Vikan


Vikan - 25.08.1949, Blaðsíða 13

Vikan - 25.08.1949, Blaðsíða 13
VIKAN, nr. 34, 1949 13 STJÓRIMUDALIRNIR. Baxnasaga • frá Bæheimi Það var einu sinni fátæk stúlka, sem hét Marenka. Hún var vinnu- kona á bóndabæ. Húsbændur hénnar voru svo nízkir að þeir timdu ekki að borða sig metta, né að seðja þá er hjá þeim unnu. Auðvitað var matur Marenku af skornum skammti, og kaup það, sem hún átti að fá, greiddu hjónin ekki. Það var þó ekki hátt eins og nærri má geta. Viðkvæði konunnar gagn- vart kaupinu var ætíð hið sama: „Það liggur ekkert á að borga kaup- ið. Það er gott fyrir Marenku að eiga það inni. Hún eyðir því ekki á meðan.“ I svefnherbergi hjónanna stóð kista mikil er í voru silfur- og gullpening- ar. Það var bezta skemmtun þeirra að sitja framan við kistuna, telja peningana og raða þeim í háa turna, og velta þeim að því búnu ofan í kistuna. Konan mælti: ,,Við biðum með að greiða Marenku kaupið. Sjáðu hve dalirnir eru skinandi fagrir eins og stjörnur. Hún þarf enga peninga að sinni. Hún getur beðið.“ Marenka kvartaði yfir því að kjóllinn er hún var í væri orðinn gamall og slitinn. Hún kvað sig vanta nýjan kjól. „Það er argasta bull,“ sagði hús- móðirin. „Kjóllinn þinn er mátulega fínn til þess að nota hann hversdags- lega. Þér verður ekki of heitt í hon- um, og er það mikill kostur. Þú ert fátæk stúlka, og því eðlilegt að þú sækir ekki skemmtanir. Þú þarft þess vegna ékki sparikjól." Marenku dauðlangaði til þess að eiga fallegan kjól til að fara í á sunnudögum. Hún þráði það, að komast á dansleiki. En um þvílíkt var ekki að ræða, þar sem hún átti engan góðan kjól. Kvöld nokkurt var dansleikur, eins og oftar, í grennd við heimili Mar- enku. Unga stúlkan var angurvær. Hann langaði til þess að taka þátt í skemmtuninni, en gat það ekki vegna klæðleysis. Hún gekk út í skóg og settizt við rætur trés nokkurs. Himininn var heiður og stjörnurnar blikuðu. Marenku virtust stjörnurnar líkjast gljáandi silfurdölum. Hún sagði við sjálfa sig: „Það vildi ég að silfurdalir féllu niður í kjöltu mina, þá gæti ég keypt kjól.“ Og er hún hafði þetta mælt datt eitthvað. Marenka leit, upp, og varð afar forviða. Skínandi silfur- dalir lágu í kjöltu hennar. Hún varð mjög glöð, spratt á fæt- ur og dansaði af ánægju. Svo hélt hún heimleiðis með dalina í lófanum. Marenka sagði engum, hvar eða hvernig hún hefði fengið peningana. En hún bað um leyfi til þess að fara í kaupstað daginn eftir. Hjónin gáfu hið umbeðna leyfi. Að nokkrum dögum liðnum var skemmtun í þorpinu. Marenlta fór á skemmtunina. Stúlkurnar ráku upp stór augu er þær sáu hana. Hún hafði keypt nýj- an kjól, nýja skó og silkiskýluklút. „Hefirðu fengið kaupið þitt, Mar- enka?“ Marenka svaraði: „Ég fékk pen- inga ofan frá stjörnunum." Ilúsbændur Marenku brutu heilann um það, hvaðan hún hefði fengið kjólinn, skóna og slæðuna, eða rétt- ara sagt peningana til þess að kaupa þetta fyrir. Hún sagði hjónunum að hún hefði eignast stjörnudali. En þau álitu að Marenka hefði stolið þeim úr stóru kistunni þeirra. Urðu þau mjög heiftúðleg, fóru til fógetans og ákærðu stúlkuna fyrir þjófnað. Fógetinn var vitur maður. Hann lét sækja Marenku og sagði henni frá kærunni. Marenka mælti: „Ég hef unnið hjá hjónum þessum heilt ár án þess að fá kaupið. Er ég hef minnzt á greiðslu á því, hafa hjónin ætíð sagt að ég gæti beðið lengur eftir launun- um. Mér var farið að leiðast þetta þóf.“ Svo sagði Marenka fógetanum írá því, hvernig henni áskotnuðust dal- irnir er hún sat hjá trénu. Þegar fógetinn hafði heyrt frásögn hennar, kallaði hann á son sinn, er var röskur piltur. Feðgarnir fóru út í skó, og gengu að trénu, sem Mar- enka hafði setið undir, er dalirnir féllu i skaut hennar. Pilturinn kleif upp í tréð. 1 því fann hann hreiður, er skjór átti. I hreiðrinu voru margir skínandi hlutir. Þar var lítill bikar, er prest- urinn hafði misst um vorið, skeið sem bóndi nokkur hafði tapað, silfur- hnappar er Katucha vissi ekki hvað orðið hafði af. Hafði henni dottið í hug að litli drengurinn hennar hefði fleygt þeim í brunninn. 1 hreiðrinu fannst miklu fleira en það, sem hér hefur verið nefnt. Peningarnir, sem féllu í kjöltu Marenku, höfðu komið úr hreiðrinu. Það var bersýnilegt. Skjórinn hafði stolið stjörnudölun- um. En hvar? Það vissi enginn. Og peningarnir höfðu að likindum legið lengi í hreiðrinu. Húsbændur Marenku voru neydd til þess að greiða henni kaupið. Og réði unga stúlkan sig svo hjá fógetanum og konu hans. Kona fógetans vildi fá Marenku því að henni var kunnugt um hve vel hún var verki farin, iðin, prúð og glaðlynd. Og er tímar liðu gekk sonur fóget- ans að eiga Marenku. Var hjónaband þeirra mjög farsælt, enda unnust þau hugástum. Ritstjórarabb frá mannhafinu mikla Framhald af bls. 2. mér í samband við prýðilegan Islending, er var þarna staddur, sem ásamt öðrum landa, jafngóðum, fylgdi mér um langan veg til staðarins, þar sem ég átti að hafa aðsetur. Og hér var mér ekki í kot vísað: Skemmtilegt hús í fögru umhverfi uppi á hæð, friðsæll almenningsgarður á aðra hönd, en á hina snyrtileg íbúðarhús við breiða, trjáprýdda götu, og heimafólkið tók mér einsog ég væri ættingi eða gam- all vinur. Og þannig hafa þeir Englend- ingar, sem ég hef kynnzt, komið mér fyrir sjónir. Fyrstu vikuna, sem ég var í London, voru nemendur frá Konunglega leiklistar- háskólanum (The Royal Academy of Dramatic Art) að leika Kappa og vopn (Arms and the Man), eftir Bernhard Shaw, í útileikhúsi í einum skemmtigarði borgarinnar. Léku þeir á hverjum degi og suma dagana tvisvar. Mér var forvitni á að sjá þennan leik, af því að íslendingur lék eitt aðalhlutverkið, Petkoff. Er það Baldvin Halldórsson, sem lokið hefur námi í Leiklistarháskólanum og kemur heim í haust. Hann fékk verðlaun fyrir „character" leik í lokaprófinu. Mennta- skólanemendur í Reykjavík munu hafa leikið Kappa og vopn. Því miður sá ég ekki þá sýningu. Þetta er gamanleikur, háð um ,,stríðshetjur“, eða réttara sagt vissa tegund þeirra, og bráðskemmtileg- ur, enda var hann yfirleitt prýðilega leik- inn. Auk íslendingsins léku í honum nokkrir aðrir útlendingar, m. a. Grikld frá Kyprus, goðumlíkur að fegurð og glæsileik, Norðmaður og tékknesk stúlka. Ég kynntist þessu fólki dálítið og var það mjög skemmtilegt, ekki sízt að koma á heimili tékknesku stúlkunnar og hlusta þar á fólk frá Bandaríkjunum, Austur- ríki, Tékkóslóvakíu, Englandi og Islandi tala fjörlega saman um vandamál þjóð- anna og menningu þeirra og ómenningu. Þar voru ekki allir sammála, en allt í bróðemi þó. Einn morguninn fór ég með konunni, sem ég bý hjá, og þremur enskum ungl- ingum til Worthing, en það er lítill bær úti við Ermasund. Ferðin þangað tók rúm- lega hálfa aðra klukkustund í járn- brautarlest. Farið er um fagrar sveitir. Baðströnd mikil er við Worthing og röð hótela og veitingastaða upp af henni. Þennan dag var yndislegt veður og f jöldi fólks þarna. Fremst á breiðri bryggju, sem nær þó nokkurn spöl út í sjóinn, er tveggja hæða hús. Uppi er veitingasalur. Þaðan er ágætt útsýni yfir baðströndina og gaman að virða fyrir sér iðandi líf fólksins í fjörunni og sjónum, skip og báta á sundinu og ströndina í fjarlægð, en í loftinu sést alltaf við og við til lítilla og stórra flugvéla. Á bryggjunni situr margt manna og lætur fara þægilega um sig, les blöð og bækur, horfir á umhverfið eða dottar, en nokkrir menn eru með veiði- stangir og virðast bíða þolinmóðir eftir veiðinni. Ég sá aðeins einn þeirra draga fisk; það var áll, ekki þó ógnarlangur. Gamall ,,kunningi“ blakti við hún á bryggjunni: danski fáninn; hann var þarna vegna einhverrar siglingarkeppni, sem Danir ætluðu að taka þátt í á næst- unni. Á neðri hæð þessa bryggjuhúss var einskonar ,,Tivoli“, með allskonar skemmtitækjum, og þangað söfnuðust börn og unglingar og fullorðnir reyndar líka. Lúðraflokkur lék á ströndinni og ekki vantaði „karlinn á kassanum". Ég hlust- aði á hrafl af ræðum tveggja; það var um Guð og Sameinuðu þjóðirnar og Gyð- inga . . . Á heimleiðinni frá Worthing var sólar- lagið næstum eins fagurt og í vestur- bænum í Reykjavík en ég saknaði Snæ- fellsnessfjallanna, einkum þó jökulsins, þótt skógurinn væri yndislegur. JHG

x

Vikan

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vikan
https://timarit.is/publication/368

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.