Bjarmi - 15.11.1912, Side 3

B J A R M I
171
mælir síra Fr. B. En það er vitan-
lega ekki endurlausn i gömlu merk-
ingu orðsins, sem Fr. B. kannast við.
Samkvæmt hans kenningu er endur-
lausn og þroski eitt og hið sama.
Minsla kosti segir hann: »011 þroska-
saga mannkynsins endurlausnarsaga.«
Til skilningsauka líklega bætir liann
saml við, að »endurlausn« nýju guð-
fræðinnar sé wendurlausn — úr veldi
dýrsins, inn í veldi sálarinnar og
kærleikans«. — Það væri fróðlegt að
heyra livorl skilningslitlum skóla-
hörnum væri auðveldara að skilja
j)ella en gömlu útskýringarnar á
endurlausninni.
Fjórða atriðið segir Fr. B. rétt
hermt.
Um fimla atriðið: »hvort |)ersónu-
legur guð er til eða ekki, veit enginn«,
segir Fr. B., að »n5'ja guðfræðin slandi
þar alveg jafnl að vígi og gamla rétt-
trúnaðarstefnan«. — En það er hið
mesla misliermi.
t*að er mikill munur á því, hvort
maður trúir því örugglega, að hinn
eini guð hafi smámsaman opinberað
sjálfan sig og vilja sinn, og biblían
skýri alveg rétt frá því, eða maður
trúir með nýju guðfræðinni, að sér-
stök opinberun í biblíulegum skiln-
ingi sé ímyndun tóm, og að trúar-
brögðin (bæði kristindómur og önn-
ur trúarbrögð) séu í raun og veru
ekki annað en hugmyndasmíði manna,
eða leit mannkynsins að guði, og að
biblían sé að ýmsu leyti fróðleg, en
þó harla óáreiðanleg frásaga um
þessa leit hjá Gyðingum.
Peir, sem hafna með nýju guð-
fræðinni sérstakri ytri opinberun
guðs, sein biblían skýrir frá, hafa
enga tryggingu fyrir því að trúar-
hugmyndir þeirra séu annað en hé-
gómi og tál, því að þólt þeir tali
stundum all-mikið um »innri opin-
berun« guðs í trúarmeðvitundinni, —
líkl og þeir ringltrúarmenn gjöra,
sem þykjasl vel gela verið án biblí-
unnar, »af því að guð opinberi innra
manni þeirra all sem þeir þurfi að
vila«, — þá sjá allir heilskygnir, að
sú »opinherun« einsömul veitir enga
tryggingu, þegar á reynir. Hún segir
sitt hverjum, og »sannleikurinn« er
þar alt af að taka myndbreytingum.
Þess vegna stendur nýja guðfræðin
svo illa að vígi gagnvarl þeim, sem
snúa þarf lil kristinnar trúar. Hún
hefir ekkert að hjóða nema það sem
þessum eða hinum nútiðar læriföður
»þykir sennilegasl« eða »aðgengileg-
ast«. — Og það verður alveg áhrifa-
laust, þar sem um nokkra verulega
efasemdabaráttu eða sálarstríð er að
ræða.
Nýja guðfræðin eða skynsemistrúin
er sífell hikandi, þegar hún er sjálfri
sér samkvæm, og þorir ekkert að
fullyrða — nema helzt hvað vér and-
slæðingar hennar séum »skilnings-
litlir« og »þröngsýnir«.
Stundum er bæði ilt og broslegt
að heyra og sjá lj'singar hennar á
skoðunum andstæðinganna. En einna
óviðfeldnust þykir mér lýsing sú, sem
lesa má i »N. Kbl.« 15. október í
haust, í grein, sem er kölluð »Gelið
Jesú rúm«. Þar stendur ýmislegl satt
og vel sagt um, að all sé komið undir
»persónulegu sambandi hverrar ein-
stakrar mannssálar við drottinn sinn
og frelsara Jesú Krist«, en þannig
er þelta frainsell i greininni, sem
væru það sannindi, er gömlu guð-
fræðinni væri lilið um, enda þólt það
sé hið mesta ranghermi.
En auk þess er í sömu grein geíið
í skyn, að andmælin gegn skynsemis-
trúnni séu meðfram af því sprottin,
að menn »vilji ekki unna öðrum gæða
með sér«,— og þá líklega gæða guðs
ríkis. I3að er engin smáræðisásökun!
wþröngsýniö og »skammsýni« eru hrós