Vikan - 06.12.1984, Blaðsíða 26

J/g Smásaga IfSiMlMM
hún leit svona á málið. Enginn fjölskylduandi, komust ættingjamir að
niðurstöðu um. Það var ekki furða. Hún hafði heldur aldrei átt neinn
að. . .
Það gerði mömmu bálvonda. „Líttu á mig!” hrópaði hún á pabba.
„Fólk VORKENNIR mér! Fjölskylda þín hefur VORKENNT mér í öll
þessi ár! Veistu af hverju? Vegna þess aö ég á ekki frændur eða frænkur
— eöa — eöa tólf við matarborðið á hverjum sunnudegi! ”
Pabbi var samúðarfullur. Það var alveg satt, fjölskylda hans
VORKENNDI henni. Þau gátu ekki ímyndaö sér líf án frænda og
frænkna og tólf við matarborðið og þau vorkenndu þeim sem gæti hugs-
að sér slíkt líf. Þau höfðu tekið rausnarlega og elskulega á móti henni
vegna þess að þau VORU rausnarlegt og elskulegt fólk og hún VAR, svo
aö segja, ein af þeim. En það hafði ekki komið í veg fyrir að þau vor-
kenndu henni. Þau mundu alltaf vorkenna henni.
Það var þá sem mamma ákvað að reisa ættartré sitt. Við vorum aga-
lega spennt yfir því. Okkur virtist mjög líklegt að þaö VÆRU ættingjar í
hennar ætt og góð ástæða fyrir því að þeir hefðu ekki haft samband við
mömmu í öll þessi ár. Við sáum fólkið fyrir okkur í huganum horfa á
brunarústir hússins og halda að allir hefðu dáið — eða bara týnt heim-
ilisfanginu eftir að það flutti frá London. Það hafði komið fyrir marga.
Þetta átti að vera leyndarmál. Eftir að mamma væri búin að finna
ættingja sína mundi hún segja kæruleysislega við pabba: „0, alveg rétt,
ég vona að þú sért ekki búinn að ákveða neitt sérstakt á sunnudaginn.
Frændsystkini mín eru aö hugsa um að kíkja inn.” Það yrði stór stund
fyrir mömmu.
Það átti að byrja leitina í þorpinu sem mamma ólst upp í. Frú Finn-
igan, sem sá um pósthúsið þar, hafði vitað allt um alla. Hún gæti jafnvel
vitað hvar í London húsið sem brann hafði staðið. „En hvað ef frú Finn-
igan er ekki þar?” spurðum við. „Fólk flytur oft í burtu eða verður
gamalt og deyr... ” Mamma var sannfærð um að fólk eins og frú Finn-
ingan gerði ekki þannig hluti. „Hún verður í bakherberginu í pósthúsinu
aðdrekka te,” sagði hún við okkur. „Þar fundum viðhana alltaf.”
Mamma fékk alltaf heimþrá þegar hún talaði um þorpið. I hennar
augum hafði ekkert breyst. Villirósir blómstruðu ennþá við bugðótta
stíga. Gömlu smábýlin með stráþökunum voru ennþá þar og í úti-
glugganum á pósthúsinu var heimatilbúið hunang ennþá til sölu —
meðan frú Finnigan sjálf drakk te í herberginu á bak við. . .
Við byrjuðum aö vorkenna mömmu líka. Við vissum hvað varð um
svona þorp. Þungir vörubílar skröltu með hávaða eftir aðalgötunni, ný-
byggingar hyldu akurengin, stórt nýtt pósthús stæði þar sem það gamla
hafði eitt sinn verið. Enginn myndi eftir mömmu eða fjölskyldu hennar
eðateppinu. . .
En það var allt eins og mamma hafði lýst því. Jafnvel kona sem leit út
eins og frú Finnigan taldi frímerkin í pósthúsinu. I ljós kom að hún var
dóttir hennar. Hún sagði okkur að frú Finnigan væri á bak við — að
drekka te.
Við sátum á stólbrúnunum í litla, gamaldags herberginu og
hlustuðum á mömmu og frú Finnigan tala um gömlu dagana og ósk-
uðum þess aö þær gætu komið sér að aðalefninu. Fljótlega mundum við
heyra allt sem frú Finnigan vissi um fjölskyldu mömmu, hina ömmu
okkar, löngu týnda ættingja okkar og kannski jafnvel um teppið og
hvernig því hafði verið bjargað úr brennandi húsinu.
„En indælt að þú skulir eiga þína eigin fjölskyldu núna,” heyröum við
frú Finnigan segja. „Við kenndum öll svo í brjósti um þig og móður
þína, svona aleinar. . . Ég hélt oft að það hefði verið þess vegna sem frú
Barclay á stórbýlinu lét móður þína hafa matarpakkann sem kom vaf-
inninníteppið.”
„Matarpakka? Teppi?”
„0, þú hefur verið of ung til að geta munað það. Þú varst aðeins smá-
kríli þá. Matarpakkamir komu með reglulegu millibili frá Ameríku. Ég
gleymi aldrei þessum sem móðir þín fékk vegna þess að hann var vafinn
inn í svo fallegt gamalt bútateppi og maturinn var svo vel varinn að það
fór ekki eitt einasta sykurkom til spillis. Móðir þín þvoði teppið og það
varð sem nýtt. Við vorum svo ánægð fyrir hennar hönd, hún og amma
þín höfðu misst allt í sprengjuárásinni.”
Heimferðin var að mestu í þögn. Við gátum ekki trúað því sem við
höfðum heyrt. Var það SVONA sem teppið hafði komist í fjölskylduna?
Vafið utan um MATARPAKKA?
„En. . . ógiftufrænkumar,”sögðumvið, „elskhugamir sem féllu í
Napóleonorrustunum. .. Áttu við að ekkert af þvíhafi veriðsatt?”
9,
Mamma andvarpaði. „Ég bjó það til,” sagði hún, „þegar ég var lítil
stelpa. Ég bjó til margar sögur um teppið. Þessi festist, ég held að mér
hafi meira að segja tekist að telja sjálfri mér trú um að það væri satt. ”
Við litum á hana. Við reyndum að ímynda okkur hvemig það væri að
vera tekin að heiman sem lítið bam og sjá heimilið aldrei — eða neitt
af því — aftur, ekki leikföng eða bækur, ekki einu sinni bömin í næsta
húsi. . . og við vissum að við hefðum búið til sögur líka.
Nú, þegar við vissum rétta sögu teppisins, höfðum við ennþá meiri
áhuga á því. Hvaða fólk í Ameríku GÆTI það eiginlega verið sem hafði
sent það?
Svo kom desember. Húsið ilmaði af smákökum og jólabakstri þegar
við byrjuðum að undirbúa fyrstu jólin okkar heima. Við hlökkuðum til
jólanna — en við gátum samt ekki annað en hugsað til þeirra jóla sem
við höfðum vanist, með fjöldanum öllum af frændum og frænkum, hlátri
og leikjum. Hverjir myndu veröa með okkur við borðið? Þaö var afar-
stórt — fjölskylda okkar hafði þann vana að kaupa stór borðstofuborð.
Að hafa fimm við borðið virtist heldur tómlegt. Við fórum að skilja hvað
ættingjamir áttu við þegar þeir sögðu að það væri enginn í fjölskyldunni
okkar.
Jólakortin fóru að berast, fyrst þau sem komu frá útlöndum. Það var
eitt frá Ameríku. „Hvem þekkjum við í Ameríku?” kölluðum við til
mömmu og skoðuðum umslagið forvitin.
Þaö varð óvænt þögn í eldhúsinu — þögn sem stóð lengi yfir. Þegar
mamma birtist að lokum í dyrunum var hún náföl. Hún tók umslagið
eins og hún væri tilbúin að mæta því versta. Þá skildum við. Einu sinni
fyrir mörgum árum hafði fjölskylda hennar fengið eitthvað sent frá
Ameríku. . .
Þetta var bréf, mjög langt bréf. Meðan hún las færðist litur yfir andlit
hennar á ný, hún geislaði. . . hún brosti og hélt áfram að brosa. . .
„Er það um teppið?” spurðum við og héldum niðri í okkur andanum.
Hún kinkaði kolli. „Lesið það!” sagðihún spennt og dreifði blaðsíðun-
um allt í kringum sig.
Frú Finnigan hafði misskilið málið. Matarpakkinn og teppið hafði
ekki verið gefið ömmu okkar vegna þess að hún væri mikils þurfi. Pakk-
inn hafði verið sendur til ónýta hússins í London og vísaö áfram til
þorpsins — og hafði komið frá ættingjum í Ameríku.
Þeir höföu haft samband en misst það niður aftur. Nú voru amerísku
ættingjamir að reyna aftur. Þeir höfðu rakiö slóð mömmu til þorpsins
og þaðan hingað. Og það sem meira var, þeir ætluðu að koma til okkar
um jólin.
Við gátum varla beðið með að segja pabba frá þessu. En sú stund
fyrir mömmu! Enginn í fjölskyldunni, það var þá heldur! En þegar
pabbi kom heim urðum við að þegja yfir fréttum okkar. Við gátum séð á
andliti hans að það var eitthvað illt á seyði.
„Nú hefur þér aldeilis tekist það! ” sagði hann við mömmu þungur á
brún. „Þú ert búin að koma af stað byltingu! ”
Svo fengum við að heyra söguna. Til að fylgja dæmi mömmu höfðu
yngri eiginkonumar í fjölskyldunni allar tekið af sér svuntuna. Þær
höfðu ákveðið að ÞÆR ætluðu ekki heldur að eyða jólunum í það að elda
handa fjölskyldum einhverra annarra. Og í ofanálag höfðu þær ákveðið
að í þetta sinn ættu aðrir að elda handa þeim. Þau ætluðu öll að fara á
veitingastaði í jólamat.
Og það var ekki allt og sumt. Það kom í ljós að frænkumar höföu
safnað peningum af miklum móð allt árið — og ÞÆR ætluðu að vera á
sveitahóteli yfir jólin.
„Nú er öllum hefðum lokið,” sagði pabbi þunglega. Hann hafði notið
þess — yfirlætisins, matarins, fjölskyldusamkomanna.
Það virtist strax sem það hefðu verið gömlu góðu dagamir sem þau
fullorðnu voru alltaf að tala um með þrá.
„Hvað — hvað um ömmu og afa? ” spurðum við.
Það var þögn. „Það lítur út fyrir að þau verði ein um jólin þetta
árið,” sagði pabbi að lokum.
Mamma stóð upp. „Ég hef aldrei á ævi minni heyrt aðra eins
vitleysu!” sagði hún. „Þau verða ekki ein! Ég hringi strax í þau. Þau
verða að koma hingað til okkar og líka allir aðrir sem ætla ekki á veit-
ingastaði eða sveitahótel. Og meðan ég man, frændfólk mitt í Ameríku
ætlar aðkoma — og semstendur er útlit fyrir aðtólfverði við'borðið. . .”
Við litum hvert á annað og brostum. Þetta yrði alveg eins og í gamla
daga. ENDIR
Z6 VíKan 43. tbl.