Vikan - 14.07.1949, Blaðsíða 3

'VTKAN, nr. 28, 1949
3
BEIRA í Austur-Afríku
Versti staður í heimi
MICHAEL CROFT er gamall Oxford-
stúdent, 27 ára að aldri. Var hér á ferð
í fyrra ásamt vini sínum og skólabróð-
ur Russell Enoch, sem Vikan hirti eftir
smásögu í 18. tölublaði þ. á. Croft hef-
ur lagt margt á gjörva hönd, m. a.
hefur hann stundað farmennsku, og
sækir hann efni greinar sinnar til þess
tíma.
Sjómenn nefndu Beira versta stað í
fieimi. Þeir, sem búið hafa á Gullströnd-
inni eða Nýju Guineu, andmæla því. En
Beira er höfn og sjómenn dæma hana út
frá öðrum höfnum og hafnarbæjum, sem
þeir hafa komið í.
Beira er í portúgölsku Austur-Afríku
um þúsund enskar mílur fyrir sunnan mið-
baug á ca. 20° s. b. Hitinn þar er óskapleg-
ur, 30—40° í skugganum, en því miður er
fáa skugga að finna. Þú hefur litla löngun
til þess að hreyfa þig, þú hefur jafnvel
ekki dugnað í þér til þess að tala. Þú getur
ekki sofnað. Svitinn bogar af þér, svo að
allt verður rakt í kringum þig, og lífslöng-
un þín minnkar.
Bærinn er reistur á fenjasvæði. Á dag-
inn áreita þig allskyns flugur og blóðsjúg-
andi vespur hitabeltislanda, en á nóttinni
moskitó-flugur. Þær breiða út malaríu og
til varnar henni gleypa menn allskyns
töflur í ríkum mæli. Enginn lætur eftir sér
að steypa sér til sunds í höfnina, því að
mannskæðir hákarlar eru á næstu grös-
um. Bjöllur, kakkalakkar og önnur skor-
kvikindi þrífast þarna prýðilega, svo að
vlssara er, áður en farið er í háttinn á
kvöldin að hreinsa vel hvílu sína.
Síðustu fimmtán árin hefur Beira stækk-
að og orðið það, sem kalla má borg, en
stór er hún ekki. Hinsvegar er höfnin afar-
mikilvæg, þar sem hún er helzti tengiliður
milli Mið-Austur-Afríku og þeirra landa
er viðskipti hafa við íbúana þar. Kringum
Beira er ófrjótt land, mýrlent, klettótt og
sandi drifið. En frá Norður-Rhodesíu og
Nyassalandi er flutt te, óunnin baðmull,
kopar og maís. Og þetta kemur til með að
verða farmur ykkar.
Negrar skipa út vörunum. Þeir eru af
öllmn þjóðflokkum, sem kunnir eru í
Austur-Afríku, frá Zululandi, Mashona-
landi og Nyassalandi, frá bökkum Zam-
besi og innst innanúr frumskógum álfunn-
ar. Þeir eru biksvartir, berfættir, hálfnakt-
ir, eða í mjög litlum fötum og vinna eins
og vélar. Fötin eru garmar, sem varla
hanga saman, en samt bera þeir þau þang-
að til þau eru orðin uppslitin. Þeir vinna í
þeim og sofa í þeim. Þegar þeir baða sig,
fara þeir ekki úr fötunum, heldur þvo þau
með. Ef það rignir, halda þeir áfram
vinnu í sömu fötunum, og þótt líkamir
Eftir MICHAEL CROFT.
þeirra séu hraustir, farast samt fjölda
margir árlega úr berklum.
Við höfnina er stórt svæði, notað und-
ir koparplötur. Þar er þeim raðað í bunka.
Þyngd hverrar plötu er afskapleg og
mundi enginn hvítur maður reyna að
hnika þeim. En Zulunegrarnir láta sig
ekki muna um að bera þær á skipsfjöl.
Enda eru meðal þeirra ýmsir hinir bezt
vöxnu og þróttmestu menn í heimi.
Fyrir ofan vörugeymslusvæðið er
„verkamannamarkaðurinn", ekki ólíkur
því sem gerist um kúamarkaði á Eng-
landi. Þangað fára Portúgalar til þess
að velja sér vinnulið.
Frumbyggjarnir hafa snöggt hár,
lokkaprútt. Lokkarnir eru eins og litlar
kúlur ofan á höfðinu. Þeir búa í kofa-
þyrpingum. Ef heppnin er með, gæti svo
farið, að þér yrði boðið að sjá eina þyrp-
inguna. Bezti tíminn er að kvöldi til. Þá
er fjöldinn allur af negrum þar saman-
kominn. Þeir dansa kringum geysistórt
bál, öskra og syngja villt og fjörmikið.
Flestir hafa blóðhlaupin augu, aðrir ógeðs-
lega útflúraða líkami. Margir deyja á
unga aldri úr sárasótt (syphilis), sem
gegnsýrt hefur forfeður þeirra í óteljandi
ættliði.
Það er í frásögur fært, að tvær
ungar stúlkur í Puttenham á Eng-
landi hafi stofnað lítið fyrirtæki til
þess að búa til leirvörur, sem flytja
skyldi út. Hér sést önnur þessara
duglegu stúlkna vera í þann veginn
að stinga einhverju leiríláti inn i
ofninn til herzlu.
<
Klukkan hálf-sex á morgnana kveður
við flautuhljómur til þess að vekja þá til
vinnu. Og um það bil hálftíma síðar koma
stórir skarar af drengjum niður á hafnar-
bakkann að skipinu. Þeir kunna ekki neitt
Evrópumál, en fljótt skilst manni, að þeir
eru að bjóðast til þess að vinna. Þú leigir
þér einn og lætur hann gera ýmislegt
fyrir þig, þvo hvíluna þína, fötin eða sitt-
hvað annað, sem þú þarft á að halda. Þú
borgar honum í fríðu, því að peninga kærir
hann sig ekki um, þar sem hann getur
keypt mjög lítið fyrir þá. En mat og
ónýt föt þiggur hann með þökkum.
Þeir vilja allt gera fyrir Englendinga.
Þér finnst kannski einkennilegt, að
verkamennirnir skuli vera svo sérstak-
lega hrifnir af Englendingum. En sann-
leikurinn er sá, að Portúgalar borga þeim
illa. Fyrir heils dags vinnu láta þeir þá
fá sem svarar einni krónu íslenzkri. Svip-
an dynur óspart á þeim, ef þeir slá slöku
við, en annars eru þeir látnir í friði.
Ekki er svo að skilja, að þeir séu barnir
svo allir sjá, heldur er farið með þá af-
síðis niður í skipalest og þar taka þeir út
refsingu sína. Ef þeir brjóta eitthvað af
sór lagalega, tekur lögreglan þá taki áður
en þeir eru yfirheyrðir. Þessvegna segja
frumbyggjarnir „Portugese no good“, og
biðja um að fara með sig til Englands.
Ef þú segir þeim, að England sé allt um-
flotið af sjó og þar sé ekki ræktað te og
hvítir menn vinni þar störf, sem svartir
menn eingöngu vinna í Beira, verða þeir
mjög undrandi. Þótt nú sé smávegis byrjað
á menntastarfsemi í Beira, mun enn líða
löng stund áður en frumbyggjarnir njóta
ávaxta hennar. Þeir hafa enn ekki snefil
af vitneskju um, hvað er að gerast annars-
staðar í heiminum. En þá langar til þess
að læra og þeir elska lífið, þótt þeir liggi
undir svipuólinni og okinu. Þeir eru engir
vesalingar eða fáráðar og kunna vel að
njóta þess, sem skrýtið er og skemmti-
legt. Þess muntu verða var, er þú sérð þá
gera að gamni sínu hver við annan og
hlæja, svo að skín í skjannahvítan tann-
garðinn.
Ef þig langar til þess að ganga á land
og skoða borgina, þarftu að fara yfir
margar brýr. Þær liggja yfir fenin, og ef
þér verður litið niður í þau muntu sjá
þau iðandi af skorkvikindum í leit að
fæðu.
Sitt hvoru megin við gangstígana eru
grænir runnar. Þeir eru fullir með slöng-
um og snákum. Þú ferð varlega. Ef til vill
ferðu inn í ensku járnbrautarklúbbinn til
þess að fá þér að drekka, eða þú kemur
við á Fernandes-kránni. Fernandes er
góður vinur enskra sjómanna. Lengra
burtu er „Kínverski markaðurinn“. Það
er smágata og við hana stendur fjöldi
skítugra sölubúða. Fátt er þar á boðstól-
um gagnlegra muna. Búðirnar eru að því
leyti einkennilegar, að þær eru íbúðar-
herbergi jafnframt því sem þær eru sölu-
markaður. Þar hrúga kínversku kaup-
Framhald á bls. 7.