Fálkinn - 26.04.1961, Blaðsíða 18

Eiginkona Benedikts, Sigríður Guðmundsdóttir, kiæddi
sig fyrir okkur í íslenzkan búning, og ljósmyndarinn tók
af henni mynd við annan rokkinn í baðstofunni (myndin
hér að ofan) og sömulei'ðis við hlóðirnar í eldhúsinu
(sjá mynd á síðunni hér á móti). Benedikt virðir fyrir
sér einn af munum sínum, útskorinn ask. (Myndir hér
að neðan).
STRAX og komið er inn blasa við augum skinnbrækur, sem
eru heldur betur komnar til ára sinna og hanga á vegg, sem
hlaðinn er úr torfi. Örskammt frá hangir hnakkur, einnig
gamall. Á vinstri hönd sér inn í eldhús með hlóðum og öðrum
þeim útbúnaði, sem húsmæður bjuggu við hér á landi í eina
tíð. Og á hægri hönd liggja dyr inn í baðstofu, svo til ná-
kvæmlega eins og þær voru hér áður fyrr: rekkjur meðfram
veggjum beggja megin, borð og stóll við endagaflinn, rokkar,
grútarlampi og hvert sem litið er munir og áhöld, sem heyra
fortíðinni til.
Lesendur kynnu að álykta af þessum lauslega inngangi, að
við séum staddir í einhverju byggðasafni úti á landi eða jafn-
vel í Þjóðminjasafninu eða í Árbæ. En svo er ekki. Að þessu
sinni höfum við lagt leið okkar að Hringbraut 65 í Keflavík
—- til Benedikts Þórarinssonar yfirlögregluþjóns á Kefla-
víkurflugvelli.
Benedikt hefur í tómstundum byggt á lóð sinni baðstofu
og hlóðareldhús í sem nákvæmastri líkingu við það sem gerð-
ist hér á landi í gamla daga. Benedikt hefur gert þetta á rúmu
ári og unnið verkið að öllu leyti sjálfur og hvorki notið
tilsagnar né aðstoðar fornminjafræðinga eða sérfræðinga um
húsaskipan og húsbúnað hér á landi fyrr á tímum.
Við erum þegar komnir inn í baðstofuna í fylgd með Bene-
dikt og það vekur strax undrun okkar hversu vandlega og
haganlega er hér frá allrj smíði gengið.
— Var ekki erfitt að fá efni til smíðarinnar?
— Jú, það var talsvert erfitt, en hafðist þó einhvern veg-
inn smátt og smátt. — Það var til dæmis talsvert erf-
itt að fá timbur í þetta. Það varð að vera dálítið gamalt
og dugði ekki að hafa það alveg gljáandi og fínt. -—- Lengi
vel velti ég því fyrir mér, hvernig ég gæti fengið torfið, sem
göngin hér fyrir framan eru þakin með. Nokkru síðar brann
gamalt hraðfrystihús hér og þá datt mér skyndilega í hug,
að sennilega hefði það verið einangrað með torfi. Grunur
minn reyndist réttur og þar með var það fengið. Þannig
hefur þetta komið einhvern veginn smátt og smátt.
— En allir þessir munir?
— Það vill nú þannig til, að þeir eru langsamlega flestir
úr fjölskyldunni, bæði minni og konu minnar. Konan mín
er ættuð frá Keldum og allt hennar fólk hefur varðveitt mjög
vel gamla muni. Nú, aðra muni hef ég fengið hér og þar
bæði hérna í Keflavík og annars staðar. Og vonandi á eftir
að bætast við í safnið hjá mér. Ég hef ævinlega augun hjá
mér í þessum efnum, til dæmis ef ég er á ferðalögum.
— Ætli gömlum munum sé nú ekki farið að fækka í sveit-
unum?
— Jú, áreiðanlega. Byggðasöfn hafa verið sett á fót víða
að undanförnu og margir gamlir munir eru þar niður komnir.
Annars leynist þetta á ótrúlegustu stöðum og oft veit fólkið
ekki einu sinni sjálft að það á þetta í fórum sínum. Ég heim-
sótti til dæmis gamlan mann fyrir nokkru og spurði hann,
hvort hann ætti ekki gamlar skinnbrækur, sem hann vildi
láta mig hafa. Hann svaraði því til, að það gæti verið að hann
ætti einhver gömul brókarræksni þarna uppi á skemmuloft-
inu, en heilar brækur ætti hann áreiðanlega engar. Það kom
í ljós, þegar ég fór að gramsa hjá honum, að hann átti þrjár
stríheilar brækur og einar þeirra eru einmitt þær, sem hanga
hér fyrir framan. Kvarnasteina vantar mig og ég veit um
nokkra á einum stað, en þar eru þeir notaðir fyrir tröppur.
Ég hef þegar fengið leyfi til þess að fá steinana, en ég þarf
bara að smíða nýjar tröppur í staðinn!
— Þurftir þú ekki að lesa mikið áður en þú hófst smíðina?
— Nei, það var ekki svo mikið. Ég hef sennilega haft þetta
einhvern veginn í mér, og hver veit nema ég hafi búið í bað-
stofu í fyrra lífi? Ég hafði lengi hugsað um þetta og langað
til að hrinda þessari hugmynd minni í framkvæmd. Ég hef
alltaf haft áhuga á fornleifafræði og fornminjum og lesið
allt um þau efni, sem ég hef náð í.
★
Það er margt að skoða í baðstofunni hans Benedikts og
hann tekur að sýna okkur ýmsá gripi og áhöld. Hann sýnir
okkur meðal annars sykurhníf, sem hann álítur, að ekki sé
til annars staðar en þarna. Hnífar af þessu tagi voru not-
18 FÁLKINN