Bjarmi - 15.09.1927, Blaðsíða 4

192
B J ARMI
rænna þjóða. Gandbi svaraði hon-
um og reis þar bin einkennilegasta
blaðadeila, því að báðir keptust við
að lofa hvorn annan og voru þó al-
veg ósammála.
Árið 1921 gerðist margt sögulegt í
sjálfstæðisbaráttu Indverja. Fjölda
Indverja þótti Gandbi of hægfara, og
kusu heldur að láta vopnin skifta
við ensku stjórnina. Urðu uppreisnir
hjer og hvar, en Gandhi reyndi að
bæla þær niður, og tók jafnframt á
sig alla ábyrgð á þeim; hann kvaðst
fús til að líða fyrir syndir þjóðar
sinnar.
Landsstjórnin beitti sjálfstæðismenn
hinni mestu harðneskju framan af
Gömlum lagaákvæðum gegn stjórn-
leysingjum var beitt gegn fulltúum
er sóttu þing sjálfstæðismanna. Var
þeim varpað í fangelsi þúsundum
saman, í janúar 1922 urðu það 25
þús. — en alt af komu aðrir í skörð-
in. Gandhi ætlaði hvað eftir annað
að boða allsherjar verkfall til and-
mæla, en i hvert skiftigerðu óróaseggir
indverskir upphlaup litlu áður, og
kvaðst Gandhi þá sjá, að þjóðin sín
væri ekki nógu þroskuð til að leggja
út í verkfallið. En jafnframt var hann
þungyrtur um stjórnmálaaðfarir lands-
stjórnarinnar svo hún þóttist tilknúð
að stefna honum fyrir lög og dóm í
mars 1922. Var hann dæmdur í 6
ára fangelsi, en var slept þaðan aftur
eftir 2 ár.
Gandhi var sárveikur er hann kom
úr fangelsinu, en tók þó brátt að
fást aftur við þjóðmál. Margt hafði
farið öðruvísi en hann vildi meðan
hann var í fangelsi. Gamla hatrið
milli Hindúa og Múhameðsmanna
var endurvaknað, og meiri hluti þjóð-
ernissinna bafði fallist á samvinnu
við ensku stjórnina í þjóðfjelagsmál-
um, og höfðu þeir náð meiri hluta
á ýmum löggjafarþingum indversku
fylkjanna.
Hann leitaðist nú við að sætta
Hindúa og Múhameðsmenn, og þeg-
ar það mistókst, tilkynti hann al-
þjóð að hann tæki á sig 3ja vikna
föstu fyrir syndir þjóðar sinnar. í
Norðurálfu hefði að likindum verið
brosað að slikri sáttalilraun bjá
stjórnmálamanni, en Indverjar brostu
ekki. Þeir vissu að Gandhi, sem þeir
virtu allir og elskuðu flestir, varekki
búinn að ná fullri heilsu og að slík
fasta, var hans hættuleg, en sprott-
*n af brennandi ættjarðarást. Ætt-
jarðarvinir margra aðaltrúarflokka
rjeðu ráðum sínum í skyndi, og á 10.
degi föstunnar hittust fulltrúar þeirra
til að ræða um ágreiningsatriðin. —
Voru Hindúar og Múhameðsmenn
fjölmennastir, en frá kristnum Ind-
verjum kom meðal annars erkibiskup
biskupa-kirkjunnar þar í landi. Sam-
komulagið varð furðu gott. 25-manna
nefnd var sett til að leggja úrskurð
á ágreiningsmál framvegis, og sam-
þykt var meðal annars þessi tillaga:
»Vjer viðurkennum rjett einstakl-
ingsins til að breyta um trú, sje það
algerlega af frjálsum vilja gert, en
engin annarleg þvingun nje loforð
um bættan efnahag sem valda.
Vjer viðurkennum og að slíkur
einstaklingur á heimtingu á að vera
laus við hverskonar ofsóknir frá
þeim trúarflokki er liann hverfur frá«.
Fegar þess er gætt, að Múhameðs-
menn hafa talið trúarfráhvarf dauða-
sök, og Hindúar lagt mannrjettinda-
missir við, þá er auðsjeð hvílík skoð-
anaskifti var á ferðinni.
Pjóðernissinnar hafa ekki lekið
upp aftur stefnu Gandhis í stjórn-
málabaráttunni; þeir eru í samviunu
við stjórnina og versla við England
eins og áður. En engu að síður fylgja