Vikan - 07.09.1944, Side 11

VIKAN, nr. 36, 1944
11
Framhaldssaga:
Gamla konan á Jalna
Eftir MAZO DE LA ROCHE.
23
Filippus bar kisturnar þrjár niður af loftinu
og raðaði þeim á grasblettinn aftan við húsið,
þar hafði vejið komið fyrir snúrum. Hann
tók lykilinn, sem móðir hans rétti honum og
opnaði þœr allar. Þegar lokunum var lyft gaus
upp kamfórulykt og lykt af gömlum fötum, sem
höfðu lengi legið ónotuð. Filippus fór að taka
þau upp úr kistunum og breiða þau á grasið.
Aðalheiður var með tvo fatabursta, sem voru
úr fílabeini og á þá voru bókstafirnir P. W.
greiptir í silfur. Hún rétti Filippusi annan burst-
ann.
„Þetta eru burstarnir hans“ sagði hún, ,,það
er bezt að bursta fötin hans með þeim.“
Filippus tók upp þykkan, brúnan ullarfrakka
og athugaði hann.
„Þú átt að eiga þessa bursta,“ sagði hún.
„Mér þætti vænt um það. Þetta eru stafirnir
minir."
„Piers litli getur átt þá eftir þig.“
„Já. Ég skal sjá um það. Þessi frakki virðist
vera í góðu lagi.“
Hún gekk til hans og hélt á burstanum í hend-
inni, hún skoðaði frakkann. Hann bar ennþá
merki hins þrekna manns, sem hafði notað hann,
hann virtist næstum þenjast út — eins og hann
andaði að sér fersku loftinu.
Aðalheiður strauk honum blíðlega.
„Karlmannsföt“, muldraði hún. „Það er átak-
anlegt að sjá þau — þegar maðurinn er dáinn . . .
Kvenmannsföt — allt silki, flauel, baðmull eða
knipplingar — það verður svo flatt — það er
eins og visin blöð, sem falla af trjánum .... En
þessi föt, sjáðu þennan frakkal Nei — réttu
mér hann — ég ætla að bursta hann . . . rödd-
in brást henni. hún tók frakkann og fór að bursta
hann af miklum ákafa.
í einni kistunni voru samkvæmisföt hins látna
geymd, finasta linið, silkibindi og jakki úr flaueli.
í annari voru hversdagsföt og reiðföt. 1 þeirri
þriðju einkennisbúningurinn, sem hann hafði
komið með frá Indlandi. Þau hristu allt og burst-
uöu og hengdu á snúrurnar. Gullið á rauða ein-
kennisbúningnum glampaði i sólskininu.
FÍlippus tók litla flauelskollu og setti hana
upp.
„Sjáðu, mamma."
Hún leit á hann.
„Finnst þér ég likur pabba núna?“ spurði
hann.
„Já ..... en andlit þitt hefir aðra lögun ....
ég þoli ekki að sjá þig með þessa kollu. Taktu
hana ofan.“
Hún fór að bursta kyrtil.
„Þú hefðir átt að sjá hann í þessum! Já —
hann var karlmannlegur! Þú sérð ekki hans líka
nú á þessum tímum."
„Já, en ég hefi séð hann í kyrtlinum!“ sagði
Filippus. „Manstú það ekki? Hann var í hon-
um á einhverjum grimudansleiknum, þegar ég
var litill drengur. Mér fannst ég aldrei hafa séð
jafn tignarlegan mann.“
„Nei, — og þú átt það ekki eftir!"
Hann opnaði handraðann í einni kistunni.
„Hérna eru pípumar hans,“ sagði hann.
Hún kom nær og horfði á þær. öll þessi gulu
ratfmunnstykki höfðu snert varir ástvinar henn-
ar; gegnum þessar pípur hafði hann sogið að
sér yndislegan reykinn og glaðst við hann.
„Þessar geta ekki skemmzt," sagði hún. „Lok-
aðu kistunni."
Hún sá sér til mikillar mæðu, að það var stórt
ForsafTa* Sagan gerist á Jalna 1906.
® * Þar býr Whiteokfjölskyld-
an. Gamla frú Whiteok er orðin fjörgömul,
en er þó hin ernasta. Filippus sonur hennar
tók við jörðinni. Hann er tvikvæntur. Átti
Margréti og Renny með fyrri konunni.
Eden og Piers heita bömin, sem hann á
með seinni konunni, Mariu. Nikulás og Em-
est eru bræður Filippusar, ókvæntir. Vera
er vinkona Margrétar, sem ætlar að gift-
ast Maurice Vaughan á næstunni. Maurice
segir Renny frá þvi, að hann muni eignast
barn með Elviru Grey, sem býr með frænku
sinni i þorpinu. Systir Filippusar og maður
hennar koma frá Englandi, ásamt Mala-
heide Court. Hann er frændi gömlu frúar-
innar, Aðalheiðar, og vinnur tiltrú hennar,
en er illa þokkaður af öðrum. Robert Vaug-
han finnur barn á tröppunum hjá sér og
það kemst upp, að Maurice á það. Filippus
verður öskureiður og fer heim til hans með
bræðrum sínum. Vaughan-hjónin eru ör-
vingluð. Magga er yfirbuguð af sorg. Allt
er gert til þess að lokka hana út, en ekkert
dugar. Renny, sem hefir orðið undarlega
hrifinn af frænku Elviru í eina skiptið, sem
hann hafði séð hana, hefur nú leit að þeim
stúlkum. Hann finnur þær hjá frænda
þeirra, Bob. Renny sefur um nóttina í hlöð-
unni. Hann skilur við stúlkumar næsta
morgun. Renny kemur heim illa útleikinn
með hest sinn. Filippus spyr hann, hvar
hann hafi verið um nóttina, en Renny er
tregur að segja frá því; faðir hans hefir
þó einhvem gmn um það. Að lokum viður-
kennir Renny það fyrir föður sinum, að
hann hafi sofið hjá Lúlú. Malaheide kemst
að þvi og segir Aðalheiði frá þvi. Hún segir
það svo uppi yfir allri fjölskyldunni og er
æf af reiði. Filippus verður að banna Renriy
að hitta Maurice, sem er álitinn hafa ill
áhrif á hann. Maurice segist vera að fara
í burtu um tíma, því að sér finnist óbæri-
legt að vera heima nálægt foreldmm sín-
um, er hann hafði valdið svo mikillar sorg-
ar. Renny og Magga hafa ort níðvisu, sem
þau svo láta Eden fara með í áheym fjöl-
skýldunnar og nokkurra gesta. Skömmu
síðar er haldið garðboð á Jalna í tilefni af
brottför systur Filippusar og manns henn-
ar, en meðan það stendur sem hæst, fælist
hestur Rennys undir honum og Eden;
Renny fær strangar ákúrur. Ágústa, Sir
Edwin og Ernest eru farin til Englands,
en Malahe!de varð eftir á Jalna öllum til
mikilla leiðinda nema Aðalheiði.
gat á frakkanum, sem hún hélt á. Hún benti syni
sínum á það. „Hann var í þessum þá — síðasta
daginn," sagði hún. „Heldurðu að við neyðumst
til að brenna hann?“
„Já,“ svaraði hann. „Það sagði ég þegar í
fyrra. Sjáðu!" Hann tók frakkann og breiddi
hann á móti sólinni. Hann hangir varla saman.
Ef þú heldur áfram að geyma hann, þá neyð-
umst við til þess að brenna öllu."
Hún leit á frakkann; það voru sorgardrættir
á gamla andlitinu.
„Ég tek það nærri mér að skilja við þennan
frakka,“ sagði hún, „hann er það síðasta, sem
líann var í.“
„Ég skal sjá um það.“ Hann tók frakkann
blíðlega frá henni. „Ég skal brenna hann langt
inni í skógi, þar sem pabbi var vanur að fara á
veiðar."
„Þakka þér fyrir, drengur minn." Hún tók
frakkaermina og strauk henni við varir sínar.
Hendur hennar titruðu, þegar hún hélt áfram að
bursta fötin.
Þegar búið var að hengja allt upp, og svalur
vindurinn lék um fötin, var Aðalheiður orðin
mjög þreytt. Hún sagðist ætla inn í stofu sína
að hvíla sig. Hún leit undan, þegar Filippus tók
jakkann og fór með hann. Hún hitti Elísu og
sagði henni að sjá um, að enginn hreyfði við
fötunum.
Filippus gekk hægt upp reiðstiginn, þaðan
sneri hann yfir á annan lítinn stíg, sem lá i
mörgum beygjum um skóginn og inn í rjóðrið,
þar sem Renny hafði skilið gömlu hryssuna eftir.
Hundurinn Keno labbaði rólega á eftir honum.
Hann fann jörðina, sem faðir hans hafði átt,
undir fótum sér. Hann sá sama himininn hvelf-
ast yfir sig. Og hérna gekk hann, sjálfur örugg-
ur og sterkur og hélt á frakka föður sins. Hvað
var dauðinn? Var það hönd föður hans, sem
teygðist út úr frakkaerminni til þess að grípa í
hönd hans og draga hann með sér inn í hið
mikla myrkur, þar sem hann mundi hverfa?
Eða var það andi föður hans, sem lifði áfram í
honum og gekk eins og hann á þeirri jörð, sem
þeir báðir elskuðu? Hann hugsaði um skjálfandi
hendur móður sinnar og sorgmæddu augun. „Ég
er skapaður úr mýkra efni,“ hugsaði hann, og
augu hans fylltust tárum.
Hann safnaði saman spreki, braut visna grein
af grenitré og braut hana í smábúta. Hann
lagði frakkan ofan á, kveikti á eldspýtu og bar
eldinn að sprekinu.
Litlu logarnir voru lengi að læsa sig í frakk-
annn. Þeir léku sér í sprekinu og földu sig undir
frakkanum; en svo kom reykur úr fellingunum
og logarnir stækkuðu. Frakkinn stóð í ljósum
loga, nema önnur ermin, sem hreyfðist allt í
einu, eins og inni í henni væri handleggur, sem
vildi losna.
Þegar Filippus stóð þarna og, starði á litla
bálið, heyrði hann allt í einu silalegt fótatak fyrir
aftan sig. Hann sneri sér snögglega við og sá
þá gömlu hryssuna skjögrá fram hjá sér á
mögrum og bognum fótunum. Hann tók aftur
eftir augum hennar, sem þjáningin lýsti úr; en
hryssan tók ekki eftir honum né bálinu. Augu
hennar beindust að einhverju lengra í burtu, hún
staulaðist áfram, um leið og hún dró andann
erfiðlega. Hún hneggjaði allt í einu eins og hún
■ væri glöð.
Filippus hélt, að hún hefði verið dauð í margar
vikur. Hann kipptist við eins og hann hefði séð
afturgöngu. Gat þetta verið hún? Já, en þó!
Makki þessarar og tagl var vandlega burstað
og henni hafði verið kembt, svo að hún var sæmi-
lega útlítandi.
Hann var rétt að koma fram undan runnan-
um, sem faldi hann, þegar hann heyrði hvellt
skot. Hann flýtti sér á eftir hryssunni, sá hana
snögglega stökkva upp, síðan féll hún saman.
Hann sá Renny koma hlaupandi á móti sér með
byssuna i hendinni. Hann var náfölur.
„Pabbi! Ég hefði getað drepið þig! “
„Já,“ svaraði Filippus rólega. „Viltu gjöra
svo vel að útskýra fyrir mér, hvað þetta á að
þýða? Og hvers vegna þú varst núna að skjóta
veslings dýrið, sem átti að vera dautt fyrir
löngu?" Keno hljóp að hryssunni, þefaði að henni
og gólaði.
Renny var áhyggjufullur á svipinn. „Ég hélt
að ég gæti bjargað henni,“ sagði hann sorgmædd-
ur. „Ég hefi fóðrað hana og kembt henni — og
hún gat étið. En þrátt fyrir allar tilraunir, gat
hún ekki náð sér. Hún var dauðadæmd. Þess
vegna neyddist ég til þess að gera þetta að lok-