Fálkinn - 06.02.1963, Blaðsíða 13

FENGUM LÉÐAN STIGA
HJÁ SLÖKKVILIÐINU.
Um klukkustund áður en við komum
á áfangastað, stönzuðum við í þorpi einu
og fórum á slökkvistöðina. Ég hélt, að
við þyrftum að fá þar eitthvert sérstakt
leyfi, en erindið var annars eðlis. Við
óskuðum að fá léðan aðalstiga slökkvi-
liðsins. Dr. Cárdenas sagði í gamni, að
þeir skyldu fresta öllum brunum þang-
að til við kæmum aftur með stigann,
ef til vill daginn eftir. Slökkviliðsmenn-
irnir leyfðu okkur að taka stigann og
við héldum áfram upp fjallið um skræln-
aðar og brúnleitar klettahlíðar, og ég
undraðist mest, hvernig svo þyrkings-
legt landsvæði gæti nært slíka risajurt.
Síðustu kílómetrarnir voru erfiðir fyrir
gamla flutningabílinn, sem flutti okk-
ur stynjandi yfir efsta leitið og fyrir
síðustu beygjuna þar til við komum
auga á hinn tígulega einbúa, hinn mikla
chuqui kjara (sterka risa) éins og Indí-
ánarnir kölluðu jurtina.. Fyrir mér var
þetta göfugur einstaklingur af Puya rai-
mondii.
Margar mílur umhverfis þessa risa-
jurt var lítill eða enginn gróður sjáan-
legur á þessari þyrkingslegu grjótauðn,
en þarna á Huakaqua-fjallinu var einn
einstakur ,,kertastjaki“ til þess að gera
60. afmælisdaginn minn hátíðlegan.
VAR FYRSTUR AÐ . TAKA LIT-
MYND AF JURTINNI.
Þessi jurt hafði skotið rótum frá litlu,
vængjuðu frækorni nærri því öld áður
en ég fæddist. Hún hafði þraukað þarna
og tekið þroska sinn, þrátt fyrir svelj-
andi vinda, jarðrót hitabreytinganna,
þunnt loft og brennandi sólarhita. Á
bol hennar mátti einnig sjá, að hún
hafði staðizt íkveikjur Indíánanna, sem
oft koma fyrir.
Ég fylltist lotningu, er ég horfði á
þennan göfuga risa. Ég varð fyrstur til
að taka litkvikmynd af þessum höfð-
ingja jurtaríkisins á blómaskeiði hans.
Aðeins fjórar grasafræðilýsingar höfðu
áður birzt frá því jurtin fannst. Það var
ítalskur grasafræðingur, sem fyrst lýsti
henni, seint á 19. öldinni.
Hinn sex metra hái stöngull var al-
settur um 50 sentimetra löngum grein-
um, er gengu út frá stönglinum eins
og spælar í hóli. En á hverri grein voru
mörg hvít blóm um sex sentimetra í
þvermál, er þöktu greinina út á enda.
Á þessari jurt voru alls um 8000 blóm.
Fremsti oddurinn á hverri grein er samt
auður og er hentugt sæti fyrir kólibrí-
fuglana, er þeir bergja á hunangslind-
um jurtarinnar.
Þótt ég hefði reynt að gera mér í
hugarlund, hvernig þessi ógnarstóra jurt
liti út í raun og veru, voru áhrifin af
að standa þarna undir henni í blóma
lífsins, svo stórkostleg, að mér fannst
engin samlíking eiga fremur við en
ævintýrið um „Lísu í Undralandi“.
Kraftaverkið þarna var ennþá ótrúlegra
er þess var gætt, að það stórvaxnasta
af öðrum gróðri á þessum slóðum var
ekki hærri en tvö fet, í mesta lagi.
Eftir talsverða fyrirhöfn tókst okkur
að koma stiganum svo fyrir, að hægt
væri að komast upp í blómstöngulinn,
yfir hina þyrnóttu blaðkrónu jurtarinn-
ar, sem umlykur blónastöngulinn að neð-
an. Það var svei mér heppilegt, að við
höfðum stigann með, því annars hefð-
um við ekki náð í blómin án þess að
skemma jurtina.
Einn fylgdarmaður okkar fór úr skón-
um og kleif upp stöngulinn með því
að grípa um greinarnar og lesa sig þann-
ig upp eftir stönglinum þar til hann
kom upp að efstu greinunum, þar sem
blómin voru ferskust og fegurst.
LEYNDARDÓMURINN UM VAXTAR-
STAÐ ÞESSA EINSTAKLINGS.
Ekki komumst við að neinni niður-
stöðu um þá dularfullu staðreynd, að
þessi tígulega jurt óx á þessum stað,
því hún var óralangt frá næsta þekkta
vaxtarstað tegundarinnar. Enginn ann-
ar einstaklingur þessarar tegundar á
neinu vaxtarskeiði, óx á Huakaqui-fjalli.
Og nú var blómkróna þessa einstakl-
ings tekin að blikna, og jurtin sjálf
mundi brátt hverfa til moldar.
Var þessi eina jurt síðustu leifar af
stórri þyrpingu, er vaxið hafði áður á
þessum slóðum, eða hafði vindurinn bor-
ið fræið frá vaxtarstöðvum jurtarinnar
Framh. á bls. 28.
FÁLKINN 13