Vikan - 22.10.1959, Blaðsíða 14

att að segja hélt ég, að Frederik-
sen væri maður, sem kynni að
taka spaugi.
En það er hræðilegt, hve
manni getur skjátlazt, þegar ná-
grannarnir eru annars vegar.
Og ekkert er leiðinlegra en þegar
það kemur fyrir, að fólk misskilur al-
gerlega meinlaust og skemmtilegt
spaug og heldur endilega, að manni
hljóti að hafa gengið græska til. Og
eitt ráð langar mig til að gefa ykkur:
Gætið vel að öllu, ef þið hafið í hyggju
að leika skemmtilega á nágranna ykk-
ar eða kunningja. Þið skuluð að
minnsta kosti ganga úr skugga um
það áður, að það fólk kunni að meta
og skilja gamansemi og glettni, og
þá helzt, að það sé stillt á sömu
bylgjulengd og þið sjálf að því leyti.
Frederiksen er nágranni minn, og
okkur hefur alltaf komið prýðilega
saman. Við höfum átt margar ánægju-
legar viðræðustundir yfir girðinguna,
þegar við höfum verið að bjástra útí
í görðunum okkar, og ekkert hefur á
það skort, að við réttum hvor öðrum
hjálparhönd, þegar svo bar undir og
einhverjar meiri háttar framkvæmdir
voru á döfinni, annaðhvort í görðun-
um eða vegna lagfæringa á húsum
okkar.
Já, samkomulag okkar hefur alltaf
verið eins gott og hugsazt getur, það
er vist um það. Og það hefur ekki
reynzt koma að sök, að við erum í
rauninni ákaflega ólíkir að allri gerð.
Hann er, vægast sagt, dálítið þurr á
manninn, en hins vegar er ég alltaf í
sólskinsskapi og til i allt, sem getur
létt manni lífið.
Og áður en ég fékk óyggjandi sönn-
un fyrir hinu gagnstæða, hélt ég líka,
að Frederiksen væri maður, sem
kynni að gera að gamni sínu, svona
á svipaðan hátt og Bretar, — þið
skiljið, hvað ég á við, — þetta þyrrk-
ingslega grín, sem getur verið svo ein-
staklega viðfelldið og skemmtilegt.
Svo var það dag nokkurn, að við
stóðum við girðinguna og spjölluðum
saman í mesta bróðerni. Ég sagði hon-
um frá því, að einn af kunningjum
mínum hefði leikið svo bráðskemmti-
lega á nágranna sinn, Karl að nafni,
að það væri alveg einstætt. Kunningi
minn hefði sem sé tekið spjald og
letrað á það stórum stöfum: FÁ-
HEYRT TÆKIFÆRI! BlLL 1 GÓÐU
ÁSIGKOMULAGI TIL SÖLU FYRIR
AÐEINS TVÖ ÞÚSUND KRÓNUR!
ÞRIGGJA ÁRA ÁBYRGÐ! Svo hefði
kunningi minn fest spjaldið á girð-
inguna hjá nágranna sínum, án þess
að hann hefði um það nokkra hug-
mynd.
Það dróst ekki heldur lengi, sagði
ég, að fyrsti kaupandinn gerði vart
við sig. Hann beinlínis hljóp upp dyra-
þrepin hjá Karli og hringdi, — en um
leið brá kunningi minn skjótt við, tók
spjaldið af girðingunni og kom því
undan, án þess að nágranninn eða
hinn væntanlegi kaupandi veittu því
athygli. Síðan lá kunningi minn á
gægjum, sagði ég, og fylgdist með
öllu því, er þeim tveimur fór i milli.
Karl hlustaði nokkra stund á gest
sinn, en hristi síðan höfuðið. Gestur-
inn tók að pata og benda og talaði
einhver ósköp, en Karl neitaði og
neitaði og hristi höfuðið, — lét þó að
síðustu undan og gekk með gesti sin-
um út að girðingunni, þar sem spjald-
ið með auglýsingunni hafði áður blas-
að við vegfarendum. En þar var ekk-
ert spjald sjáanlegt, og það leyndi sér
ekki, að Karl hugði gest sinn vera
meira en lítið brjálaðan — og gerði
jafnvel litið til að leyna því .
Ekki var gesturinn fyrr farinn og
Karl kominn inn til sín, sagði ég, en
kunningi minn brá skjótt við sem fyrr
og kom spjaldinu fyrir á sama stað
sem áður, og ekki leið á löngu, sagði
ég, áður en næsti væntanlegur kaup-
andi gerði vart við sig, — og allt fór
á sömu leið. Þetta gekk svona nokkr-
um sinnum, sagði ég . . .
Frederiksen hafði reglulega gaman
af þessari sögu. Hann tók það hvað
eftir annað fram, þyrrkingslega eins
og honum var lagið, að hann hefði
viljað mikið gefa til þess að mega vera
þarna viðstaddur og sjá framan í við-
komandi náunga. Og hann tók það
einnig fram, að hann kynni vel að
meta græskulausa glettni og það væri
nú einu sinni sín skoðun. að fólk
ætti að gera meira að gamni sínu en
raun bæri vitni.
Mér kom að sjálfsögðu ekki til hug-
ar, að þetta væri bara innantómt orða-
gjálfur, annars mundi ég aldrei hafa
látið mér það til hugar koma að taka
hann á orðinu, eins og það er kallað.
Maður má aldrei beita spaugi við fólk,
sem kann ekki að taka meinlausri
glettni og gamni.
En sem sagt, — ég hafði ekki hug-
mynd um það þá, að Frederiksen
væri allur annar maður en hann
vildi vera láta. Og því var það, að
daginn eftir, að ég sagði honum þessa
sögu, setti ég auglýsingu í dagblað
nokkurt, sem ég vissi, að aldrei kom
á heimili Fredoriksens. Auglýsing
þessi var svo hljóðandi:
ÓKEYPIS BLÓM. Þar sem ég hef
i hyggju að gerbreyta garði mínum,
geta allir fengið ókeypis þau blóm,
sem í honum eru nú, ef þeir vilja
leggja það á sig að grafa þau upp
sjálfir og sjá um brottflutning þeirra,
næstkomandi sunnudagsmorgun.
Frederiksen, Soffiugötu 11.
Ég mátti ekki hlátri verjast, á með-
an ég var að semja auglýsinguna og
koma henni í blaðið. Ég skellti upp
úr, er mér varð hugsað til þess, sem
á eftir mundi fara! Þegar ég las Em-
ilíu, konu minni, auglýsinguna, hló
hún og hló, þangað til tárin streymdu
niður vanga hennar. Nokkru síðar
spurði hún mig að vísu, hvort ég
héldi ekki, að þetta væri helzt til
grátt gaman, hvort það væri ekki of
langt gengið, ef þetta leiddi til þess,
að allt blómskrúðið i garði Frede-
riksens yrðí eyðilagt.
einmitt það, sem Bretinn kallar
„practical joke“ gaman í fram-
kvæmd, og hann kann að meta þess
háttar, skilurðu. Ég er viss um, að
Frederiksen skemmtir sér konung-
lega, þegar hann loks kemst að raun
um, hve bráðskemmtilega ég hef leik-
ið á hann, sagði ég, — og ég meinti
það, vissi ekki betur þá, því miður.
Ég stillti vekjaraklukkuna þannig,
að hún hringdi klukkan sjö á sunnu-
dagsmorgun. Ég vildi svo sannarlega
ekki fyrir nokkurn mun verða af
gríninu — því að ég var ekki í
minnsta vafa um það, aö mannmargt
mundi verða í garði Frederiksens
strax og dagur rynni. Allir hlutu að
vilja hagnýta sér það tækifæri að fá
blóm fyrir ekki neitt.
Ég ætlaði aldrei að geta sofnað á
laugardagskvöldið, svo sterk var eft-
irvænting mín. Hamingjan góða, hvað
ég gat hlakkað mikið til þess að sjá
þann stórkostlega gamanleik, sem ég
hafði undirbúið! Frederiksen hafði lög
að mæla, — maður gerði yfirleitt allt
of lítið að gamni sinu:
Bull og vitleysa, svaraði ég. Þetta er
Ekki hafði klukkan fyrr byrjað að
hringja á sunnudagsmorguninn en ég
var þotinn fram úr og út að gluggan-
um, þeim sem vissf út að garði okk-
ar góða og gamla nágranna.
Og viti menn, — það bókstaflega
sást ekki í garð hans fyrir fólki.
Þarna stóð maður við mann, allir
kengbognir með skóflu í hendi og
kepptust við að róta og grafa. Það
sló bliki á skóflublöðin í skærri morg-
unbirtunni. Og allur þessi grúi minnti
mann helzt á hrægamma, sem hópast
gráðugir að bráð!
Ég vaktl konu mína umsvifalaust.
Komdu og sjáðu, Emilla, hrópaði ég.
Þetta er óviðjafnanleg sjón, mann-
eskja! Og þó er mesta grínið, — þeg-
ar Frederiksen kemur sjálfur fram
á sjónarsviðið í eigin persónu. Þá
hefst nú gamanleikurinn fyrir al-
vöru!
Það var ekki laust við, að Emilíu
brygði eilítið, þegar hún sá allan
þennan dugnaðarlega hóp, sem hafði
lagt blómabeð Frederiksens undir sig.
Hamingjan hjálpi okkur, sagði hún.
Garðurinn verður algerlega eyðilagð-
ur. Þetta . . . Þetta er hræðilegt . . .
Samt sem áður gat hún ekki að sér
gert að hlæja, enda var það öldungis
ómótstæðilega hlægilegt að sjá allan
þennan hóp manna, sem stóðu þarna
og grófu blómin upp úr moldinni i-
garði annars manns, sem lá enn í
rekkju sinni og skar hrúta án þess að
hafa nokkra hugmynd um það, sem
fram fór undir húsgluggum hans.
Og enn fjölgaði í garðinum. Fólkið
flykktist bókstaflega að hvaðanæva,
og allir báru skóflur um öxl.
Ég varð að styðja báðum höndum
á gluggasylluna til þess að hníga ekki
niður af hlátri. Hamingjan sanna, —
hvað þetta gat verið hlægilegt. Ég
varð að viðurkenna, að þetta mein-
lausa spaug mitt hafði farið fram úr
öllu því, sem ég þorði að vona.
Þá gerðist allt í einu dálítið hávaða-
samt í garði nágrannans. Fjórir karl-
menn fóru að rifast út af blómum,
sem hver þeirra um sig taldi sig hafá
náð tangarhaldi á. Það leið ekki á
löngu, áður en þeir tóku að öskra og
reiða skóflur sínar til höggs.
Það er ekki gott að segja, hvernig
þetta hefði andað, ef glugginn á fyrstu
hæð á húsi Frederiksens hefði ekki
verið opnaður í sömu svifum, — og
Frederiksen gægðist út hálfsofandi og
skildi bersýnilega ekki, hvaða ósköp
það voru eiginlega, sem á gengu úti i
garðinum hans.
En um leið og hann áttaði sig á því,
hvað var að gerast, glaðvaknaði hann
á svipstundu. Fyrst í stað starði hann
orðlaus og öldungis dolfallinn á allan
þann sæg, sem þar stóð, vopnaður
skóflum og kvíslum og kepptist við
að grafa upp blómin, því að yfirleitt
voru það aðeins þessir fjórir, sem lent
hafði í hár saman, er gáfu sér tíma til
að líta upp frá starfinu.
En svo kom líka að þvi, að Frederik-
sen fengi málið. Hamingjan góða!
Hann æpti og öskraði eins og sært ó-
argadýr. Hann skammaðist og bölv-
aði og kvaðst tafarlaust hringja á lög-
regluna.
Já, en.. . dirfðist loks einhver í
hópnum úti fyrir að taka til máls Það
stóð áreiðanlega „næstkomandi
sunnudagsmorgun" i auglýsingunni.
Og er þetta ekki á Soffíugötu 11? Það
stóð lika í auglýsingunni. Frederiksen,
Soffíugötu 11, skýrt fram tekiö ...
Það leit helzt út fyrir, að Fredriksen
mundi þá og þegar fá slag! Jafnvel
þaðan, sem ég stóð, mátti greinilega
sjá, að hann varð eldrauður i framan
eins og karfi. Og nú gat hann bókstaf-
lega ekkert sagt, nema hvað ég er ekki
frá því, að hann hafi tautað nokkur
vel valin blótsyrði.
Aldrei hefur nokkur maður í ger-
vallri veröldinni verið nær því kom-
inn að drepast úr hlátri en ég þessa
stundina. Ég var búinn að fá maga-
krampa af verstu tegund; ég stóð á
öndinni og engdist sundur og saman
og var orðinn enn þrútnari og rauð-
ari í framan en Frederiksen sjálfur.
Þetta var óborganlegt grin...
Ég opnaði gluggann og veifaði til
„Mundu nú eítir því,“ sagði ég, „að við göngum aftur
á bak inn í salinn og höldumst í hendur ... þetta
verður öldungis stórkostlegl grín, kona.........."