Vikan - 22.07.1948, Blaðsíða 14

14
VIKAN, nr. 30, 1948
434.
krossgáta
Vikunnar
Lárétt skýrúig':
1. mannsn. — 6. hús-
heiti í Reykjavík. — 9.
ílát. — 10. afhendi. — 11.
egg'járn. — 13. búverka.
— 15. óupplagða. — 17.
húð. — 18. hluti. — 20.
skipti. — 24. fjörug. —
25. fámennara. — 27. á
trjám. — 29. hrifs. — 31.
líkamshluti. — 32. Ung-
viði. — 33. pers.forn. e.f.
— 35. atv.orð. — 37.
brúki. — 40. án. — 41.
stafur. 43. fötin. — 46. á
litinn. — 48. framhleypni.
— 49. atv.orð — 50. kvái.
— 51. hestur. — 52. hríf-
unni.
Svíþjóð og 33. Esperantista-
þingið í Málmey
Framhald af bls. 3.
Á Skáni, túnfæti Svíþjóðar, þar sem
Esperantóþingið í ár fer fram, eru blóm-
legar borgir og auðug ræktarlönd, þar sem
víðlend engi hlæja við bláum himni; þar
eru nýtízku baðstaðir með lífi og fjöri,
fomleg hús, byggð úr tré að nokkru leyti
og vindmyllur. Og umfram allt, fagrir
kastalar og óðalssetur, umgirt víðlendum,
skógivöxnum görðum.
Það er almennt talið, að Skánn sé einn
hinna helztu vöggustaða germönsku kyn-
þáttanna. í þjóðminjasöfnunum í Lundi,
Stokkhólmi og Kaupmannáhöfn em geymd-
ir margir helgir dómar, sem sýna það stig
listar og menningar, sem þjóðin hefur náð.
Skánn er oft sýndur og honum lýst sem
víðlendri sléttu. Þó verður jafnvel syðst
á Skáni vart hinnar dásamlegu f jölbreytrii,
sem þetta hérað á til, enda þótt helztu
einkenni þess séu grasgefin beitilönd og
komakrar, sem smáár og skurðir liðast
um milli víðivaxinna bakka. Engjunum
hallar upp til lágra f jalla, sem teygja ræt-
ur sínar vítt til suðurs. Þar gefur að líta
glæst beykitré og eikur, háa hamragarða,
víðlendar lyngheiðar og lítil uppsprettu-
vötn. Geysistórar kornhlöður eru talandi
tákn um ríkulegan gróða jarðarinnar og
svörtu og hvítu kýrnar eru svo feitar, að
manni dettur aftur hið sama í hug.
Málmey — þingborgin — er stærsta
borgin á Skáni og þriðja stærsta borgin
í Svíþjóð. Hennar er fyrst getið árið 1116,
en virðist þá hafa verið lengra inni í iand-
inu, en þar sem hún er nú, hefur hún ver-
ið síðan 1319. Elzti hluti borgarinnar er
umluktur skurðum, sem á köflum liggja
nærri virkisgröfunum frá 17. öld. Meðan
á hinni löngu hersetu Dana á Skáni stóð,
var Málmey talin önnur helzta borg Dana-
veldis og þau mannvirki forn, sem þar
eru enn við líði, eiga aldur sinn að telja
til yfirráðatímabils Dana. Hin stóra St.
Péturskirkja var byggð um 1300; kast-
alinn var fyrst byggður 1436 og endur-
byggður 1530 og ráðhúsið, sem síðan hef-
ur verið breytt mjög mikið, var byggt
1546. Einnig finnast nokkur fögur dæmi
um innlenda byggingarlist, sem varðveizt
iiafa í borginni frá danska tímabilinu.
Malmöhus-kastalinn, umkringdur breiðri
virkisgröf, er nú notaður sem safnhús fyr-
ir sögulegar minjar og náttúrufræði, auk
listasafns, sem er sérstaklega ætlað að
kynna skánska list. Þar er einnig skemmti-
legt hernaðarminjasafn. í ráðhúsinu er
hinn mikilfenglegi ,,Knútssalur“ og fund-
arsalur landsstjórnarinnar.
í nútímaborginni Málmey eru breið
stræti, undrafögur torg og skemmtigarð-
ar, glæsileg hús og verzlanir. Borgin er
mjög skemmtilegur staður fyrir ferða-
menn, vegna andstæðnanna milli hins f jör-
Lóðrétt skýring:
1. fjöllótt. — 2. í kirkju. — 3. nöldur. — 4.
skortur. — 5. útlimir. — 6. leitað skjóls. — 7.
stafur. — 8. þögn. — 12. fallið. — 14. útlend-
ingar. — 16. drykkinn. — 19. umbúðir. — 21.
Lárétt: 1. orka. — 4. ágúst. — 8. gamm. •—
12. kol. — 13. err. — 14. mor. 15. fáa. — 16.
Apís. — 18. Selás. — 20. laks. — 21. nef. —
23. ilm. — 24. nær. — 26. fjaðrafok. — 30. söl.
— 32. óri. — 33. rár. — 34. hel. — 36. krossar.
— 38. raðtala. — 40. kös. — 41. aum. — 42. fram-
tök. — 46. gönguna. — 49. túr. — 50. ara. — 51.
örk. -— 52. rór. — 53., afsláttur. — 57. unn. —
58. dró. — 59. lek. —' 62. amma. — 64. ábata. —
66. fata. — 68. fól. — 69. ýsa. — 70. tug. — 71.
rúm. — 72. tran. — 73. skóar. — 74. elna.
lega lífs á strætum hennar, hins kyrrláta
yndis á skuggasælum grasvöllum skemmti-
garðanna og timburhúsa fiskimannanna
við ströndina, sem koma manni óvart og
hrífa hug manns, þar sem fiskinetin hanga
til þerris, örskamman spöl frá aðalgötum
borgarinnar.
I Málmey, höfuðborg Skánar, kemur 33.
Alheimsþmg Esperantista saman í ár. Það-
an berast því kveðjur um heim allan, til
allra landa, sendar öllum þeim þjóðum,
sem snortnar hafa verið hinum nýja boð-
skap Esperantos. Fyrsta og einlægasta ósk
sænsku Esperantistanna er: Vinsamleg
samskipti við alla hluta jarðhnattarins,
gagnkvæmur bróðurlegur skilningur með
öllum þjóðum.
Þetta eru grundvallarskilyrði fyrir til-
veru Svíþjóðar. Þingborg 33. alheimsþings-
ins, sem byggir á sönnum, esperantiskum
grundvelli, býður Esperantistum allra
þjóða til Málmeyjar, þar sem óskað er eft-
ir að taka á móti hinum velkomnu gest-
um, ekki aðeins með hjartanlegri vinsemd,
heldur einnig með vandlega undirbúinni
tryggingu fyrir því, að 33. þingið í Málm-
ey verði dýrmætur atburður og ánægjuleg
endurminning.
Þegar við, Esperantistar, komum árlega
saman til alheimsþinga, innum við hið ár-
stafa. — 22. kindinni. — 23. skammst. — 26. lát-
ið. — 28. rýmkað. — 29. prestsetur. — 30. ætt-
ingi. — 31. Dröfn. — 34. glúma. — 36. hrúgur. —
38. boðflenna. — 39. grimmd. — 42. iðna. — 44.
skagi. — 45. ár (latneskt). — 47. sögn.
Lóðrétt: 1. okar. — 2. rop. — 3. klín. — 4. árs.
— 5. greiðir. — 6. smámarr. — 7. tos. — 9. afar.
— 10. mak. — 11. masa. — 17. sef. — 19. L 1 r.
— 20. læk. — 22. fjósstafn. — 24. norðan kul. —
25. för. — 27. ara. — 28. fáa. — 29. vel. — 30.
skaft. — 31. lokar. — 34. hamur. — 35. lamar.
— 37. söm. — 39. tug. — 43. rút. — 44. örs. —
45. Kaldbak. — 46. götótta. — 47. ört. — 48.
Svör við „Veiztu —?“ á bls. 4:
1. Vemdarlíking.
2. Hákonar saga góða.
3. Háskólabær í Wúrtenberg.
4. 7. desember 1941.
5. Budapest.
6. 410 e. Kr.
7. Ur latínu, aqua vitae, „vatn lífsins".
8. Tékkneskur. Uppi 1841—1904.
9. 1826—1907.
10. 15 milljónir og 700 þús.
angursríkasta starf af hendi í þágu frið-
arins: -við afvopnum hverjir aðra. Með
esperantisku starfi okkar ölum við menn
upp til nýrra hátta í hugsun og við breyt-
um sálarlífi manna, þar sem við færum
þeim æfiatvik, sem ekki er hægt að gleyma
og við áhrifum þeirra er ekki hægt að
sporna. Því oftar sem menn af ýmsum
kynþáttum koma saman og eiga samskipti
á hlutleysisgrundvelli, þeim mun frekar
venjast þeir því, að skilja hverjir aðra og
unna hverjir öðrum; þeim mun betur finna
þeir það, að þeir hafa allir sömu hjörtu,
sömu hugi, sömu hugsjónir, sömu sorgir
og þjáningar, að hatur milli kynþátta er
aðeins leifar frá hinum ,,barbarisku“ tím-
um. Esperantistaþingin eru einstök í sögu
alþjóðasamskiptanna fyrir eininguna um
aðferð sína til að tjá hugsanir sínar og
skilja hverjir aðra.
Ráðning á 433. krossgátu Vikunnar.
Nói. — 53. ana. — 54. ára. — 55. ref. — 56. hatt.
— 57. umla. — 60. karl. — 61. sama. — 63. mór.
— 64. áss. -— 65. aur. — 67. tún.