Vikan - 24.11.1960, Blaðsíða 29

Selvogur
Framhald af bls. S.
taflan er eftir Sigurð Guðmundsson
málara. Hún er máluð 1865.
— Hver messar í Strandarkirkju?
spurðum við meðhjálparann.
— Helgi Sveinsson, prestur í
Hveragerði, messar hér.
■— Á hverjum sunnudegi?
— Sei-sei, nei. Það er ekki einu
sinni mánaðarlega.
— Kirkjan hefði nú efni á því að
halda prest, — það er að segja, ef
ykkur hér í Selvogi væri nokkur þægð
í því. Hvað er hún gömul Þessi
kirkja?
— Hún mun vera rúmlega sjötíu
ára. Móðurbróðir minn byggði hana
síðast, og þá var einvörðungu notaður
rekaviður í hana.
— Það er mikið um áheit á Srand-
arkirkju. Þú kannt auðvitað söguna
af því, hvernig þessi áheit upphóf-
ust?
— E'itthvert hrafl kann ég af
henni. Það mun hafa verið á dögum
Staða-Árna, að norskir sjómenn voru
á leið út hingað með við til Skál-
holtskirkju. Þeir lentu í hafvillum og
voru orðnir matar- og vatnslausir.
Lögðust þeir þá á bæn og hétu því,
að hvar sem þeir kæmu að landi,
skyldu þeir byggja kirkju úr viðnum.
Þeir komu svo að landi hér i Sel-
vogi, og birtist þeim þá hvítklæddur
engill, sem leiðbeindi þeim með kyndli
inn úr brimgarðinum. Það var hér
beint fyrir framan kirkjuna, og þar
heitir Engilvík siðan. Myndastyttan
eftir hana Gunnfríði hér úti á hóln-
um á einmitt að tákna engilinn.
— Var ekki kirkja fyrir á Strönd,
Þegar þetta gerðist?
—• Það mun ekki hafa verið, að-
eins bænhús í Nesi.
— Og það er ekki að sjá, að áheitin
minnki. Hvað á kirkjan miklar eignir?
— O, — hún á nokkrar milljónir
i sjóði, og biskup og kirkjumálaráð-
herra hafa umsjón með honum.
— Senda ekki sumir áheit sín beint
til kirkjunnar?
— Það gera margir. Þá tek ég á
móti því fé.
—■ Hvað gerir kirkjan við pening-
ana?
■— Hún lánar prestssetrum og
kirkjum til bygginga, Hún hefur líka
tekið þátt i kostnaði við grjótgarð-
inn hér fyrir framan, sem byggður
er til varnar sjógangi.
— Á ekki Strandarkirkja ítök hing-
að og þangað, eins og tíðkaðist um
kirkjur?
— Hún átti ítök, en þau eru einsk-
isvirði nú orðið, og það hefur fyrnzt
yfir þau.
Norðan við kirkjuna er gróinn hóll.
Þar stóð stórbýlið Strönd á sínum
tima og hjáleigur allt í kring. Nú eru
þar aðeins grjóthóiar og engar minjar
um forna velsæld. Strönd var land-
námsjörð, og á 13. öld er talið stór-
býli þar. Heimildir eru um margt
sauðfé og geldneyti, og landið er þá
talið gróið vel. Sömuleiðis er talað
um útræði frá Strönd og 18 hurðir á
hjörum hjá Erlendi lögmanni, sem
bjó þar á 13. öld. Það þótti víst ekkert
smáræði í þá daga Hlíðarvatn var
þá ekki til, og Rafn telur, að ef til
vill hafi sandfok í Selvogi byrjað á
þann hátt, að sandur hlóðst i ósinn
framanvert við Hlíðarvatn og fauk
siðan á land upp.
Við kvöddum Rafn Bjarnason og
héldum austast á torfuna til þess að
líta á höfuðbólið Nes, sem Halldór
skattstjóri i Reykjavík á. Þar virtist
flest á fallanda fæti og eyðisvipur á
húsum og mannvirkjum. Þórðarkot
er I sama túninu, ögn vestar. Þar er
gamall burstabær, en einstaklega
snyrtilega umgengið, allt strokið og
fágað, þökin þykk og vallgróin.
Bóndinn í Þórðarkoti, Guðmundur
Halldórsson, var að taka upp kart-
öflur skammt frá bænum. Hann
kvaðst vera á áttræðisaldri. Kona
hans var dáin og börnin farin í burtu
en komu Þó til hans um helgar. Hann
var aleinn eftir í gamla bænum, bú-
inn að eiga heima i Selvogi alla ævi.
Við spurðum hann um bústofn, og
sagðist hann ekkert fara að tíunda
það fyrir utanaðkomandi mönnum.
Menn verða varir um sig, Þegar þeir
eru í nábýli við skattstjórann. Hann
þóttist ekkert vita, þegar við spurð-
um hann, hver væri vitavörður í vit-
anum þar fyrir austan, og hefur
sjálfsagt hugsað með sér að veita
þessum andskotum sem minnsta
fyrirgreiðslu.
1 Götu var okkur tekið með kostum
og kynjum og boðið í bæinn. Þar býr
Neríður ásamt dóttur sinni og Guð-
mundi tengdasyni frá Selfossi. Guð-
mundur hafði komið upp dágóðum
skúr, og fjölskyldan var flutt í hann
úr gamla bænum í Götu, sem virtist
heldur lágreistur og i lakara lagi. Þau
sögðust eiga kú og eitthvað um fimm-
tíu kindur. Samt var þar jeppi i hlaði,
og Guðmundur kvaðst eiga hann. Það
var ekki að sjá, að neinn væri þar
að störfum; allir virtust taka lífinu
með ró og halda sig innan bæjar.
Síðast hittum við Eyþór bónda í
Torfabæ. Hann var að reyna að færa
út kvíarnar með túnrækt út í hraunið
og búinn að tína hverja steinvölu úr
allstórri spildu. Þar var aðeins fínn
sandur eftir, og við spurðum, hvort
hann blési ekki burt. Eyþór kvað
hann ekki gera það, eftir að sáð hefði
verið i hann, og sýndi okkur vall-
gróið tún, sem hann sagðist hafa
ræktað á sama hátt. Þá var degi all-
mjög tekið að halla og skuggarnir af
bæjunum á torfunni orðnir langir.
Þetta var eins og önnur og ólík ver-
öld fyrir mann, sem kemur úr ysi og
þysi bæjarlífsins. Þarna segir enginn:
Flýttu þér! Menn fylgjast með gangi
sólarinnar og haga störfum sínum
eftir því og hafa góðan tíma til þess
að spjalla við aðkomumann. Það er
ekki eins og á götunum í Reykjavík,
þar sem menn sneiða úr vegi fyrir
kunnugum af ótta við, að þeir kunni
að stöðva þá og tefja. Bankinn er þá
venjulega alveg að loka og strætis-
vagninn rétt að fara, og það má ekki
mínútu missa. Slík vandamál eru
óþekkt í Selvogi eins og raunar í
öðrum sveitum, og þess vegna er yfir-
bragð manna rólegt þar og taugarnar
afslappaðar.
Fyrir innfædda og rótgróna Sel-
vogsbúa er torfan á ströndinni mið-
pnktur alheimsins, vettvangur mikil-
vægra atburða og bakgrunnur lífs-
ins. En fyrir ókunnugan aðkomu-
mann er staðurinn fátækur að heims-
ins gæðum, óvistlegur og afskekkt-
ur, eins og afdalir einir geta verið,
þótt enginn sé dalurinn. Þannig lítur
hver sínum augum á silfrið, og
kannski er tilveran gull í Selvogi
fyrir þá, sem hafa skotið þar rótum.
Gísli Sipurösson.
Bara tíu dropa ...
Framhald af bls. 17.
bolla, breytist hann og verður eftir
tektarsamari og skarpari. En drekki
maður mikið kaffi, verða áhrifin
önnur og lýsa sér í eirðarleysi,
svefnleysi, svima og ógleði, sársauka
í kringum hjartað og lystarleysi.
Þetta er án efa ekki hægilegt
ástand.
Margir leikarar verða miklir kaffi-
drykkjúmenn, þvi að kaffi hefur
þann eiginleika að auðvelda utan-
bókarlærdóm.
Þetta er þó ekki algilt, því að
kaffi, — koffeín, — liefur misjöfn
áhrif á fólk. Sumir geta orðið vel
vakandi, en aðrir syfjaðir og daufir.
Það er nokkuð, sc-rn algerlega er
ltomið undir eiginleikum og sálar-
ástandi, og svo fer það auðvitað eftir
því, hvernig kaffið er framreitt.
MARGIR KAFFIBOLLAR.
Þú veizt, ef þú hefur lesið grein-
ina um Araba og Tyrki, að sheikinn
og aðrir herramenn með þessum
þjóðflokkum drekka heil ósköp af
svörtu kaffi. Þeir mala baunirnar,
þangað til þær eru orðnar að fínu
dufti, blanda svo sykri saman við
og sjóða síðan allt saman i örlitlu
vatni. Með þessari aðferð nást aðeins
um 50% af koffeíninu úr baununum,
og því er þetta kaffi tiltölulega skað-
laust á móts við kaffið, sem drukkið
er í vestlægari löndum. Að vísu er
vani að mala kaffið liér, en ekki eins
fínt og í Tyrklandi, og hér er kaffið
síað í gegnum poka með heitu vatni.
Á þennan hátt næst eiginlega allt
koffeínið úr kaffibaununum, og
Tyrkirnir mundu, ef þeir drykkju
slíkt kaffi á sama hátt og þeir drekka
sitt eigið kaffi, verða miður sín af
koffeíneitrun.
Þá ætlum við að slá botninn í þetta
kaffibollarabb og Vólium, að ykkut*
smakkist sopinn betur, þegar þið
eruð örlítið fróðari um þennan
gæðadrykk.
©§r
skipa§alan
Aukið blæfegurð hársins . ..
með hinu undraverða
WHITE RAIN shampoo-hæfir yðar hári.
WHITE RAIN fegrandi Shampoo . . . þetta
undraverða shampoo, sem gefur hárinu
silkimjúka og blæfagra áferð.
þetta ilmríka WHITE RAIN shampoo . . .
gerir hár yðar hæft fyrir eftirlætis hár-
greiðslu yðar.
petta frábæra WHITE RAIN shampoo
. . . lætur æskublæ hársins njóta sín og
slær töfraljóma á það.
Hvítt fyrir venjulegt hár —
Blátt fyrir þurrt hár —
Bleikt fyrir feitt hár.
HEILDVERZLUNIN HEKLA H.F.
Hverfisgötu 103 — Simi 11275.
VIKAN 29