Alþýðublaðið - 16.03.1923, Blaðsíða 2

2
Einkasala á slld.
Jón Baldvinsson flytur svo
hljóðandi frumvarp til laga um
einkasölu á útfluttri síld:
>i. gr. Ríkisstjórnin hefir fyrir
hönd ríkissjóðs sölu og útflutning
á allri þeirri síldj sem útflutnings-
hæf telst og veidd er hér við
land og verkuð er í landi eða
landhelgi.
2. gr. Ríkisstjórnin getur skip-
að einn mann eða fleiri til þess
að sjá um sölu og útflntning
síldar og sétt með reglugerð eða
reglugerðum nánari fyrirmæli um
afhending síldar til útflutnings
og annað, sem að þessu lýtur.
3. gr. Aliur kostnaður við sölu
og útflutning greiðist af söiu-
verði síldarinnar, og skal draga
þann kostnað frá áður en eig-
endum er greitt andvirði vör-
unnar.
4. gr. 2 % áf söluverði síldar
skulu renna i ríkissjóð, enda
greiðist ekki neitt annað sér-
stakt útflutningsgjafd át sild. Af
tekjum þeim, sem rikissjóður
þannig fær af söluverði síldar,
má verja alt að 50 °/o til að leita
uppi nýjan markað fyrir síld og
til tilrauna í þessu skyni.
5. gr„ Ríkisstjórnin má greiða
eigendum andvirði útfluttrar og
ssidrar sildar í íslenzkum pening-
um, þótt andvirði vörunnar sé
greitt í erlendri mynt.
6. gr. Aodvirði seldrar síldar
afhendir ríkisstjórnin eftir regl-
um, sem hún setur þar um, og
getur ríkisstjórnin sett meðal-
verð á hverja jafngóða vöruteg-
uud frá sama framleiðslutímabili.
7. gr. Brot gegn lögum þess-
um varða alt að 50 þúsund
króna sektum, er renna í ríkis-
sjóð.
8. gr. Með lögum þessum eru
úr gildi numin lög þau eða laga-
ákvæði, er fara í bága við þessi
lög.
9. gr. Lög þessi ganga í gildi
1. júlí 1923.<
Flutningsmaður gerir svo hljóð-
andi grein fyrir frumvarpinu:
>Síldarútvegurinn er orðinn
það stór þáttur í atvinnulífi þjóð-
arinnar, að ekki verður lengur
gengið fram hjá því skipulags-
leysi, sem ríkt hefir í þeim at-
vinnuvegi <síðan 1919, isérstak-
ALÞYÐUBLA ÐIÐ
lega að því er söju síldarinnar
snertTr. Þetta hefir síldarútvegs-
mönnum sjálfum líka verið ljóst,
því 1921 leituðu þeir aðsteðar
löggjafarvaldsins til þess að
koma skipulagi á þennan at-
vinnuveg. Þingið tók að vísu
vel í þetta mál, en nokkur mis-
tök urðu á afgreiðslu þess, fyrir
þá sök, að málið var svo seint
á ferðinni í þinginu, að afgreiðsla
þess varð nokkuð flausturskend.
Með þessu frumvárpi er það
trygt, að hægt er að hafa fult
skipulag á framboði og sölij
síidarinnar erlendis. Þegar öll
síídin, sem veiðist, er á einni
hendi, er hægt áð haga sölunni
þannig, að ekki verði boðið
fram meira í einu en markaður-
itin þolir. En annað enn mikils-
verðara í frv. er þó það, að
ríkisstjórnin hefir til umráða fé
til þess að finna nýja markaði
og gera tilraunir í þá átt Þetta
mundi verða ofvaxið þeim ein-
staklingum, sem nú reka síidar-
söluna. Atvinnuvegurinn er, eins
og nú stendur, of mikið áhættu-
spil til þess, að þeir geti ráðist
í að gera kostnaðarsamar tii-
raunir til að finna nýja markaði.
En ríkinu er þetta alt auðveld-
ara. Það getur vajið úr starfs-
kröftum til þess að vlnna að
þessu. Og það getui fyrir milii-
göngu fulltrúa sinna erlendis
notið ívilnana, sem einstáklingar
ekki verða aðnjótandi.
Nokkuð hefir verið um það
rætt, að þörf muni vera á að
takmarka veiði á síld. í frv. er
ekki gert ráð fyrir þessu. Á hitt
verður að leggja aðaláherzluna,
að koma skipulági á söluna og
vinna nýjan markað fyrir síldina.
Telji þingið þetta nú samt sem
áður nauðsynlegt, mætti bæta
ákvæði um þetta inn í frv., ef
hægt er að finna færa leið til
áð koma slíkrj takmörkun í
frámkvæmd.
Um 1, gr. Einkasalan tekur
fyrst og fremst til allrar þeirrar
síldar, sem söltuð er í tunnur á
venjulegan hátt og ætluð er til
útflutnings, en lögin ná einnig
til síldar, sem kanu að vera
öðru vísi tilreidd. Um það, hvort
síld skuli talin útflutningshæf eða
ekki, ráða að sjálfsögðu síldar-
matslögin. En þar' sem þau ekki
ná til, verður ríkisstjórnin eða
AfgreiBsla
blaðsÍDS er í Alþýðuhúsinu við
Iogólfsstræii.
Sími 988.
Auglýsingum sé skilað fyrir kl. 8
að kveldinu fyrir úfkomudag þang-
að eða í prentsmiðjuna Bergstaða-
stræti 19 eða í síðasta lagi kl. 10
útkomudaginn.
Áskiiftargjald 1 króna á mánuði.
Auglýsingaverð 1,50 cm. eindálka.
Útsölumenn em beðnir að- gera
skil afgreiðslunni að minsta kosti
ái sfjóvðuDgslega.
umboðsmaður hennar áð skera
úr.
Um 2. gr. Ríkisstjórnin verð-
ur að hafa víðtækar heimildir til
þess að geta skipað fyrir um
alt, sem snertir afhending síldar
til útflutnings, skyldu eigenda
til að geyma síldina o. s. frv.
Um 3. og 4. gr. Kaup þeirra
manna, er ríkisstjórnin skipar til
að hafa söluna á hendi, svo og
skrifstofukostnaður þeirra, telst
og með kostnaði við sölu og
útflutning síldir. En auk þess
renna 2°/0 af söluverðinu í ríkis-
sjóð. Og má verja, og ætti að
verjá, helmingi þess fjár til að
leita nýs markaðs fyrir fslenzka
síld, þar til lítil eða engin hætta
er orðin á því, að við getúm
ekki selt alla þá síld fyrir við-
unandi verð, sem landsmenn
geta veitt. Síldarútflutningsg ja ldið,
sem nú er 1 kr. 50 a. á hverja
síldartunnu, fellur niður, ef frv.
verður samþykt.
5.- 8. gr. virðást ekki þurfa
skýringar við.
Um 9. gr. Lögunum er ætlað
að ganga í gildi 1. júlí 1923, og
kæmu þau þá þegar í fram-
kvæmd á komandi sumri.<
Prentfrelsið í Ungverjalandi,
Þar þárf nú sérleyfi frá for-
sætisráðherra til að stofna ný
blöð. Trygging fyrir tímarit hefir
nýiega verið tífölduð. Innan*