Heima er bezt - 01.06.1962, Blaðsíða 15

Var nú lagt af stað. Hesta höfðum við fimm, þegar
Rauður gamli var talinn með. Þegar þar við bættust
hestar þeir, sem við tókum á Blönduósi, varð ekki ann-
að sagt en að við væruni vel hestuð. Farangur, sem
við höfðum með okkur, var það lítill, að hann var að-
eins léttingur á hest. Gátum við því farið greiðara og
haft lengri dagleiðir en ég hafði á vesturleiðinni.
Þennan fyrsta dag héldum við að Víðimýri í Skaga-
firði. Á Víðimýri hefur jafnan verið stórbýli, senni-
lega síðan Kolbeinn Tumason settist þar að, á síðari
hluta 12. aldar.
Ekki hafði ég áður séð Arasen á Víðimýri, en svo
var hann jafnan nefndur, en heyrt hafði ég um hann
talað. Duldist engum, er hann sá, að þar fór íslenzkur
bændahöfðingi. Man ég vel, að mér varð starsýnt á
hann, þar sem hann sat í stofunni, hár og stórskorinn,
reykjandi pípu, sem náði niður á gólf. Þá voru við-
tökurnar ekki mjög amalegar. Önnur eins kynstur af
mat hef ég sjaldan séð á einu borði, og mátti næstum
segja, að það svignaði undan réttunum. Og ekki var
húsbóndinn ánægður, nema allríflega væri neytt þess,
er fram var reitt, því að hann var óþreytandi að bjóða
hvern réttinn á fætur öðrum. Um borgun var ekki að
ræða, en svo var víðar í þessari ferð.
Eftir að hafa skoðað Víðimýrarkirkju, sem mér
fannst mjög sérkennileg, enda eina torfkirkjan, sem ég
hafði þá séð, var haldið ofan að Héraðsvötnum. Þar
var dragferja og voru hestarnir reknir út í ferjuna, sem
einna helzt líktist fljótandi rétt. Síðan voru bæði menn
og hestar dregnir yfir. Lá strengur yfir ferjuna og
sneri ferjumaður hjóli eða sveif, er yfir var farið.
Komið var við á Miklabæ í Blönduhlíð. Þar var þá
prestur séra Björn Jónsson frá Broddanesi í Stranda-
sýslu. Höfðu foreldrar mínir þekkt hann, þegar hann
var ungur og vildu því koma þar við. Fengum við
þarna ágætar viðtökur og virtist eldra fólkið ekki
skorta umræðuefni.
Eins og oft vill verða, þegar líkt stendur á, varð við-
staðan á Miklabæ heldur löng og var orðið mjög álið-
ið dags, er við héldum upp á Öxnadalsheiði. Sá ég fram
á, að við mundum vart ná háttum að Bakkaseli, en
þangað var ferðinni heitið þann dag.
Þegar kom nokkuð austur á heiðina, sem raunar er
aðeins dalur milli byggða, riðum við fram á nokkra
fótgangandi menn, sem voru á leið austur. Voru það
skólapiltar úr Reykjavík. Sá eini, sem ég vissi nokkur
deili á, hét Tryggvi Sveinbjörnsson og var frá Brekku
í Svarfaðardal, þá sennilega nýkominn á Háskólann.
Hann hefur um margra ára skeið verið sendiráðsritari
í Kaupmannahöfn. Piltarnir voru þreyttir og sumir
hálf lasnir. Þeir urðu því fegnir, er við buðum þeim
að verða með okkur og hvíla sig á lausu hestunum.
Að vísu urðu þeir að ríða berbakt og var það ekki
gott til lengdar, en bót var þó í máli, að þetta flýtti
för þeirra og var nokkur hvíld. Ekki þáðu þeir þó
samfylgd okkar alla leið í Bakkasel, heldur urðu eftir
skammt ofan við brúnina.
Þegar við komum að Bakkaseli, var fólk þar sýni-
lega háttað. Mér hefur alltaf þótt vont að þurfa að
vekja upp, eftir að komin er nótt, en vegna foreldra
minna gerði ég það þó í þetta skipti. Heldur gekk það
erfiðlega. Um síðir kom þó maður út og hefur það
sennilega verið bóndinn. Eg baðst þegar gistingar, en
fékk fljótt afsvar. Engin áhrif hafði það, þó að ég
benti manninum á, að ég væri með aldraða foreldra,
sem þörfnuðust hvíldar. Hann sagðist engar ástæður
hafa til að hýsa gesti og gerði það alls ekki.
Þó að þetta væri illt, eins og á stóð, var ekkert við
því að segja, og sennilega hefur maðurinn haft sínar
ástæður til að úthýsa okkur. Var því ekki um annað
að ræða en að halda áfram.
Skammt utan við Bakkasel, og sömu megin ár, var
annar bær, sem hét, að mig minnir, Varmavatnshólar.
Hélt ég þangað í þeirri veiku von, að við fengjum að
vera þar um nóttina. Leizt mér þó ekki þannig á húsa-
kynnin, að fólkið þar hefði betri ástæður til að hýsa
gesti en verið hafði á hinum bænum.
„Jú, gistingin er ykkur heimil, ef þið getið gert ykk-
ur hana að góðu,“ var svar bónda, er ég hafði boíið
upp erindið.
Hýrnaði nú heldur yfir okltur, og er við feðgarnir
höfðum gengið frá hestunum, var farið í bæinn. Var
þá borinn fram matur og síðan farið að hugsa fyrir
svefnplássi. Auðséð var á öllu, að fólkið varð að
þrengja mjög að sér, til að geta lofað okkur að vera.
En ekld var allt þar með búið. Þegar við erum ný-
lega háttuð, er barið á ný, og eru þar komnir göngu-
mennirnir, sem við hittum á heiðinni, en einnig þeim
hafði verið úthýst í Bakkaseli.
Mörgum hefði nú sennilega þótt nóg að hafa fengið
þrjá næturgesti, þótt ekki bættust fimm eða sex í við-
bót. En þessu fólki var ekki svo farið, og allir fengu
piltarnir mat og rúm, er mér þó óskiljanlegt, hvernig
hægt var að koma þeim fyrir. En það er löngum svo,
að þegar viljinn, til að gera öðrum greiða, er fyrir
hendi, verða alltaf einhver ráð.
Ekki man ég að nefna nöfn þessa ágæta fólks, en
það kemur mér jafnan í hug, er ég heyri talað um
íslenzka gestrisni.
Næsti áfanginn var Akureyri. Ekki ætlaði ég þó að
gista þar, vildi heldur, hestanna vegna, fara upp í sveit.
Foreldrar mínir þekktu Jóhann Ragúels, kaupmann, en
hann var sonur Ragúels Ólafssonar, bónda í Guðlaugs-
vík í Hrútafirði.
Fyrsta verk mitt, er ég kom til Akureyrar, var að
koma hestunum fyrir í stóru hesthúsi, sem byggt hafði
verið fyrir aðkomuhesta og mig minnir að héti Caroline
Rest. Eftir það fórum við að finna Jóhann Ragúels og
fengum þar ágætar viðtökur.
Frá Akureyri héldum við að Jódísarstöðum í Eyja-
firði. Ástæðan til þess að við fórum þangað var sú, að
Rósa, dóttir Kristjáns bónda þar, hafði eitt sinn orðið
mér samferða frá Borgarnesi norður í Vestur-Húna-
Heima er bezt 199