Vikan - 31.01.1946, Blaðsíða 5

VIKAN, nr. 5, 1946
5
Ættfaðirinn
r ■ diiiiiciiuooci^ca ■
Eftir NAOMI JACOB.
París." Miriam gretti sig. „öllu frekar —
einstök eftirlíking, frú Hirsch," greip hún
fram í.
Hachel bað þau að borða með þeim, en það
þágu þau gjarnan, og hún hraðaði sér út til þess
að ráðstafa því sem þurfti í því skyni. Hermann
var hrifinn af þvi, að Hirsch skyldi sjá
heimili sitt í því ástandi, sem það var í.
Undir borðum talaði Ishmael hreykinn um
áform sín. Hann sagði, að þetta væru mestu fram-
fara tímar. Nú var tími til fyrir gáfað fólk að
taka sér þá stöðu í heiminum, sem það gat gert
kröfu til með rétti: Verzlunin óx, samband við
umheiminn krafðist alheimsviðskipta. Það var
hægt að græða peninga, og ekki þurfti einu sinni
að verzla með vörur, heldur aðeins fást við af-
hendingu þeirra frá einu landi til annars.
„Ég og félagi minn höfum fundið okkur heppi-
!ega skrifstofu nærri leikhúsi borgarinnar."
Miriam hallaði sér fram í stólnum og sagði:
„Pélagi yðar? Er það Mulcher?"
Það var eins og Ishmael brygði. Hann þagði
nokkrar sekúndur. „Mulcher? Nei, nei. Hann er
í Paris, sá veslingur, honum vegnar ekki vel að
Því, er ég bezt veit. Nei félagi minn er bróðir
konu minnar — Louis Sousa. Hann er einnig
kominn til Vínar með fjölskyldu sína. Við byrj-
úm að starfa á morgun. Þetta er stór fjölskylda,
Rachel, sem ég hefi tekið með mér, systur og
hræður."
Hermann varð ekkert glaður við, er harm
heyrði þessar fréttir. Ishmael var nógu slæmur,
Þótt ekki bættist við heil hersing af Frökkum
sem áhangendum fjölskyldunnar. Allt hafði ver-
ið svo skemmtilegt undanfarin sex ár.
H.
Hermann fann það á sér, að friðinum var lokið
úieð komu Ishmaels. Mágurinn var si og æ að
koma, til að biðja um leiðbeiningar og ráð, alltaf
var hann að biðja um eitthvað. Hann vantaði hús-
Sögn í skrifstofuna sína, hann vildi fá smiðinn
lánaðan, hann vantaði dálítið lán, unz nokkur fyr-
irtæki hefðu greitt skuldir sinar; og innan eins
hiánaðar fann Hermann að friðinum á heimili
hans hafði verið spillt.
Henrietta, kona Ishmaels, kom oft í heimsókn
01 Rachelar. Þá þurfti hún að fá lánað fat og
sultutau og siðan aðeins uppskrift á lyfrarpylsu
eða einhverjum kökum, og þannig hélt það áfram;
lahmael gat svo vel afborið hitt og þetta. Börnin
hennar — Maria og Jón — hengu alltaf í pils-
unum hennar. Það voru ljót og lítil böm með
Sráleitan hörundslit og eins var nefið. Frú Sousa
kom líka með, drakk kaffi, borðaði mikið af
kökum og var sífellt malandi. Hinn feiti eigin-
hiaður hennar rakst og inn og fékk einn af vindl-
únum Hermanns og kvartaði sáran yfir því að
hann hefði ekki efni á að reykja slíka vindla
<ia&lega.
„Húsið er alltaf fullt af fólki," sagði Miriam
önug. „Ég kem aldrei svo inn í mína eigin íbúð,
a'5 ág heyri ekki frú Hirsch eða frú Sousa klaka
eða ég mæti þessum leiðinlegu ungum eða ég
uiissi matarlystina við að sjá þennan feita Frakka
' blettótta vestinu. Maður gæti alveg eins búið í
einhverju úthverfi Parísar."
I hálft annað ár var heimilisfriðinum spillt fyr-
ir Hermanni. Svo gekk sá orðrómur, að allt
væri uppi i loft hjá Hirsch og Sousa; þar að
auki, að þeir hefðu gert sviksamlegan samning.
Þeir höfðu tekið við greiðslu fyrir vörur, sem
þeir svo aldrei afhentu, og þeir höfðu afhent
aðrar vörur en vera bar, samkvæmt sýnishomum,
og þeir höfðu flutt inn vörur, sem þeir aldrei
greiddu. Þá sneri Hermann sér angistarfullur til
Marcusar Brael.
„Ef þú hefðir ekki komið til mín," sagði Brael,
„þá hefði ég komið til þín. Þeir eru erkisvindlar-
ar. Allt fyrirtækið — nei, öllu heldur svo að
segja allt fyrirtækið — er svik og prettir."
„Þetta datt mér í hug,“ sagði Hermann. „Og
sjáðu til Markus. Þetta fer að fá á taugar mtnar
og veldur mér tjóni. Ég hefi oft heyrt talað illa
um þá og fengið sneiðar, vegna þess að Ishmael
er mágur minn, en þó i hófi. Markus, þetta mun
snerta fyrirtæki mitt. Hvað á ég að gera?"
Breal hugsaði sig um andartak. „Þú ert alls
ekki ríkur, Hermann,"
„Nei, það er ég ekki. Við höfum það gott og
líf okkar er þægilegt. En ég get alls ekki sagt,
að það sé neitt um of — auk þess þurfa bömin
sitt á uppvaxtarárunum. Mig langar til þess, að
Markus geti fengið þá beztu kennslu í tónlist, sem
völ er á, og að Emanuel geti ferðazt um Evrópu.
Hann verður að þroskast og verða jafngóður list-
dómari og faðir minn var — þú veizt, að Napole-
on keisari tók hann í þjónustu sina."
„Geturðu hugsað þér, að þú getir útvegað stærri
fjárupphæð? Ef ég gæti lagt til helminginn af
tíu þúsund gyllinum, heldurðu að þú getir þá
lagt annan helming á móti?" Hann hallaði sér
fram og talaði við hann í fullri einlægni. „Ég
vil, að þú vitir Ijóslega hversu ástandið er alvar-
legt. Fyrirtæki þitt er eins persónulegt eins og
eitt fyrirtæki getur verið — þú hefir sjálfur byggt
það upp, og þú hefir ekki efni á að missa þá við-
skiptamenn,- sem þú hefir. Það þarf ekki nema
svo lítið til þess að þeir fari annað."
„Það veit ég," sagði Hermann hugsi. „Ég veit
það. En tíu þúsund gyllini!"
Þetta kvöld sat Hermann í skrifstofu sinni og
reiknaði út, hversu mikið hann gæti fórnað til
þess að kaupa af mági sínum. Vildi hann yfirleitt
selja? Myndi hann ekki gmna hann um græsku
og álykta af því, að hann yrði glapinn í þeim
viðskiptum. Hann skuldaði Hermanni þegar
nokkur hundruð gyllini, og það gerði Sousa líka.
Það var svo erfitt; ekkert virtist hagga ást
Rachelar á bróður sínum.
Svo skeði það, að Ishmael Hirsch kom. Hann
gekk um náfölur og hendur hans skulfu.
„Hermann! Hermann!" stamaði hann óttasleg-
inn. „Ég kem til þess að biðja þig hjálpar."
Hermann starði á hann og svaraði kuldalega:
„Það er áreiðanlega ekki í fyrsta skipti."
„Það er alvarlegt," sagði Ishmael. „Hg á ekki
sök á því. Við erum í hræðilegri klípu. Það er
Sousa að kenna, ekki mér — þeim hálfvita! Hann
hefir leyst af hendi erfið viðfangsefni áður og
fullyrti, að hann gæti gert það aftur. Vörur, sem
ekki hafa komið fram, vegna þess að þær munu
hafa tapazt, og svo hefir verið tekið á móti hluta
af greiðslunni, af því að þær höfðu verið sendar
— já, þú skilur, það er nú ekki svo slæmt." Hann
var í þann veginn að rétta sig upp gortandi af
viðskiptum sínum.
Hermann virti hann fyrir sér með viðbjóði.
„Segðu mér þetta allt," sagði Hermann. „Segðu.
mér alla þessa svikasögu."
Ismael horfði á hann hatursfullu augnaráði. „Á,
þín hefir þó ekki verið freistað. Allt hefir verið
lagt upp í hendumar á þér. Þú áttir ríkan frænda
og ríka móður. Ég á engan ríkan ættingja. Ég,
hefi ávallt mátt heyja harða baráttu fyrir tilveru
minni."
„En þú hefir alltaf barizt i bökkum? Já, ég
get hugsað mér að það sé sama sagan. Það eru
pantaðar hjá þér vörur, sem eru borgaðar — og
þið hafið alltaf haft falskt sýnishorn, er ekki svo?
Og nú standið þið félagamir fastir."
„Hvemig gat ég vitað, að Feluca í Verona ætti.
bróður hérna? Hvemig gat ég átt von á því, að
aumur Itali myndi gera fyrirspumir imdir fölsku
nafni og biðja um sýnishorn af fíkjum frá
Smyrna? Það er ekki hægt að vita alla hluti
fyrirfram." Þarna var hann að gorta af svikum
sinum.
„Og útkoman af því?"
„Utkoman? Já, hún er sú, að Feluca heimtar
peningana fyrir vömr bróðiir sins, strax!"
„Og þá hafið þið auðvitað ekki," sagði Her-
mann stuttur í spuna. „Og hvað svo?“
„Hann hefir kært hjá Brucio í Milano, en frændi
hans býr hér, og nú hafa þeir talað við Fern-
andez, en fyrirtæki hans í Madrid hefir pantað
vömr hjá okkur. Þeir hafa komizt að öllu saman
og hóta að leita til lögreglunnar, en heimta fyrst
borgun. Ekki einungis þeir, heldur allir, sem eiga
peninga hjá okkur! Það lítur út fyrir, að öll
Vínarborg hafi heyrt um það.“
Hermann hafði staðið við skrifborð sitt og
studdi hendinni á plötuna. Brátt fann hann,
hvemig fætur hans skulfu og gátu naumast borið
hann. Hann dró andann djúpt og settist niður.
„Þeir ætla ekki að leita til lögreglunnar, ef
peningarnir verða greiddir? Sem sagt, ef ^inhver
vill greiða þá fyrir þig, sleppur þú þá við hegn-
ingu — fyrir svik?"
Ishmael beit i vörina. „Já, þeir lofuðu því. Ég
hefi spurt þá um það."
Hermann hallaði sér fram, augun urðu blóð-
hlaupin og það skein í hvítar tennumar.
Ishmael hörfaði.
„Og þeir vissu, að peningamir yrðu greiddir,
þar sem þú áttir Gyðing fyrir mág,“ sagði Her-
mann, „og þeir hétu því, að þú skyldir sleppa!"
Hann þaut upp, þreif í axlimar á Ishmael og
hristi hann af öllum mætti. „Hvað er það mikið?
segðu mér það, hundurinn þinn. Ef ég gerði það,
sem þér væri mátulegt, léti ég setja þig í fangelsi,
og ég ætti að láta konu þína og börn þjást af
því. Þessi feiti, óþverralegi félagi þinn ætti með
réttu að sitja í tukthúsi, í stað þess, að ég léti
eitt einasta gyllini af hendi til þess að frelsa þig.
I hvert skipti, sem ég geri það, reisi ég mér
hurðarás um öxl. Ég þori ekki að selja þig í hend-
ur lögreglunnar vegna systur þinnar. Hvað er
það mikið? Segðu það fljótt, áður en ég drep
þig.
„Alls níu þúsund og átta hundruð gyllini!"
Hermann, sem var viti sinu fjær af reiði, urr-
aði: „Þú lýgur því! Þjófar hafa aldrei sagt frá
öllu, sem þeir hafa stolið. Ég krefst þess að fá
að heyra sannleikann — alla upphæðina og við
það skaltu leggja þá upphæð, sem þarf til þess,
að þú, fjölskylda þin og félagi þinn getið flutt
frá Vín. Ég fer með þér og greiði sjálfur skuld-