Vikan - 20.11.1941, Blaðsíða 13

VIKAN, nr. 47, 1941
13
Stóryrðin
um almenning.
Framhald af bls. 4.
minn, skáldið, hvað það væri, sem ég sæi
við „sljótt millistéttar fólk eins og þessa
fjölskyldu“.
Þetta eru orðin, sem við heyrum —
„múgurinn“, ,,millistéttin“, „auðkýfingarn-
ir“. Þúsundir manna vinna í verksmiðjum;
eitt einasta orð, „múgurinn“, gerir þá alla
að því sama. Fólkið, sem notar þessi orð,
sér ekki drættina í andlitum þess. Það
hefir ekki hugmynd um heilabrotin, vanda-
málin og geðshræringarnar, sem gera þess-
ar þúsundir andlita, þessi þúsund lífa ólík
hvert öðru. Sérhver hefir sitt mark að
keppa að, sinn metnað, sína gleði og sína
sorg.
„Múgurinn er heimskur.“ En það er eng-
inn ,,múgur“ til. I stað hans er einstakl-
ingurinn. Það er hægt að skipa honum í
þessa „stétt“ eða hina ,,stéttina“, en hann
veit það ekki. Persónan heldur áfram að
vera sú sama, maður eða kona, sem skapar
sitt eigið líf, lifir ævintýri, leitar að ham-
ingju og velsæmi. Hann veit, að hverju
hann er að keppa. Hann veit það svo vel,
að hann er reiðubúinn að deyja fyrir það,
ef þörf krefur. Baráttan fyrir hinu góða
hefir aldrei verið háð og borin til sigurs
af þeim, sem nota innantóm stóryrði og
álíta, að „múgurinn" sé sljór.
Ég talaði oft við konu, sem vann í véla-
verksmiðju. Maðurinn hennar var dáinn.
Hún átti tvö börn, sem hún þurfti að sjá
fyrir. Hún var ekki vél, sem gætti annarrar
vélar. Börnin hennar gengu í skóla; hún
las skólabækur þeirra og lærði af börnun-
um. Hún talaði um vélina, sem hún vann
við. „Það er dásamlegur hlutur,“ sagði
hún. „Sonur minn veit, hvernig hún er búin
til og hann kenndi mér það. Einhvern tíma
ætlar hann að búa til betri vél. Ég held
að þetta sé rétta hugmyndin um Ameríku.
Hún segir: „Hérna! Hér er verk að vinna
og hlutir, sem þarf að bæta. Enginn af trar
ykkur. Farið út, öll, sem ung eruð, lærið
og vinnið og gerið umbætur“.“
Hún var hluti af „múgnum“. Líf hennar
var ekki sljótt. Líf hennar var gleði og
æfintýri.
Ég talaði um bóndann á'bæ mínum. Ár-
um saman hefir hann stritað til þess að
bæta hálfeyðilagðan jarðveginn. Hann
ávinnur ofurlítið á hverju ári. Þessi
hrjóstugi jarðvegur er honum sem lifandi
vera, sjúklingur, sem hann hjúkrar og
hjálpar til að komast aftur á legg. Hann
talar ekki mikið, en venjulega talar hann
um það, sem hann er að hugsa um.
Stundum, þegar ég hefi hlustað of lengi
á hina miklu heilabrotamenn, fer ég til
hans, þar sem hann er ef til vill að mjólka
kú. Ég tala við hann, og hugur minn
hreinsast af öllum stóryrðunum, kvörtun-
unum og spurningunum, sem ég hefi heyrt.
„Þetta er ,,múgurinn“,“ hugsa ég, þegar
ég hlusta á hann. „Þetta er það, sem er
svo venjulegt og hversdagslegt." Og ég
óska, að vinir mínir væru með mér, svo
að þeir gætu heyrt þetta líka. Bóndinn
talar við mig um líf sitt, jarðveginn, sem
hann elur önn fyrir, eða eitthvað, er hon-
um kom í hug úti á akrinum um daginn.
Síðan talar hann um fólkið í nágrenninu.
Sonurinn í fjölskyldunni niður með veg-
inum er nýkominn heim frá landbúnaðar-
háskóla og hann er fullur nýrra hugmynda.
Faðir hans læzt vera tortrygginn, og þeir
þræta, en að baki sonar síns segir hann
við hina bændurna: „Þið ættuð að koma
og heyra til hans sonar míns.“ Og svo er
það ungi maðurinn, er kvæntist ungu
stúlkunni, sem menn höfðu ekki mikla trú
á, af því að hún var úr kaupstað. En hann
fótbrotnaði og gat ekki gengið til vinnu
og stúlkan fór út og vann öll verkin og
hjúkraði honum líka. Hún virðist vera
bezta stúlka — þrátt fyrir allt.
Allt þetta segir bóndinn mér. Hann gerir
mér ljóst, ef mér hefir ekki verið það ljóst
áður, að líf hvers einstaklings er heimur
út af fyrir sig. Það getur verið lítill heim-
ur, samansettur af svo smávægilegum at-
vikum, að alls staðar annars staðar væru
þau talin ómerkileg. En þau eru merkileg
fyrir hvern einstakling og hafa sinn sér-
staka blæ og æfintýraljóma.
Þetta er svar til þeirra, sem tala um
,,múginn“ og „stéttirnar" og nota orð, er
ekkert liggur á bak við. Þeir geta ekki
grillt í gegnum þessi stóru, innantómu orð
og séð það, sem er næst þéim og allt í
kringum þá. Þeir sjá ekki einstaklingana,
sem. eru ,,múgurinn“, sjá ekki æfintýri
þeirra, síbreytileika lífs þeirra, drauma
þeirra og vonir, sem þeir breyta hægt og
hægt í veruleika. Orðin eru innantóm,
dauð og bitur; „múgurinn“ veit ekki af
þeim, því að fólkið er lifandi.
Það er alveg áreiðaiilegt.
I kirkju einni í París er klukka, sem
vegur 45000 pund. Nú er henni hringt með
rafmagni, en áður þurfti fimm menn til að
vinna þetta verk.
*
Einu sinni var söngleikurinn „Rigoletto"
leikinn í bænum Oviédo. Hljómsveitin sam-
anstóð af 25 blindum hljóðfæraleikurum
og stjórnandinn var einhent kona.
*
Svölur geta borðað, eftir því sem álitið
er, 6000 skordýr á dag.

Svarið fáið þér með því að
kaupabókina „Stjömuspána“,
eða „Hverju spá stjömumar
um fraintíð yðar?“ — Fæst
hjá bóksölum.
^llllllllltllllllllimillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltllllllllllllllllllllltllllllir^-
| Dægrastytting |
*Viiiiimi iiimi i iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii iiiiiiiiiiiiiitiiiiitiiiiiiiiiiiiiiniiiiu*
Orðaþraut.
ÁRI
Ý S A
LÍN
KIÐ
ÆL A
F AR
Æ F A
Ó S A
LIN
Fyrir framan hvert þessara orða á að setja
einn staf, svo að ný orð myndist. Ef þeir stafir
eru lesnir að ofan og; niður eftir, myndast nýtt
orð. Það orð er nafn á frægri drottningu í fornöld.
Hver getur lesið Jietta?
1. Ko tun gin nogk onu ngu rin ntö luð ustal
dre ivið.
2. Ei gisk alh alt urg ang aáme ðanb áði rfæ
tu rer ujaf nlan gir.
3. Hú ns éru mul logh öro gvin nurf úsle gam
eðhö ndu msín um.
4. Strá kurv arko tros kin nogk ump ánal egur.
5. Ko mþ úei giág ötuó guðl egr aogg akke
igiáv egiv ond ram anna.
Reikniiigsþraut.
1. Tveir bílar óku í kringum vatn. Þeir óku
báðir með 40 mílna hraða á kl.st. Sá, sem fór
sunnan með vatninu, var eina klukkustund og
tuttugu minútur að fara hringinn, en hinn var
áttatiu mínútur. Hvernig stóð á því?
Svör á bls. 14.
Lingerður náungi.
Framhald af bls. 5.
„Er það sem mér sýnist, að þetta sé
„herra Heigull“,“ sagði hann. „Yfirmaður-
inn sjálfur, eða hvað?“
Dave kreppti hnefann. Hann varð enn
fölari. Varir hans herptust saman. Hann
lét eins og hann sæi Butch ekki. En Butch
stóð beint fyrir þeim. Þau urðu að nema
staðar og smeygja sér fram hjá honum.
Butch sneri sér við á eftir þeim, þegar
þau fóru fram hjá. Þá rétti hann fram
klunnalega hendina og tók um handlegg
hennar.
„Komdu, góða,“ sagði hann. „Það, sem
þig vantar, er karlmaður með loðna
bringu.“
Jennie æpti ofurlítið. Síðan rak hún.
Butch löðrung ...
*
Þegar allt var um garð gengið, fór hún
að gera sér ljóst, hvað við hafði borið.
Hún mundi, hvemig Dave hafði snúið sér
við og gripið með vinstri hendinni í háls-
mál Butch, og hvað varir hans vom hvítar,
þegar hann gaf Butch mikið högg með
hægri hendinni beint í andlitið.
Butch datt og stóð ekki upp aftur. Hann
sat á gangstéttinni og hristi höfuðið og
hélt annarri hendinni fyrir augað.
Hún var viss um, að nú mundi allt lag-
ast. Hún var fegin, að hún skildi hafa
munað eftir sögunni með hundinn.
Hún bjóst ekki við, að Dave þyrfti nokk-
urn tíma að komast að því, að hún hafði
deplað augunum til Butch Meenan.