Fálkinn - 22.02.1965, Qupperneq 30

Fyrir tveimur öldum eða
svo var langmestur hluti
þeirrar orku sem maðurinn
hifði til umráða framleidd-
ur af sjálfum líkama hans.
,^>að voru að vísu til ýmsir
aðrir orkugjafar sem léttu
honum stritið, segl, vatns-
og vindmyllur og náttúr-
lrga áburðardýr og eyki, en
samanlagt orkumagn sem
þaðan fékkst var hverfandi
hjá því sem maðurinn lagði
sjálfur til með vöðvaafli
sínu. Þaðan fékkst sú orka
sem ( öll hin miklu mann-
virki fortiðarinnar, pýra-
mídar og Péturskirkjan í
Róm, voru reist með. Enn
er það svo víða í heiminum,
að vöðvaaflið er mikilvæg-
asta orkulindin. Hlutur þess
í orkubúi mannkynsins fer
þó stöðugt minnkandi, og
meðal hinna þróuðu þjóða,
sem íslendingar teljast til
(orkuneyzla okkar til véla,
eldunar og upphitunar er
m. a. s. meiri á mann en
flestra annarra þjóða), er nú
svo komið að mikill og sí-
vaxandi meirihluti manna
þarf ekki að leggja á sig
líkamlegt strit.
Þessi þróun er auðvitað
æskileg, en því er ekki að
leyna að hún hefur ekki að
öllu leyti verið mönnum til
hagsbóta eða heilsubótar, og
geta þeir sjálfum sér um
kennt. Sannleikurinn er sá
að maðurinn er ákaflega
vanaföst skepna. Þetta á ekki
sízt við um mataræði hans.
Áður fyrr þegar menn urðu
að erfiða myrkranna á milli
og reyna stöðugt á vöðva
sína þurfti líkaminn á miklu
meira ,,eldsneyti“ að halda
en nú þegar líkamserfiðinu
hefur verið létt af langflest-
um. En jafnframt því sem
þörfin fyrir hitaeiningar hef-
ur minnkað, hafa menn
vegna betri kjara getað veitt
sér meira í mat en áður. Og
bar sem vaninn ræður nú
iðulega meiru um matar-
æðið en börfin eta menn yfir
sig, hlaða á sig spiki með
öllum þeim háskalegu af-
leiðingum sem offita hefur
í för með sér. Við fslending-
ar höfum sennilega haft
öllu skaplegra mataræði en
margar að^ar þióðir, miðað
við barfir, en þetta er að
brevtast.
Nú er mikið talað um
hjarta- og æðasjúkdóma,
enda látast fleiri menn af
beirra völdum en nokkrum
öðrum siúkdómum. Þrátt
fyrir miklar og stöðugar
framfarir læknavísindanna
er svo komið, samkvæmt
rannsókn sem gerð var í
Noregi, en mun alveg eins
eiga við hér, að fertugur
borgarbúi getur nú búizt við
að lifa styttri tíma en mað-
ur á sama aldri fyrir tíu ár-
um. Sívaxandi aukning
lungnakrabba, er sígarettu-
reykingar eiga vafalaust
sinn mikla þátt í, er hér
ein orsökin, en æðakölkun
in sem nær vafalaust stafar
af röngu mataræði á þar enn
meiri þátt. Nær vafalaust
er kannski óþarflega varfær-
ið orðalag, en sannleikurinn
er sá að enn er ekki vitað
með vissu um þau efnaferli
í líkamanum sem leiða til
æðakölkunar, þó ýmislegt sé
um þau vitað.
Norskir vísindamenn hafa
staðið framarlega í þess-
um rannsóknum og einmitt
þessa dagana eru þeir að
byrja á umfangsmikilli rann-
sókn sem leiða mun í Ijós
þátt mataræðisins í myndun
æðakölkunar. Þessi rann-
sókn á að standa í eitt ár
og niðurstöður ættu að
liggja fyrir á næsta ári.
Jens Dedichen, dósent við
ríkisspítalann í Osló var
spurður að því hvort búast
mætti við að þessar rann-
sóknir leiddu til þess að
fertugir borgarbúar gætu
gert sér vonir um lengra líf.
— Það kann að vera,
svaraði hann. Stafi æða-
kölkunin af erfðaeiginleik-
um eða „stressi11 (svo nefna
menn nú þá ofþjökun sem
einkum fylgir nútíma borg-
arlífi) er sjálfsagt lítið við
því að gera. En við verðum
að komast að því hvaða hlut-
verki ýmsar fitusýrur gegna
og þær kunna að eiga geysi-
mikinn þátt 1 æðakölkun-
inni.
Dedichen varaði við þeirri
þjóðsögu að drykkjumönn-
um sé ekki hætt við æða-
kölkun. Mörg dæmi eru um
það gagnstæða. Hins vegar
kynni að vera að áfengi
gæti verið gagnlegt gegn
„stressi“, verki róandi á lík-
amann, ef þess er neytt i
hófi. Menn telja sig hafa
reynslu fyrir því.
— Hvað með tóbakið?
— Rannsóknir hafa leitt
í Ijós að tiltölulega fleiri
reykingamenn en bindindis-
menn á tóbak deyja af völd-
um æðakölkunar. en ennþá
er ekkert vitað um sam-
heneið á milli tóbaks og
æð^kölkunar, sagði Dedi-
chen.
• Tom Jones
Framh. af bls. 21.
fallast, að verða um kyrrt til
morguns. En ekki mátti hún
heyra nefnt, að nokkur gengi
úr rúmi hennar vegna, heldur
kvaðst þiggja þakksamlega
litla og þokkalega herbergis-
kytru, ef laus væri, þar sem
hún gæti hvílzt það sem eftir
væri nætur. Kvað húsfreyjan
lítið herbergi til reiðu uppi á
loftinu, tók logandi kerti sér
í hönd og bað þær fylgja sér
upp stigann.
Hin eðla jómfrú gekk þá
þegar til náða, en þernan kom
aftur að stundu liðinni inn í
eldhúsið og var henni horfin
öll sú hæverska, er hún hafði
sýnt í viðurvist hinnar eðlu
jómfrúar, húsmóður sinnar. Var
það fyrst að hún hratt Benja-
mín gamla rakara, og skóla-
stjóranum fyrrverandi frá arn-
inum, að hún mætti sjálf njóta
hlýjunnar; annað, að hún
heimtaði kjúklingasteik af hús-
freyjunni tafarlaust. Húsfreyj-
an kvaðst enga kjúklingasteik
eiga, en allt annað kjöt gæti
hún fengið; espaðist þá þernan
og kvaðst ekki kalla slíkan
gististað samboðinn göfugu
fólki, enda gæfi að sjá það á
þeim, sem þarna hímdu, að
hann mundi helzt sóttur alls
konar tartaralýð.
Þetta vildi húsfreyjan skilj-
anlega ekki láta bjóða sér.
Kvað hún marga göfuga menn
hafa gist hjá sér, og til dæmis
að taka væri Allworthy ungi,
sonur óðalseiganda í Sommer-
setshire, meðal næturgesta í
þetta skiptið.
Þernan vildi samt eigi láta
sannfærast; kvað herra All-
worthy óðalseiganda engan son
eiga, það vissu allir, Leit þá
húsfreyjan tortryggnislega til
Benjamíns gamla, en hann stóð
fyrir sínu; það væri að vísu
satt að þau hefðu ekki verið
gift, óðalseigandinn og móðir
hins unga manns, en sonur
óðalseigandans væri hann jafn
sannarlega og hann héti Tom
Jones.
Þegar þernan heyrði nafnið,
brá henni svo um munaði.
„Getur það átt sér stað, að Tom
Jones sé hérna staddur?" hróp-
aði hún upp yfir sig.
Benjamín gamli, sem ekki
var henni sérlega þakklátur
fyrir að hún hafði tekið af
honum sætið við arinneldinn,
kvað það meira en geta átt sér
Framh. á næstu síðu.
Í «\SIJL CORTIIVA
Itílaleiga
naagnaisar
skipholti 21
simair: 21190-21185
Hœukur fjuðtnuncfAách
HEIMASÍMI 21037
30 FÁLK.INN