Fálkinn - 16.08.1961, Qupperneq 15

9 (Zeijkjatik fyni <jaya
„ER THOMSENSBÍLLINN FÚR I LÆKINN
Enda þótt margt háaldrað fólk búi
í Reykjavík eru ekki ýkja margir
innfæddir Reykvíkingar sem við þó
álitum slíka.
Þannig var það líka er við geng-
um á vit Jóhanns Gíslasonar, Vest-
urgötu 66. Ilann er sannkallaður
Reykvíkingur því hér liefur hann
dvalið í 64 ár af þeim 66 árum, sem
liðin eru frá því sveinninn sá fyrst
dagsins ljós suður í Leiru, en tveggja
ára flutti liann i hæinn.
— Ég er alinn upp i Austurbænum,
nánar tiltekið i Skuggahverfinu, að-
allega á Lindargötunni og á Hverfis-
götunni. Þar sleit maður barnsskón-
um.
Á þessu svæði voru bæirnir Byggð-
aren(ii, Bakkabúð og þarna niðri í
brekkunni var Lindin, sem fóllc sótti
vatn í og sem Lindargata lieitir eftir.
Fólkið bar vatnið í fötum heim tii
sín og þannig varð Vatnsstígur til.
Þar sem Timburverzlunin Völund-
ur er, var Pálsbær. Neðar var Ivlöpp
og hún stendur enn. Sölvhóll var þar
sem Sambandið er og Landssmiðjan
eru nú og skammt frá voru Vind-
heimar og Móakot, Nikulásarkot og
Vík og Battaríið var þar sem Sænska
frystihúsið er núna.
— Þar hefur vitaskuld margt breyzt
eins og annars staðar í bænum?
— Þegar ég man fyrst eftir var
ekkert liús á Arnarhóli, utan einn
bær, Höfn. Hóllinn náði þá eins og
nú alla leið niður að Zimsen og upp
að Smiðjustíg og þar sem ArnarJivoil
og Safnliúsið og Þjóðleikhúsið er
nú, var mýri og njóli. Þarna við
Smiðjustíginn var Tobíasarbær og
fleiri litlir bæir, en þeir liurfu um
það leyti, sem ég var tíu ára.
— Tókstu þú þátt í styrjöldinni
milli Austur- og Vesturbæinga?
— Ég fylgdist vel með því sem
gerðist og man þetta glöggt allt sam-
an.
— Hvernig lauk svo stríðinu?
— Eiginlega lauk þessum látum
þegar séra Friðrik Friðriksson kom,
og sætti þjóðirnar. Hann fór með all-
an liópinn upp á Skólavörðuliæð og
lét þá syngja saman. Eftir það var
elcki barist.
— Hverju manst þú fyrst eftir i at-
vinnulífinu ?
— Fólk hér tók því sem hendi var
næst. Ég man vel eftir, og var reynd-
ar sjálfur með i að bera kol, timbur
og salt á baldnu frá bryggjusporði og
upp i liaug. Þarna unnu konur og
karlar og unglingar í þessurn þræl-
dómi og það var langur gangur með
þunga poka á bakinu alla leið upp í
binginn. Ég var ekki lengi í þessu,
fór sextán ára að vinna við netagerð
og hef unnið við það alla tíð siðan.
— Og önnur vinna við liöfnina?
— Já, flutningarnir fóru fram á
hestvögnum, því bílar þelclítust elcki
og öll vara lcom í land á uppskipunar-
bátum, því slcipin lögðust elclci að
hafnarbakkanum fyrr en löngu
seinna. Öll vinna var argasti þræl-
dómur þarna við höfnina.
— Þú manst auðvitað eftir Frans-
mönnunum ?
— Já, maður var liálfliræddur við
þá, þegar þeir fóru i stórhópum upp
að Franslca spítalanum á Lindargöt-
unni.
Við vorum nefnilega lirædd á þeim
lcralckarnir og oklcur sagt, að þeir
tælcju óþeklca lcralcka og notuðu þá
í beitu.
En svo jiegar þeir frönslcu gáfu
olclcur lcexlcölcur, þessar þylcku mat-
armiklu með gati í miðjunni, þá lcom
nú annað liljóð í strolckinn, þvi olclc-
ur þótti kexið milcið sælgæti.
Stundum fóru Fransmenn i stór-
um hópunx inn i Þvoltalaugar og
þvoðu þvottinn sinn. Þeir settu viss-
an svip á bæinn urn tíma.
— Hvei'jar voru aðalskemmtanir
unga fóllcsins?
— Bezta skemmtunin á sunnudög-
um var þegar Ilornafloklcurinn lék
á Austurvelli. Þá flyldctust allir, sem
vettlingi gátu valdið niður eftir og
það var oft mjög rnargt fóllc, miðað
við stærð lxæjarins.
Svo kom bió i Báruna og siðar i
Fjalalcöttinn.
— Er þér eitthvað sérstaklega
minnisstætt frá þessum árunx i
Slcuggahyerfinu ?
— Eg nxan vel eftir Thomsensbíln-
unx . Það þótti okkur strálcununx
lireint undur. Mig minnir að hann
liafi lent í Lælcixum og ekki reyxxzt
mögulegt að gera við hann eftir |xað.
— Hvernig vildi það til?
—- Jú, það voru noklcrar ljrýr á
Lælcnum, sú neðsta þar sem söluturn-
inn neðst á Hverfisgötunni er nú. Bíll-
inn kom ofan Hverfisgötuoghittiekki
á brúixa, þvi að hún var nxjög þröng.
Hann stalckst i Lælcinn, ofan í ailan
óþverrann og rotlurnar og álinn.
— Það hefur elclci allt vei’ið fagurt,
sem flaut franx Lækinn?
— Þetta var lxreinasti óþveri'i. Ó-
Framh. á bls. 28.
„Thomsens-bíllinn“, fyrsti bíll á Islandi, stendur fyrir utan gömlu Hótel
Heklu, sem nýlega er horfin af sjónarsviðinu í Reykjavík. Yzt til hægi'i
á nxyndinni sést Thonxsen sjálfur.
15
FALKINN