Vikan - 14.07.1966, Síða 45

STALH USG'OGN
Sterk og vöndud
VerdT vid allra haefi
Gódir greidsluskilmálar
Litaval á plastáklædi og bordplasti
Veltitappar á stólfótum án aukakostnadar
ALLT í ELDHÚSIÐ Á SAMA STAÐ
vid Odinstorg
/
simi
10322
legu þörfum er AÐ FINNA MEIN-
INGU í TILVERUNNI, lifa l(fi, sem
hefir meiningu og tilgang. Annars
raskast og skekkist Iffsheildin í aug-
um einstaklingsins sjálfs. Greining-
araðferð sína nefnir hann existens-
analyse — tilverundargreiningu, og
lækningaaðferðina logoterapi, en
logos merkir orð, ræðu, skynsemi,
sanngirni, meiningu o.fl. Þessar að-
ferðir er ekki hægt að nota við
allar alvarlegar meinsemdir, heldur
sumar. Þótt almenningur geti ekki
skilið til hlítar allar taugaveiklanlr,
geðsjúkdóma og ýmsar gerðir and-
legs heilsuleysis, þá er samt gagn-
legt að vita nokkuð, einkum það
sem hagnýta má til þess að varð-
veita andlega heilsu mannsins sjálfs
og hans nánustu. Ef mönnum finnst
að þeirra eigin tilvera sé að verða
meiningarlaus, þá er skynsamlegt
að leita til einhvers, sem getur veitt
andlega hjálp áður en það er um
seinan, en vor á meðal eru það
læknar, sálfræðingar og prestar,
sem starfa að þessum málum. Víða
erlendis hafa þeir samstarf, þann-
ig að einn sjúklingur fær hjálp úr
þrem áttum.
í sjöunda lagi: Mennirnir eru á-
kaflega ólíkir, og f mörgum tilfell-
um hæfir eitt þessum, sem ekki hæf-
ir öðrum. Sumir eru t.d. mjög list-
fengnir og hafa unun af því að
framleiða eitthvað listrænt, hafast
eitthvað að í einhverri grein list-
anna. Það er rétt af þeim að leggja
rækt við þessar gáfur sínar — og
hvorki bæla þær niður né láta aðra
lokka sig til að hætta við öll list-
ræn störf. Ekki ættum vér að gera
lítið úr listaverkum annarra manna
eða dæma þá hörðum dómum þótt
ófullkomin séu. Oðru máli gegnir
auðvitað um opinbera list, sem seld
er á markaði eða keypt er fyrir op-
inbert fé og stillt út. Þar skulum
vér ekki láta aðra telja oss trú um
að það sé fallegt, sem oss finnst
Ijótt eða auvirðilegt. Og augljóst
er að list getur ekki komið í stað
vísinda, trúar, siðferðis eða venju-
legrar skynsamlegrar vinnu. Ef
menn halda það, þá eru þeir komn-
ir inn í blindgötu listrænnar þrá-
hyggju, sem ekki er sérlega fögur
eða andlega heilbrigð. Ymislegt er
f listinni tómt og fánýtt, þótt fáir
þori að segja það, nema þeir sem
líkjast barninu í ævintýri H. C. And-
ersens um nýju fötin keisarans.
Barnið sá að keisarinn var ekki í
neinu — og þorði að segja það.
í áttunda lagi: Það er ekki ráð-
legt fyrir nútímamenn AÐ HÆTTA
AÐ HUGSA og láta eintóma sér-
fræðinga, blaðamenn og stjórn-
málamenn hugsa fyrir sig. Auk þess
er nauðsynlegt fyrir andlega heilsu
manna að þeir tali saman og tali
við börn sín. Það er óholl venja og
ekki heillavænleg að láta út/arp
og sjónvarp taka allan tíma frá
persónulegum samræðum, t.d. á
kvöldin. Ef hjón vinna t.d. bæði úti
og hittast ekki meiri hluta dags,
og börn eru á barnaheimilum eða
í skólum, þá getur myndast fram-
andleiki milli fjölskyldumeðlima ef
menn afrækja allar samræður --
og láta útvarp og sjónvarp stjórna
sér og sfnum.
Það er gagnlegt fyrir allan al-
menning AÐ LEGGJA RÆKT VIÐ
LÍFSVIZKU, forna og nýja, og mann-
þekkingu. Mannþekkingu nútímans
er m.a. að finna f sálarfræði og
uppeldisfræði. Mæður, sem ala upp
börn sín, þurfa allar að vita nokk-
ur skil á barnasálfræði, því eitt og
sama barnið tekur mjög miklum
breytingum, og þau þróast ekki
jafnt, heldur miklu fremur í stig-
um og áföngum, hafa margs að
spyrja og þurfa margt að fá að
vita hjá foreldrum sínum. Börnin
eru ekki aðeins líkamlegar verur,
sem hafa margvíslegar Ifkamlegar
þarfir. Þau eru líka andlegar ver-
ur. Með uppeldinu má gera úr þeim
mannvini og nýta menn, en það
má einnig gera þau að harðstjór-
um, þorpurum og níðingum, eigin-
hagsmunamönnum, sem vilja að
öll veröldin snúist um þá sjálfa.
Slfkt er ekki vænlegt til andlegrar
heilsu, og það er allt annað en
heillavænlegt í mannlegum sam-
skiptum.
Forna lífsvizku er víða að finna,
í spekiritum Heilagrar Ritningar, f
fornum ritum, sem greina frá
reynslu manna og athugunum, svo
sem f Hávamálum og Kan-yen-pein.
Reynsla vor mun einnig leiða í
Ijós að margt er þar sígilt, svo sem
jafnvægisreglan: Allt það sem þér
viljið að aðrir menn gjöri yður,
það skuluð þér og þeim gjöra.
Markmiðið er andlega heilsa ein-
staklinga og mannfélags, enda
hlýtur jafnan að vera náið sam-
band þar á milli.
í bókmenntum kemur jafnan
margt fram, sem sýnir andlegt
heilsufar samtíðarinnar, og því fer
fjarri að það sé eins og á verður
kosið í samtíð vorri. Þá koma jafn-
an fram bækur, sem hafa þann
tilgang að styrkja andlega heilsu
manna. Skal hér nefnd ein af
mörgum, „Sinnets helse", eftir próf.
T. B. Sirnes, ungan norskan geð-
heilsufræðing við háskólann í
Björgvin í Noregi. Bókin er vel
skiljanleg upplýstum almenningi og
auk þess ódýr, í Fakkelbókum
Gyldedals. í henni er mikinn nýjan
og gagnlegan fróðleika að finna
um andlega heilsu manna í nútím-
anum.
Jóhann Hannesson.
VIKAN 45
i
i