Iðnneminn - 01.05.1997, Blaðsíða 7

Fram til ársins 1986 voru laun nema próscntutengd við laun sveina.
Það ár samdi ASÍ prósentutenginguna af nemum. Iðnnemasamband
íslands lýsti að sjálfsögðu mikilli andstöðu við þessar aðferðir og varaði
við ftfleiðingunum. Síðan eru liðin tíu ár og svartsýnisspár iðnnema eru
orðnar að veruleika. Kaup iðnnema hafa fárið hríð versnandi og ncmur
arý'rnunin alls um 30%. Allar götur síðan hefur barátta iðnnema snúist
um það að fá leiðréttingu á því sem samið var af okkur fyrir áratug. Al-
þýðusambandið hefitr hins vegar ekki sýnt mikinn áhuga á að bæta úr
þeim skaða sem þeir uröu valdir að.
Þetta geta flestir sem lokið hafa grunndeild í iónskóla staðfcst og
sannreynt. Engu að síður er flestum iðnnemum boöin sama
prósentuhækkun og aðrir og mega þeir teljast ánægðir sem fá
fimmhundruðkall auka í launaumslagið. Margir iðnncmar sem þóttust
geta veitt sér eina bíóferð á mánuði að loknum kjarasamningum urðu
fyrir vonbrigðum því allir vita að fimmhundruðkall dugar ekki fyrir
bíómiða, hvað þá poppi og kóki. Ekki svo að segja að aðal krafa Iðn-
nemasambands íslands sé bíóferð fyrir alla iðnnema en að geta fætt sig og
klætt hefur löngum þótt sjálfsögð mannréttindi. Þau mannréttindi eru
brotin á iðnnemum.
Kjarasamningarnir
Um þessar mundir kcppast verkalýösfélögin við að lýsa yfir ágæti samn-
inganna. Alþýðusambandið hefur talað um tímamótasamninga og
Vinnuveitendur þykjast hafa verið hlunnfarnir. Við spyrjum hvaða tíma-
mótasamningar cru það sem gefa verkafólki 70 þúsund króna lágmarks-
laun þegar framfærsluvísitalan er 120 þúsund. Þetta eru samningar sem
færa verkafólk aðeins nær því að geta liíá af laununum, ekkert meira. Viö
lifiim í þjóðfélagi þar sem forráðamennirnir eru með fleiri hundruð þús-
unda króna í mánaöarlaun og skammta sér brauðið cftir hentisemi. Þegar
kemur að kjarasamningum hinna almennu launþega virðist svo ekkert
vera eftir til að spila úr og almenningur þarf láta sér lynda lúsalaun. Það
cr veikt þjóðfélag sem sýnir hinu vinnandi fólki slíka lítilsvirðingu. Það er
vcikt þjóðfélag þar sem forystumenn verkalýðshrcyfingarinnar tala um
tímamótasamninga þegar fólk þarf að vinna 16 tíma vinnudag til að eiga
fyrir brýnustu nauösynjum.
Menntun
Þaö hcfur lengi þótt kurteisisleg venja í kosningabaráttu að minnast á
bætta iðn- og starfsmenntun en það hefur aldrei þótt til siðs að fylgja því
eftir. Þjóðin stendur nú frammi fyrir því að megnið af verkafólki er ófag-
lært og stendur það ekki til bóta. Reyndar hafa t’eriö byggðir næir verk-
menntaskólar á heimsmælikvarða á undanfornum árum en fjármagnið
fyrir þeirn á að sækja bcint í vasa nemendanna. Skólagjöld hafa verið
hækkuð, efnisgjöld hafá aukist og nú siðast datt Birni Bjarnasyni það
snjallræði í hug að rukka nemendur sem ekki standast próf um fallskatt.
Þegar nemendur kvarta er þeini bent á að þcir eru ckki lengur skyldugir
að greiða skólafélagsgjöld og þurfa því ekki að taka ncinn þátt í félags-
störftim innan skólans nema þcir hafl cfni á því. Þvílíkur munur. Stað-
reyndin er hinsvegar sú að ekki dugar að byggja skóla fyrir tnilljarða
króna ef enginn hefiir efni á að stunda nám í þeim.
Iðnnemasambandið hefur lengi bent á þörfina fyrir betri námsráðgjöf í
grunnskólum. Til þess að fá hæfustu einstaklingana til að stunda iðn- og
verknám þarf að gera nemendum grein fyrir þeim möguleikum sem bjóö-
ast. Nauðsynlegt er aö afnema efniskostnað í iðnnámi en dærni eru um
að iðnnemar þurfi að greiða allt að 100 þúsund krónur í efniskostnað á
ári hverju. Það sjá það því allir að ekki ríkir jafnrétti til iðnnáms frekar en
annars framhaldsnáms.
Á fyrsta maí 1997 er það krafa Iðnncmasambands Islands að hverjum
og einum sé gert mögulegt að stunda þaó nám sem hugurinn stendur til.
Iðnnemar krefjast þess aö vera mctnir að verðleikum og fá grcitt sam-
kvæmt vinnuframlagi. Við krcfjumst þess að geta bæði menntað okkur og
borðað.Við munum ekki sætta okkur viö þá svívirðu að vera metin ódýrt
vinnuafl.
Kjör iðnnema
Alþýðusamband íslands heíúr lýst því sem opinberri stefnu sinni
að iðnnemar gangi inn í sveinafélögin. Nú þegar eru rnargir iðn-
nemar aðilar að viðkomandi sveinafélagi en sú tilhögun hefúr
reynst misjafnlega. Kemur það best fram í nýgerðum
kjarasamningum hvaða sveinafélög meta sína ncnia að
W verðleikum. En innan nokurra félaga hafa iðnnemar náð
fram ákveðinni leiöréttingu á sínurn kjörum. Þau félög hafa
það sammcrkt að þar hafa nemarnir fengið aö korna að
kjarasamningum. Þess væri óskandi að fleiri félög tækju í
sama streng en þrátt fyrir áratuga baráttu standa
iönnemar í þeim sporum að þurfa fyrst að semja við
sveinafélögin og ASI áður en haldið er í Karphúsið.
Þegar sest er að samningaborðinu kemur svo oftar en
ekki í ljós að sveinafélögin sýna lítilsvirðingu sína
p gagnvart nemum með því að nota þá sem skipti-
mynt. Mörg sveinafélög í landinu mcta iönnemana
sem ódýrt vinnuafl og eru fullkomlega sátt \ið þá
tilhögun. En iðnncmar eru ekki sáttir.
I þeim kjaraviðræðum sem liafa átt sér stað fyrir
nerna utan sveinafélaga var komið á fót samn-
inganefnd sem samanstóð af tveim svcinum og
fjórum nemurn. Þegar þessi samninganefnd átti
fund mcð fúlltrúa Vinnuveitendasambands
Islands kom það ský’rt fram að vinnuveitendur
hugðust ekki eiga viðræðu við iðnnema um
þeirra kjör. Vinnuveitcndasambandiö hefur
aldrei viðurkennt samningsrétt Iðnnemasam-
bandsins og hafa hunsað kröfúr iðnncma hvað
cftir annað. Ljóst er aö vinnuveitendur munu
seint sjá sóma sinn í því að grciða nemum
lágmarks ffamfærslulaun. Sú hugsun læðist að
manni að Vinnuveitendur standi í þeirri trú að
iðnnemar þurfi ekki sömu lágmarkslaun og
aðrir. Það hlýtur því að vcra okkur metnaðar-
mál að leiða launagreiðendur i sannleika um
það að iönnemar þurfa að borða jafn mikið og
aðrir. Iðnnemar borga einnig sömu leigu og
annað vinnandi fólk og gera sömu kröfur til
iífsins og hinn almenni launþegi. I stuttu máli
sagt þá eru iðnnemar ekki sér þjóðflokkur sem
hcfur þróað mcð sér færni í að lifa af engu. Þær
tölur sem þjóðhagsstofnun er að birta um lág-
marks framfærslu á líka við um iðnnema.
Fjögur komma sjö prósent af engu er ekkcrt.
I ð n n e m i n n
7