Vikan - 25.08.1949, Page 4

4
VIKAN, nr. 34, 1949
SU LSTLA.
— Hún Ólöf getur gert það, — kallaði
frú María. Og það mátti líka treysta því,
að Ólöf gerði það, sem um var beðið.
Hún var heppin, hún frú María, að hafa
svona góða stúlku, — sögðu kostgangar-
arnir sín á milli. Og þeir voru líka sjálfir
ánægðir með, að fá þarna miðdegismat, en
geta svo borðað heima hjá sér á kvöldin,
þegar annir dagsins ráku ekki lengur á
eftir.
Ólöf, stúlkan hennar frú Maríu, var ein
af þessum sí-þjónandi manneskjum, sem
alltaf mátti kalla til.
Eitt hornið í eldhúsinu hjá frúnni, var
afkróað með tveimur kössum, og fyrir inn-
an þá kassa, stóð svolítið stelpukríli. Þessa
litlu telpu átti Ölöf. Við hana mátti helst
enginn tala, af því að á því valt atvinna
móður hennar, hvort telpan var þæg eða
ekki.
I þessu afkróaða horni í eldhúsinu, var
heimur „þeirrar litlu“, frá því hún vakn-
aði á morgnana, og þangað til móðir henn-
ar var búin að ganga frá öllu í eldhúsinu
á daginn, þá átti hún sjálf þann tíma, sem
eftir var dagsins.
Þegar Ólöf var búin með verkin, tók hún
„þá litlu“ á handlegginn, bar hana niður
í kjallara, þar sem hún hafði herbergi, og
fór að hreinsa hana og laga til.
Stundum var pískrað um það í mötu-
neyti frú Maríu, hvað það hlyti að vera
erfitt fyrir Ólöfu, að hafa svona erilsama
vist, — en aðrir þekktu svo vel til, að þeir
vissu, að erfiðleikar myndu vera á því
fyrir stúlku með barn á handleggnum, að
fá atvinnu.
Ekki voru allir í mötuneytinu jafn
ánægðir með Ólöfu. Sumum faxmst það
þreytandi að tala til hennar, ef eitthvað
vantaði. Þeir sögðu sem svo, að þá kæmi
alltaf þetta bölvað „ha“ hjá henni, og þeir
gæfust alveg upp á því, að þurfa, hvað
eftir annað að taka allt upp aftur, sem
búið var að segja.
Mér fannst þetta ekki réttlát aðfinnsla.
Ólöf hváði sjaldan, nema ef hún var beð-
in um eitthvað, sem ekki var í hennar
verkahring að veita, eða, ef átti að fara
að spyrja hana um eitthvað, sem henni
þótti ekki koma sér eða spyrjandanum
við, — þá kom þetta „ha“ hennar ískyggi-
lega oft. Og við, sem veittum Ólöfu at-
hygli, vorum viss um, að hún myndi ekki
heyra neitt verr, en við hin, sem ekki
höfðum vanið okkur á neitt hvumleitt
„ha“.
En Ólöf var snör í snúningum, og hreyf-
ingar hennar voru mótstning við margt
annað í fari hennar. Hún var svo yfirlætis-
laus og fátæk, að fátæktin var auðsæ,
hvar sem maður leit á hana. Jafnvel lítil,
sljóleg augu hennár, báru fátæktinni vitni,
— og ennþá einu sinni smeygði sú undrun
sér inn í meðvitund mína, hvað manneskj-
S MASAGA
urnar hafa misjafnlega mikið fyrir að
vera til.
Ólöf bar það alltaf glöggt með sér, að
hún hafði verið á einhvern hátt afskipt.
Ég held ég hafi enga manneskju hitt, sem
bar það frekar með sér en hún.
Einn daginn kom ég tæpum klukkutíma
fyrr en venja var til, inn í matstofuna til
frú Maríu. Ólöf var ein að hreinsa til þar
inni. Ég hafði orð fyrir mér hvað ég kæmi
snemma, og hvernig stæði á því. Hún tók
mér, með sjaldnséðu brosi, og bað mig
að hafa mína hentisemi. Frúin hefði að-
eins skroppið út, svo hún væri ein þessa
stundina, — og „sú litla“, — bætti Ólöf
við, og leit til barnsins frammi í eldhús-
inu.
Loks fékk ég tækifæri til að yrða á
þessa manneskju.
— Þið má vera erfitt Ólöf, að vinna hjá
öðrum með svona lítið barn. —
— Það er ekki spurt að því, — svaraði
hún, og hendur hennar gengu af vélræn-
um krafti. — Ég vona að „þeirri litlu“
þyki gaman að tilverunni, — sagði hún,
um leið og hún leit á mig, með þennan
einkennilega sljóleikaglampa í augimum.
Ég kenndi sársauka undan tilliti þessarar
mannlegu veru. Þið minnti mig frekar á
tillit frá þjökuðu dýri en sjálfstæðri
manneskju.
— Þú hefur komizt að góðum kjörum
með „þá litlu“ hérna, — sagði ég.
Hún horfði á mig, án þess að stanza við
verkið. — Ég hef óupphitað smáherbergi
í kjallaranum, og miðdegismat fyrir mig
og bamið. —
^umuumniinnmiiiifiHiintnuiniiniiaiiiiuiiiiiiiiiMiiMiiiiiauiMinnniiHiu n,
| VEIZTU -? I
| 1. Hvenær var Leonardo da Vinci uppi ? |
1 £. Hvenær hófu Rússar innrás í Pólland i
i síðustu heimsstyrjöld ?
i 3. Hvað hét aðalforingi nazista í Dan- |
mörku ? |
= 4. Hvert er hið norræna heiti Kiev ?
i 5. Hver er talin mesta verzlunarborg á i
meginlandi Evrópu?
í 6. Hvað hét fyrsti forstöðumaður Hvann- :
eyrarskóla ?
| 7. Hvert er bræðslustig matarsalts?
\ 8. Hvert er suðumark sjóvatns?
i 9. Hvað er langt frá Isafirði til Flateyr- i
I ar ?
i 10. Hvar og hvenær er Jón skáld Magnús- \
i ^on fæddur? j
i Sjá svör á bls. 14. i
— Og hvað mikið kaup? —
— Ég hef herbergið og miðdagsmat-
inn, það er kaupið. Kvöldmatinn hef ég
hjá sjálfri mér, og svo kaupi ég mjólk
handa „þeirri litlu“.
— Það hlýtur að vera erfitt hjá þér
Ólöf að draga fram lífið. —
Hún horfði á mig, án þess að hvá.
— Frúin telur þetta ágætt fyrir mig.
— Og svo hef ég dálitla meðgjöf með
„þeirri litlu“, pabbi hennar meðgekk
hana. —
Ég sagði ekki neitt, en hálf blöskraði
sú aðdáun, sem lýsti sér 1 rödd hennar,.
yfir að faðirinn skyldi meðganga afkvæmi
sitt. Eitthvað var öfugt við rás viðburð-
anna hjá Ólöfu. Hafði skóli lífsins mótað
hana svona, og gert hana svo imdirgefna,
eða hafði henni alltaf mistekist að þroska.
gjafir þær, sem henni voru gefnar?
Hugur minn hvarflaði til litla velgerða
barnsins, sem stóð í horninu sínu, og tal-
aði sínu máli við sjálfa sig, eða tvíbökuna
sína, sem hún notaði til allra mögulegra
hluta. Alltaf hafði hún eitthvað fyrir
stafni,. í sinni takmörkuðu veröld. Hún
virtist mjög þægt barn, — kannske hættu-
lega nægjusöm. En stór ljósblá augu henn-
ar minntu alltaf á heiðan himin, eða eitt-
hvað hreint og heilagt sem aldrei yrði
hægt að fjötra eða byrgja til lengdar inn-
an þessara fjögurra veggja.
Dag eftir dag, vakti þetta litla barn
eftirtekt á sér, og þegar maður virti
Ólöfu fyrir sér, fann maður aldrei neinn
skyldleika með „þeirri litlu“ og henni.
Allur svipur mæðgnanna og tillit var næst-
um ótrúlega fjarskylt, allt frá ljósum
hrokknum kolli telpunnar, sem var gjör-
ólíkur þunnu strýhærðu háralagi móður
hennar, — og að hverju einstöku atriði
í andliti þeirra beggja.
Oft lét frú María það skína í gegn,
við okkur kostgangarana, að hún væri að
biðja Ólöfu um að gefa sér „þá litlu“ —
Eiginlega tel ég mig eiga „þá litlu“, sagði
hún í lægri róm. — Ef móðir hennar toll-
ir hjá mér, el ég hana auðvitað upp. En
víst var um það, að ef frú María hefði
verið manneskja til, þá hefði hún gert
svo sómalega við móður barnsins, að sú
litla hefði ekki þurft að híma inni í eld-
húshorninu allan bezta hluta dagsins.
Áfram þokuðust vikur og mánuðir. All-
ir virtust eiga sínar kröfur um einhverja
tilbreytni, nema „sú litla“ í eldhúshom-
inu, og móðir hennar.
Þegar kostgangararnir fóru út frá mið-
degismatnum, var þetta litla barn oft um-
talsefni þeirra. Þeim virtist „sú litla“
dafna framar öllum vonum, og allt útlit
var á því, að þannig myndi þetta ganga
óbreytt til vorsins með „þá litlu“, en þá
myndi móðir hennar fara með hana í
sveit’ og lofa henni að liggja úti í græn-
um grösum. Kannske Ólöf kæmi henni
líka á bamaheimili ? —
Það var erfitt að samþykkja nokkuð af
þessum uppástungum, sem var neikvætt.
Framhald á bls. 7.