Heima er bezt - 01.05.1954, Side 8

136
Heima er bezt
Nr. 5
iS einhverrar frekari menntunar
ef hana hefði verið að fá en því
var ekki að heilsa.“
„Þú sagðist hafa verið á Skála-
felli til 15 ára aldurs. Hvert flutt-
irðu þá?“
„Að Reyðará í Lóni, en þangað
réðst ég í ársvist til frú Önnu
Hlöðvesdóttur og Sigurðar Jóns-
sonar búfræðings. Þessi hjón
voru þekkt að dugnaði og atorku.
Sigurður dó ungur en Anna ól
upp 6 syni þeirra hjóna og eru
það allt gegnir menn og a. m. k.
einn Ásmundur Sigurðsson fyrrv.
alþingismaður þjóðkunnur. —
Önnu Hlöðvesdóttur féll aldrei
verk úr hendi og þótt nógu virt-
ist vera að sinna fyrir 6 barna
móður á harðbalakoti eins og
Reyðará var þá, var hún fremur
veitandi en þiggjandi og hygg ég
að margir hafi notið góðs af góð-
girni hennar og myndarskap.”
„Hversu hátt var kaupgjald
þá?“
„Kaup var yfirleitt óþekkt fyr-
irbæri á þeim árum öðru vísi en
í fóðrum. Fengu vinnumenn og
vinnukonur að hafa ákveðna
kindatölu á kaupinu sínu en þar
áð auki fengu karlmenn 3—4 föt
árlega en kvenfólk oftast þrjú.
Árskaup mitt var þegar allt er
talið 80 krónur á ári, en ég átti
7 kindur þegar ég kom að Reyð-
ará. Á þeim tveimur árum, sem
ég var á Reyðará keypti ég tvær
ær á 9 krónur hvora en lambið
mun þá hafa lagt sig 3 krónur."
„Hversu langur var vinnutím-
inn?“
„Lengd vinnutíma voru engin
takmörk sett í þá daga og fór
það því eftir árstíðum og ástæð-
um hversu íengi var unnið. Frá-
færur voru þá algengar svo kom-
ið gat fyrir að einhver þyrfti að
bæta leit að ám við dagsverk sitt.
í hirðingum á sumrin mun eng-
um hafa dottið í hug að tak-
marka vinnutíma meðan eitt-
hvað var óhirt af þurru heyi.“
„Þú varst lengi vinnumaður á
Stafafelli í Lóni.“
„Ég réðst þangað 1910 til
sómahjónanna sr. Jóns Jónsson-
ar prófasts og frú Guðlaugar
Vigfúsdóttur frá Arnheiðarstöð-
um. Sigurður á Stafafelli, sonur
Jóns prófasts og frú Margrétar
fyrri húsfreyju hans var þá að
mestu leyti tekinn við bústjórn-
inni. Sigurður er bezti húsbóndi,
sem ég hef átt, alltaf glaður og
reifur með spaugsyrði á hrað-
bergi. Frú Guðlaug var bráðdug-
leg húsmóðir og prófasturinn
fræðaþulur mikill, sem alltaf var'
reiðubúinn til þess að leysa úr
spurningum fólksins og fræða
það á allan hátt sem við varð
komið. Um þessar mundir voru
að jafnaði 20—30 manns á Stafa-
felli og því oft glatt á hjalla. Þá
er Stafafell kirkjustaður og
komu því margir gestir á sunnu-
dögum, en þeim var öllum veitt-
ur beini að lokinni messu og
stundum slegið upp balli.“
„Manstu ekki eftir einhverju
spaugilegu frá þessum Stafa-
fellsárum?“
„Hugsazt gæti það, en rétt er
að flíka ekki slíku nema í mesta
hófi, því margir eru ótrúlega
hörundsárir í slíkum efnum. Þó
get ég sagt þér frá tilsvari gam-
als manns, sem Þorsteinn hét og
kallaður var langi Þorsteinn.
Dúntekja var þá mikil á Stafa-
felli og var Bergsveinn heitinn í
Urðarteigi fenginn á hverju ári
til þess að hreinsa dún. Honum
til aðstoðar var jafnan amma
þín, Steinlaug Ólafsdóttir, en þau
höfðu bækistöð sína úti í hjalli.
Steinlaug og Bergsveinn munu
hafa verið á sjötugsaldri þegar
þetta gerðist. Einn góðan veður-
dag spurði ég langa Þorstein
hvort hann öfundaði ekki Berg-
svein af því að vera einan með
Steinlaugu í hjallinum tímunum
saman. Þá sagði sá gamli.
„O, nei, nei. Þau brúka ekki
nema það sem þau eiga.“
Vigrarferðir.
„Hvaðan fékkst þessi dúnn
sem_ amma mín hreinsaði?“
„Úr varpeynni Vigur, sem er í
Lónbugt. Sr. Jón keypti Vigrina
ásamt jörðunum Stafafelli,
Brekku, Hraunkoti og Byggðar-
holti. Þegar ég var á Stafafelli
nam dúntekjan 130 pundum á
ári af hreinsuðum dún. Auk dún-
tekjunnar á vorin var einnig
veiddur landselur. Var þá farið
á róðrarbát frá Papaós og er
2—3 klukkustunda róður þaðan
og í Vigur eftir því hvernig
stendur á straumi og vindi. Eyj-
an Vigur er grösug að ofan en
sund eitt, sem er vítt að vestan
en þröngt að austan sker eyna
sundur. í þrengslunum austast í
sundinu eru hamrar beggja
vegna og verður að sæta lagi til
þess að koma árabát í gegn um
sundið. Venjulega fóru 6 menn
í Vigrarferð á vorin 3 frá Stafa-
felli og aðrir þrír frá einhverjum
bæjum í sveitinni. Vigrarfarar
voru vopnaðir keppum, en það
voru birkilurkar svo seigir að
þeir hrukku ekki sundur þótt
þeim væri barið í klappirnar.
Rotuðum við kópana með kepp-
um þessum. Landselurinn kæpti
aðallega á Böðvarsskeri, sem er
sker rétt við eyna sjálfa.
A haustin kæpti útselur á
eynni. Var þá venjulega farið um
veturnætur og þá oft 2—4 bátar.
Okkur var mikið í hug þegar við
lögðum að eynni eins hljóðlega
og við gátum. Brimlarnir voru þá
jafnan uppi á háeynni en voru
furðu fljótir að þokast í átt til
sjávar þegar þeir heyrðu að ó-
friður var á næsta leiti. Þeir sem
fráastir voru á fæti óðu beint í
vöðuna en aðrir réðust til upp-
göngu á bálka sem er á milli
tjarnar einnar og sjávar. Selirn-
ir steyptu sér oftast fyrst í tjörn-
ina en þaðan réðust þeir yfir
bálkinn til þess að komast í sjó-
inn. Þegar þannig stóð á var
betra að vera fljótur að koma
höggi á brimlana því þeir biðu
ekki boðanna úr því þeir urðu
manna varir. Brimlar þessir voru
oft 400 pund á þyngd og því ekk-
ert frýnilegir þegar þeir réðust
yfir bálkinn, var þá annaðhvort
að gera að duga eða drepast ef
selirnir áttu ekki að sleppa á haf
út. Kæpurnar voru minni en
brimlarnir og auðveiddari og
kóparnir höfðu ekki vit á að
forða sér svo þá rotuðum við í
rólegheitum þegar orustunni við
brimlana var lokið. Mesta veiði,
sem ég man eftir í einni Vigrar-
ferð að haustlagi voru 97 selir,
kópar og fullorðnir. í þeim hópi
munu hafa verið 7—10 brimlar.
Enginn, sem séð hefur útsel rísa
upp á skottleggj unum fullan ótta
og reiði gleymir þeirri sjón.
Vigrarferðir að haustlagi voru
engar skemmtiferðir, að öðru
leyti en því að spenningurinn
var nógur. Oft várð að fara aft-
ur inn á Papaós í misjöfnu veðri
og með drekkhlaðna báta, lá þá
stundum klyf við klakk að illa
færi.“