Vikan - 20.06.1946, Page 11

VIKAN, nr. 25, 1946
11
F ramhaldssaga:
38
Ættfaðirinn
Eftir NAOMI JACOB.
Breal yppti öxlum. „Nú jæja, þá segjum við
tíu af hundraði."
Emanuel hló. „En ég greiði aðeins svo háan
hundraðshluta fyrir vörur, sem ég bið sérstaklega
um, muni, sem ég þekki og ég hef virt sjálfur.
f*ótt þú kaupir einhverja hluti, sem þér líst vel á
þá er ekki víst að þeir falli mér í geð, eða séu
seljanlegir í Englandi. Ég greiði þér aðeins 5%
fyrir slika hluti, frændi minn."
„Fimm af hundraði, það borgar sig ekki fyrir
mig að eltast við þetta upp á það.“
„Og þó sagðir þú, að fyrir sérstaka náð skyldi
ég fá fjóra af hundraði í vexti af þeim peningum,
sem ég legði inn í bankann þinn.“
„Þú talar eins og kjáni. Nú, jæja, þú getur haft
það eins og þú vilt Segjum þá fimm af hundraði."
Litlu síðar fór Emanuel og hann minntist þess,
hvað frændi hans hafði kvatt hann innilega. Hann
vissi að Harkús Breal var sannur vinur hans.
Þaö hafði gengið öðruvísi að kveðja gæða-
blóðið hann Símon Cohen. Hann hafði vafið
Emanuel örmum og tárin streymdu niður kinnar
hans, er hann bað honum allrar blessunar í fram-
tíðinni. Hann hafði talað um Hermann og Rachel
af mikilli lotningu og sagt, að þegar Emanuel
væri farinn burt, væri lífi hans i raun og veru
lokið.
„Nei, nei, segðu þetta ekki Simon! Þú kernur
ef til vill einhvern tíma til Englands, og ég kem
áreiðanlega til Vínarborgar seinna. Við skulum
ekki líta svo á, að við séum að skilja fyrir fullt
og allt.
„Faðir þinn — friður sé með dufti.hans — var
mér sem bezti bróðir, faðir og verndari, móðir
þín var mér sem bezti vinur, systir og velgjörðar-
maður. Þú, Emanuel, ert eins og sonur minn. Guð
forfeðra þinna verndi þig nú og alla tíma. Ég
skal aldrei láta hjá liða að biðja fyrir þér og
hamingju þinni."
„Hamingja," sagði Emanuel. „Eg hef haft
lítið af henni að segja. Eg hef að vísu orðið henn-
ar var öðru hverju, en óhamingjan hefir jafnan
verið á hælum h.ennar, eða að minnsta kosti
fannst mér það. Ef til vill finn ég hamingjuna í
Englandi. Ég var hamingjusamur með bróður
mínum og stundum með föður mínum og um hríð
með Caro. En hvenær sem ég sagði: „Nú er ég
hamingjusamur, nú hef ég fengið allar óskir mín-
ar uppfylltar," þá kom ólánið yfir mig. Ég verð
kannske aldrei hamingjusamur. Gústaf segir, að
sá, sem sé heppinn í spilum, sé óheppinn í ástar-
málum. Hver veit, nema ég verði heppinn í verzl-
un minni, úr því að ég er óheppinn að öðru leyti?"
Hann stóð upp og leit út um klefagluggann,
virti fyrir sér landslagið. Vínarborg var að hverfa
í fjarska. Honum fannst hann hafa misst mikils,
er hann hugsaði um allt það, sem hann var nú
að hverfa frá. Það er aðeins til ein keisaraleg
borg — og það er Vínarborg. Hann hafði þekkt
hana og elskað frá því hann mundi eftir sér, hann
hafði skilið hana og alizt upp við valtz-hljómlist.
Fegurð kvennanna, skraut einkennisbúninganna,
viðhöfn söng- og leikhúsanna, allt hafði þetta
heillað hann. En nú var því öllu lokið fyrir honum.
Hann hafði yfirgefið frændur og vini og stóð
nú einn og einmana og ætlaði að flytja til fram-
andi lands, þar sem hann var öllum ókunnugur.
Hann hafði peninga af skornum skammti. Vöru-
birgðirnar voru litlar, en að vísu góðar, en hann
var með öllu ókunrugur hvaða smekk menn höfðu
1 nýja landinu.
Honum fannst Lundúnaborg einhver skugga-
legasti staðurinn, sem hann hafði nokkurn tíma
séð. Hann stóð á járnbrautarpallinum innan um
kistur sinar, kassa og töskur og starði kvíða-
fullur út í þokuna. Klukkan var aðeins fjögur,
þetta var snemma í marzmánuði, og honum fannst
öll borgin sveipuð næturmyrkri. Burðarmaður
kom og leit yfir allan farangurinn og spurði síð-
an, hvort hann ætti ekki að útvega leiguvagn.
Emanuel hætti að skima í kring um sig og
svaraði: „Jú, þökk fyrir."
„En við komum ekki öllu í einni ferð."
,,Þá," svaraði Emanuel virðulega — „þá leigi
ég tvo vagna!"
Þannig hélt hann, forfaðir ættarinnar Gollantz,
innreið sína í höfuðborg Englands, akandi í fjór-
hjóla-vagni, sem angaði af röku heyi og hristist
og skoppaði, svo varla var hægt að sitja í hon-
um. Hann hélt fínum vasaklút upp að vitum sér
og reyndi að koma auga á Westminster Abbey
eða St.-Pauls kirkjuna. Honum lá við að spýja
af viðbjóði, þegar vagninn nam staðar við skít-
ugt slcrauthlið, sem var á letrað með upplituðum
gullbókstöfum „Nillet’^ Hotel."
Emanuel fór út úr vagninum og beið á meðan
burðarmaðurinn var að koma farangri hans inn
I húsið. Rauðhærður náungi, klæddur I vesti með
svörtum ermum, var á þönum fyrir framan húsið
og gaf fyrirskipanir. Hann sneri sér loks að
Emanuel og spurði:
„Eruð þér ferðamaður, herra?"
„Já,“ svaraði Emanuel vingjarnlega. „Ég kem
frá Vínarborg."
Ökumennirnir komu nú til Emanuels, réttu fram
hendurnar og muldruðu eitthvað, sem hann skildi
ekki.
„Gjörið svo vel og segið mér, hve mikið ég á
að borga ykkur?"
„Það má ekki vera minna en eitt pund," svar-
aði annar þeirra, „eitt pund handa hvorum okkar
fyrir allan þennan flutning. Eiguin við að segja
fimmtán hlunka fyrir hvorn. Finnst yður það of
mikið, herra minn?"
Emanuel tók upp budduna. „Hlunka?" endur-
tók hann, en skyndilega áttaði hann sig. „Já, bíð-
ið rólegir — ég skil ykkur, karlar mínir! Skild-
ingur ■— hlunkur! Of mikið, ónei. Gjörið svo vel.“
Hann gekk upp í herbergi sitt brosandi. Þetta
fólk var að minnsta kosti vingjarnlegt, hvað sem
öðru leið. En bros hans hvarf, þegar hann kom
inn úr dyrunum. Þar var rykugt og óhreint og
skorti allt, sem hann taldi tilheyra almennum
þægindum. Rúmið var úr tré og virtist mjög hart
að liggja á, gluggatjöldin voru úr grófu blúndu-
efni, spegillinn á borðinu blettóttur og víða dott-
ið upp úr honum. Gólfábreiðan var mjög þunn
og einlit. Arininn var fullur af bréfarusli, það var
aðeins eitt gasljósastæði í herberginu og mynd-
irnar á veggjunum voru svo ljótar og ósmekkleg-
ar, að Emanuel hryllti við. Honum varð hugsað
til Vínarborgar, virðuleikans, smekksins og þæg-
indanna þar.
Hann reyndi að leyna vonbrigðum sínum, þegar
skóburstarinn kom inn, en sagði við hann glað-
lega:
„Crtvegið mér hreint vatn — mikið af heitu
vatni. Og heitt, velsterkt kaffi. Og“ — hann leit
á arininn — „gjörið svo vel og kveikið upp hérna
strax!"
,,Ha?“ kváði skóburstarinn. „Sögðuð þér
kveikja upp?“
„Já, ég sagði það. Og strax!"
„Það er ekki oft sem menn hafa beðið um
það hér. Eg held, að ekki hafi verið borinn eldur
í arininn hérna síðastliðin tuttugu ár."
Þrátt fyrir það að hann hafði einsett sér að
láta ekki hugfallast, átti hann þó bágt með að
halda sér í sæmilegu skapi, það var ekki fyrr
en seinna um kvöldið, eftir að hann var búinn að
skipta um föt, að heldur hýrnaði yfir honum.
Hann sagði við sjálfan sig, að hann væri kominn
hingað til að sigra London. Hann varð að bera
höfuðið hátt eins og sigurvegari.
Dökku fötin hans voru ágæt i sniðinu, hálslínið,
bindisnælan og hringurinn, allt var af flnustu
gerð. Vegna þess, hve fölur hann var I andliti,
sýndist hár hans og yfirskegg enn dekkra. Hann
greiddi hárið niður á enni og gaf það honum róm-
antízkan blæ, sem hafði valdið því, að stúlkumar
í Vínarborg stungu jafnan nefjum saman, er
hann kom inn í veitingahús. Hann tók stafinn
með gyllta handfanginu sér í hönd og gekk niður
dimman stigann.
Skóburstarinn, ung feitlagin stúlka og gamal}
þjónn horfðu á eftir honum fram ganginn.
„Sjáið þið spjátrunginn ?“ sagði stúlkan.
„Spjátrunginn?" endurtók þjónninn í ásökun-
arróm. „Þetta er — skal ég segja ykkur — land-
flótta aðalsmaður."
„Hvað er hann að flýja?" spurði skóburst-
arinn.
„Hvernig ætti ég að vita það ? Það hefir enginn
sagt mér það."
„Landflótta — flóttamaður — hi/a . . . ," sagði
skóburstarinn, en hætti skyndilega, þegar hann
sá, að Emanuel hafði snúið við og gekk í áttina
til þeirra.
„Gjörið svo vel og segið mér hvar fyrsta leik-
húsið er hér.“
„Fyrsta? Þér eigið víst við það bezta? Það
bezta, það er Drury Lane, herra. Frumsýning i
kvöld á „The scholl for Scandal." Phelps leikur
aðalhlutverkið," svaraði skóburstarinn kurteis-
lega.
Emanuel brosti. Þetta var einkennileg tilvilj-
un. Theodora Hettner hafði einu sinni ráðlagt
honum að sjá þennan leikara. „Gjörið svo vel að
útvega mér vagn. Farið síðan og kaupið aðgöngu-
miða fyrir mig að þessu leikhúsi og komið með
hann til Romano’s. Eg bíð þar. Spyrjið eftir herra
— ég heiti Emanuel Gollantz."
Hann sveipaði síðu kápunni að sér, athugaði
hvítu hanzkana sína, sem hann óttaðist að hefðu
óhreinkazt á leiðinni niður, og brosti til fólksins.
Síðan gekk hann hægt og virðulega út, en fólkið
starði undrandi á eftir honum.
Þjónninn sneri sér að feitlagnu stúlkunni og
sagði: „Hafði ég ekki rétt fyrir mér. Svona hegð-
ar sér enginn nema fyrirmaður. Spjátrungur!
Nei, ég skal veðja hverju sem vill á það, að hann
er erkihertogi í heimalandi sínu."
Þegar mánuður var liðinn hafði hann komið sér
fyrir. Þeir litlu peningar, sem hann hafði, voru
geymdir í Englandsbanka. Glitvefnaðurinn, fíla-
beinið, ábreiðurnar og húsgögnin voru nú til sýn-
is og sölu í húsi því, er hann hafði leigt sér i
Campden Hill. Hann hafði hætt við að leigja sér
verzlunarhúsnæði, þvi honum fannst það ekki
eiga við þau viðskipti. sem hann ætlaði að koma
á. Menn yrðu að sjá söluvarning hans í viðeigandi