
aðrir stígar eru hlykkjóttir) heim
að kofanum sínum. Þá koma ungu
Qartar FEGURÐARDÍSIR
vera falleg, lætur sjá nokkurt hár á
hvörmunum á sér.
Þó litlar séu, samsvara stúlkurn-
ar sér vel og eru fallegavaxnar.
Bæði menn og konur hafa ríka
blygðunarkennd, og þegar við báð-
um þau um að skipta um barkar-
snepil fóru þau afsíðis til að gera
það.
„Við erum ekki menn.“
Pygmeinn á ekkert til nema vopn-
in sín og þessa leppa, sem hanga
utan á honum. Náttúran sér honum
fyrir öllu sem hann þarf, allt frá
bláa litnum til matarins, sem hann
étur — matinn getur hann náð í
upp í tré eða náð honum í net eða
snöru. Pygmei þarf aldrei að bíða
eítir að konan sanki saman pjönk-
urnar, þegar farið er í ferðalag. Þau
fara eins og þau standa.
Ég komst fljótt að raun um að
þetta er hjartagott fólk. Þó það ótt-
ist vatn eins og pestina, vætti það
sig samt til að hjálpa mér, er ég var
að klöngrast yfir brúargarm.
Skrjtnast við pygmeiana er það,
að þeir telja sig ekki mannlegar
verur. — Við erum ekki venjulegt
fólk. Við erum sambland apa og
manna, sagði einn særingamaður-
inn við mig. Það styrkir þá í þessari
trú, að yfirvöldin láta þá ekki borga
'tV I* Mt I fí •¥ Æ.
skatt, eins og aðra, sem eru hávaxn-
ari.
Flestir pygmear hafa samskipti
við „virkilegt fólk“, þ. e. Afríku-
negra, sem búa í skógunum í
grennd við þá. Ef einhver kunningi
meðal „virkilegra manna“ er mú-
hameðstrúar, vill pygmeinn taka
sér múhameðansk nafn og eiga
margar konur. Ef nágranninn er
kristinn trúboði vill pygmeinn ekki
eiga nema eina konu, fleygja bark-
arleppunum og fá sér hvítra manna
föt, þó þau sem hann á kost á séu
mikils til of stór handa honum.
Margir þeirra vildu taka okkur Ar-
mand að sér, sem „virkilegt fólk.“
Pygmear eru hraustmenni. Þeir
víla ekki fyrir sér að veiða fíla, þó
G fí tE í JV "fa &
að þeir hafi aðeins örsmá spjót og
eiturörvar að vopni.
Herra og þjónn
Watussifólkið er alger andstæða
pygeanna, því að þar eru karlmenn-
irnir nær 2 metra háir. Þeir telja
sig allir höfðingja og konur þeirra
vinna ekki meiri líkamlega vinnu
en þær nauðsynlega þurfa. Þær sitja
mennirnir og tala við nágranna
hennar og láta spurningar falla um
stúlkuna. Loks dirfist einhver pilt-
urinn að ganga beina stíginn heim
til foreldra stúlkunnar, og fer að
tala við þau um alla heima og
geima — allt annað en erindið.
Watussarnir hafa gaman af að tala.
Loks segir pilturinn upp úr þurru:
— Ég veit um mann, sem vill selja
kú. Þetta er byrjunin, því að kven-
fólk er alltaf selt fyrir kýr. En pilt-
urinn þarf að gera margar heim-
sóknir áður en allt er afráðið. Og
stúlkan verður líka að samþykkja
söluna á sér.
í þorpi einu í Congo heyrði ég
sagt frá ótrúlegum atburði.
Það var helzt að sjá, að kvenfólk-
ið réði öllu í þeirri byggð. Þær
gengu í dýrum fötum frá Evrópu
og gengu um með þóttasvip, en það
er ekki vani í frumskógunum. En
karlmennirnir voru eins og tuskur