Vikan - 25.08.1949, Blaðsíða 2

2
VIKAN, nr. 34, 1949
PÓSTURINN •
Herra ritstjóri.
Pósturirm hringir alltaf þrisvar,!!
en fjanda kornið sem ég hringi nú
meira en einu sinni, en það skal lika
vera kröftug hringing. Og svo spyr
ég yður, ritstjóri góður, og það með
allri vinsemd og mestu einlægni.
Eruð þér að gera yður leik að því að
komaVikunni alveg fyrir kattarnef?
Eruð þér vísvitandi að spilla svo
fyrir þessu vinsæla blaði, að þér get-
ið átt það á hættu að yfir yður rigni
svo uppsögnum á blaðinu, að jafnvel
regnhlíf úr bezta sænska stálinu,
yrði yður að engu gagni.
Ég skal nú segja yður eina sögu.
Ég er nýbúinn að heimsækja 78
heimili hér í kaupstaðnum og ég hef
aldrei verið nær því að fá mér flug-
vél og fljúga til Reykjavíkur og
drepa mann, en eftir að ég hafði
heimsótt þessi heimili. Á fyrsta heim-
ilinu lá heimilisfaðirinn, góðvinur
minn 26 ára, á hnjánum og skúraði
gólf. Á því næsta var heimilisfað-
irinn niðri í kjallara að þvo stór-
þvott. Á því þriðja var hann að hella
úr koppnum og búa upp rúmin. Á
því fjórða var hann hágrátandi að
þvo krökkunum, hátta þau og halda
þeim að pissa og var það ekki lítið
verk, því hann átti 14 börn á aldrin-
um frá 0 til 6 ára. Á því fimmta var
hann, 98 ára, að rulla þvott og
strjúka lín, en kerlingin, sem var
70 árum yngri, lá uppíloft og lét
fara vel um sig við lestur Vikunnar.
Á því sjötta var hann kófsveittur,
svo ég segi ekki sveittari, að hnoða
brauð og baka. Á því sjöimda var
hann að taka af borðinu og þvo upp
leir og potta frá síðustu vikunum.
Á því áttunda var hann að stoppa í
sokka af konunni og festa hnappa á
skyrtur sínar og buxur. Og þannig
var skyld saga af öllum þeim heim-
ilum að segja, sem ég hef heimsótt.
Allt í öngþveiti, heimilisfeðurnir
grátandi og gnístandi tönnum, þung-
búnir og þögulir, nýkomnir þreyttir
frá erfiði dagsins, frá stritinu við að
sjá heimilunum farborða, heimilis-
ánægjan farin út um þúfur og öll
barómet á jarðskjálta. Og ég fæ ekki
nokkurn kjaft til að spila við mig
einn slag, fara með mér á bíó eða
drekka með mér eina kollu af öli.
— En hvað veldur þessu og hvað
gerðu konurnar, — spyrjið þér nú
eflaust. Ja, von að þér spyrjið, —-
blessaður fáráðurinn, sem ekki vitið
hverju þér hafið komið til leiðar. Jú,
kerlingarnar voru flestar heima að
búa sig á böll, í leikhúsið, á bíó, eða
ólögleg stefnumót, en allar lesandi
Vikuna nr. 20 frá 21. júlí 1949, og
þrumandi upp úr henni þennan ban-
setta greinarstúf, Feður og börn,
eftir G. C. Myers, dr. phil. Jæja, nú
vitið þér þetta, en af því að mín kona
er í sumarfríi, með börnin okkar,
uppí sveit og ég er búinn að brenna
blaðið, svo hún sér það aldrei, þá
ætla ég ekki að segja upp Vikunni
núna, en ef að þér komið aftur með
svona vitleysu og kannske framhald
eigum þá líka að fæða af okkur
í þeim anda að við karlmennirnir
börnin etc. þá segi ég pass.
Jæja, bless ritstjóri, yðar
Kr. I.
Svar: Þetta bréf, sem að ofan get-
ur, er bersýnilega ritað í stundar-
æsingu. Frásögnin um heimilisfeð-
urna í kaupstaðnum og konurnar er
misheppnaður útúrsnúningur á efni
umræddrar greinar, sem birtist í 29.
tbl. Vikunnar í ár (en ekki 20. tbl.
eins og bréfritari segir). Bréfritari
er fokillur yfir því sjónarmiði grein-
arhöfundar, að feðurnir taki virkari
þátt í heimilisstörfunum og hjálpi
konum sínum, þegar mikið liggur við
og hann hefur tíma til. En ef bréf-
ritari slægi örlítið af æsingu sinni, þá
hlýtur honum að verða það ljóst, að
f jölmörgum konum er nauðsynlegt að
fá einhverja aðstoð til þess að geta
annað því, sem gera þarf á heimil-
inu, svo vel fari og þær slíti sér ekki
út löngu fyrir tímann á striti og
basli, sem henni myndi reynast auð-
veldara, ef einhver væri til þess að
rétta henni hjálparhönd. Það eru til
fjölmörg heimili um allt land, þar
sem konan verður að strita frá
morgni til miðnættis til þess að allt
fari henni sómasamlega úr hendi, al-
menn heimilisstörf s. s. matargerð,
uppþvottur, gólfþvottur og annað því
um líkt, auk þess sem hún þarf að
klæða, hátta og mata 5—6 ung börn
hjúkra öldruðum foreldrum — og
sinna eigin útliti. Mikill hluti launa-
manna hefur ekki efni á því — pen-
ingalega séð — að hafa vinnukonu,
ef svo heppilega vill til, að þær gefi
kost á sér og því er ekkert sann-
gjarnara en að nútímakarlmaður
hristi af sér ok gamalla hleypidóma
og hjálpi konu sinni við heimilis-
störfin, en auðvitað því aðeins að
hann megi vera að því starfa sinna
vegna. Og það er sannast að segja
vafasöm sanngirni — en sennilega
afskaplega karlmannleg — að heim-
ilisfeðurnir strjúki í bió eða „spila-
partí“, þegar konur þeirra eru enn
á kafi í heimilisstörfunum og krakka-
þvarginu seint á kvöldin — enda þótt
hann vinni sinn ákveðna tíma á dag
til þess að afla heimili sínu lífsviður-
væris. — Hér í blaðinu verður alls
ekki stofnað til ritdeilu um þessa.
grein, — né aðrar, sem birtast. En
það skal þeim lesendum ráðlagt, sem
ekki hafa séð umrædda grein, að afla
sér hennar. Þá geta þeir sjálfir
dæmt um hógværð bréfritarans, sem
leynist að baki þessara þriggja bók-
stafa Kr. I.
P.S. Vikan virðist enn halda vin-
sældum sínum því að áskriftabeiðnir
streyma til afgreiðslunnar!
Bréfasambönd
Birting á nafni, aldri og heimilis-
fangi kostar 5 krónur.
Gróa Herdís Guðjónsdóttir (við pilta
18—24 ára, mynd fylgi), Skalla-
búðum við Grundarfjörð, Snæf.
Unnur T. Hjaltalín (við pilta 18—24
ára, mynd fylgi), Garðsenda við
Grundarfjörð, Snæf.
Páll T. Hjaltalín (við stúlkur 18—22,
mynd fylgi), Garðsenda við Grund-
arfjörð, Snæf.
Elínborg Kristjánsdóttir (við pilta
eða stúlkur 16—17 ára), Eiði,
Eyrarsveit, Grundarfirði, Snæf.
Ritstjórarabb
frá mannhafinu mikla
London, ágúst 1949.
Það fer ekki hjá því, að íslendingur,
sem ekki hefur farið utan í tuttugu og
eitt ár, er gripinn töluverðri eftirvænt-
ingu, þegar hann loks hefur lokið öllum
undirbúningi og er að halda af stað í
aðra utanför ævi sinnar! En geysilegur
munur er á upphafi þessara tveggja
ferðalaga. I fyrra skiptið var farið á
þriðja farrými á norsku skipi og velkzt í
hafi í 4—5 sólarhringa, en nú er stigið
upp í Gullfaxa, hina stórglæsilegu flug-
vél Flugfélags Islands, á níunda tímanum
að morgni dags. Sætin geta varla þægi-
legri verið, vélin haggast ekki yfir hafið
frá Reykjavík til Prestwick, áhöfnin er
alíslenzk og vekur traust og virðingu,
þemurnar alúðarfyllstu manneskjur, sem
maður hefur hitt í veröldinni, og svo er
komið til London, eftir hálfsannarstíma
dvöl og borðhald í Prestwick, um hálf sex
og þó búið að flýta klukkunni um einn
tíma!
Þetta er mikill munur á fararflýti og
þægindum.
Það hafa líklega verið um þrjátíu far-
þegar með Gullfaxa. Mín megin í „stúk-
unni“ voru þrír skemmtilegir sjómenn.
Þeir voru á leið til Aberdeen, eiga að vera
með í að sækja togarann Neptúnus:
Halldór Jónsson, loftskeytamaður (og
fyrrverandi ritstjóri sjómannablaðsins
Víkingur). Jón Helgason, bátsmaður hann
er fæddur og upp alinn á „bezta landi í
heimi“, en það hef ég leyft mér í tíma og
ótíma, að kalla Vesturland og get hvorki
né vil leggja þann góða sið niður; þriðji
sjómaðurinn var Kristján Oddsson, stud.
med., sem leggur svona fallega hönd á
plóginn, er hann á frí frá námi. Hann á
reyndar ekki langt að sækja það, dreng-
urinn, því að faðir hans, sá góði mann,
fór margar langferðirnar á skonnortum,
þegar ég var unglingur í Kveldúlfi — en
það er auðvitað langt síðan!
Því miður voru ekki allir í þessum
hluta vélárinnar eins áhyggjulausir og
við. Uppi yfir okkur var sjúkrarúm og í
því enskur sjómaður. Honum leið mjög
illa. Hann hafði alveg nýlega orðið fyrir
því slysi á togara að missa annan fótinn
fyrir ofan hné. Ég sá, að Þorsteinn Jóns-
son flugstjóri og þernurnar létu sér mjög
annt um hann. Það var sorgleg sjón að
sjá, þegar hann þurfti að fara niður úr
rúminu og fór á einum fæti aftureftir
vélinni.
Á tólfta tímanum var „fréttablaðið“
Hvað líður ferðinni? látið ganga á milli
farþeganna. Efni þess var: Kl. 11. 340
km. NW. af Hebrideseyjum, breiddargr.
55°30’N, lengdargr. 12°25’ W. Hæð 7 þús.
fet. Lofthiti 8 stig. Flughraði 335 km.
á klst.
Það var mjög gaman að fljúga í svona
góðu veðri yfir eyjar og firði, sveitir og
þorp og borgir, og hlusta á skýringar
þeirra, er betur vissu, um það, sem sást
úr loftinu, en ekki ætla ég að reyna að
lýsa því. Á flugvellinum í London var
glaðasólskin og mikill hiti, svo að mér
þótti nóg um. Mér varð ekki um sel á
flugstöðinni inni í borginni, er ég sá, að
maðurinn, sem átti að taka á móti mér,
var hvergi sjáanlegur. Ég fékk síðar að
vita, að hann var löglega forfallaður. Það
var ekki efnilegt að standa þarna ráða-
laus í heimsborginni með ekkert annað
en ávísanir á brezkan banka í vasanum,
ekki einusinni eitt svartamarkaðspund!
En umboðsmaður Flugfélagsins leysti af
mikilli lipurð úr þessum vanda. Hann kom
Framhald á bls. 13.
Útgefandi VIKAN H.F., Reykjavík. — Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Jón H. Guðmundsson, Tjarnargötu 4. sími 5004, pósthólf 365.