Heima er bezt - 01.04.1985, Blaðsíða 36

kann lengur að gleðjast yfir litlu, eins og þá. Nú gildir
einungis að heimta og gera kröfur, og ekkert er unnið nema
fyrir peninga, — fleiri krónur í vasann til að-skemmta sér
fyrir,“ hélt Guðríður.
„Það þarf fleira að gera í henni veröld en leika sér og
dansa, drekka brennivín og verða sér til skammar. Mér
sýnist sú iðja ná skammt til lífsbjargar,“ mælti húsbóndinn.
„Þú lifir alveg í gamla tímanum, góði minn. Fólk þarf
ekki að strita. Nú fást miklir peningar fyrir tiltölulega litla
vinnu. Þú skilur þetta ekki lengur, sem varla er von, því þú
hefur dagað uppi eins og nátttröll í ljósaskiptum nýja tím-
ans, og við höfum víst bæði gert það, býst ég við. Annars sé
ég einungis spegilmyndina af nútíðinni, enda langar mig
ekki til að sjá meira.
„Já. Ég held, að maður hafi ekki að gera við meira en
reykinn af réttunum. Hann nægir sjálfsagt svona flónum
eins og okkur,er stöndum handan hyldýpisins,“ ansaði
bóndi, og það dró talsvert niður í raddstyrknum.
„Stöndum handan við hvað? Hvaða hyldýpi áttu við?“
spurði Guðríður og horfði á hann stórum augum.
„Nú, auðvitað kynslóðabilið. Ég veit ekki, hverjir eru
færastir til að brúa þess konar reginhaf. Það verður ekki á
meðan við lifum, — það veit ég fyrir víst.“
„Já. Það er sem ég sagði. Þú ert ekki of skýr í kollinum.
Sérðu það ekki, maður, að peningaráð unga fólksins gera
það að villidýrum. Er ekki þetta svokallaða kynslóðabil
ávöxtur uppeldismistaka? Megum við, eldra fólkið, ekki
sjálfum okkur um kenna? Það er hægara að rífa niður og
skemma en lagfæra aftur. Á meðan sveitirnar bjuggu að
sínu, eins og áður var, þá spratt upp manndómsfólk í þessu
landi, — fólk, sem ekki var alltaf að hugsa um eigin gróða.
Þetta var fólk, sem kunni að fórna tilveru sinni fyrir aðra og
var ekki sífellt að kvarta og kveina.“
Húsbóndanum fannst alveg nóg um mælskuna í Guð-
ríði, enda hafði hún slegið hann út af laginu í þetta sinn, og
hreyfði hann því engum mótmælum. Hann fékk sér í nefið
með tveim löngum sogum. Eiginlega var sú athöfn stað-
festing á því, að hann væri sammála síðasta ræðumanni.
Haustdagar
Það rigndi ákaflega, enda flæddu ár og lækir kolmórauð
fram farvegi sína. Það var svo sem engin tilhlökkun að fara
í göngurnar, þegar svona viðraði. Fjallskilaseðillinn hafði
gengið sína venjulegu boðleið um hreppinn og var því
kominn til föðurhúsanna að nýju. Þar hafði staðið svart á
hvítu, að tvo menn skyldi láta frá Hálsi.
Bölvað ekkisen uppátækið í honum Daníel að fara að
ráða sig í göngur hjá Benedikt í Klettakoti.
„Hann hefur auðvitað narrað strákinn til þessa,“ sagði
húsbóndinn og var allt annað en mjúkur á manninn.
„Ég held, að þú þurfir ekkert að kvarta. Ég skil varla, að
hann Jónatan hafi neitt á móti því að fara, annar eins
ósérhlifnisplógur og hann er,“ svaraði Guðríður næstum
þvi hvatskeytslega.
„Þó hann sé nú duglegur og allt það, þá getur hann varla
skipt sér í tvennt, fjandakornið. Það eru sko engin smáræðis
fjallskil, sem þeir leggja á mann í ár, en þetta hefði allt verið
í lagi, ef Danni væri ekki að þessu hringli.“
„Hann langar kannski að fara svona einu sinni með þeim
Suðurhreppingum, enda hefur hann aldrei komið þeim
megin á afréttinn,“ sagði hún.
„Fuh ... Það var þá ... Allt á að gera, sem fólk langar til,
— það er vanaviðkvæðið, og út af því má ekki hvika,
hvernig sem ástatt er. Meiri bölvuð ekki-sen langa-löng-
unin,“ þusaði húsbóndinn illskulega. „Það er best að ég tali
við hann Eirík á Mólendi. Hver veit, nema hann fáist sem
annar maður? Þeir eiga ekki að fara þeim megin fyrr en
eftir viku.“
„Heldurðu kannski, að þú þurfir ekki að borga honum?
Jú, það máttu reiða þig á. Þó þú komist upp með að
skammta Daníel einhverja sultarlús, þá er eins víst að
óviðkomandi fólk sættir sig ekki við þess konar,“ sagði
Guðríður,
Þessum athugasemdum lét hann ósvarað. Kannski hefur
honum ekki þótt þær svara verðar, en hvað sem því leið,
varð krypplingurinn alveg í sjöunda himni að fá tækifæri til
að komast í fjallferð. Það varð ekki heldur af þeim skafið,
blessuðum kaupamönnunum, að þeir væru dálítið skolla-
legir ásýndum, þar sem þeir riðu austur með Vörðumúl-
anum. Ánnar stuttur og kuggslegur og sat ákaflega fattur á
hestinum, en hinn langur og slánalegur, þannig, að iljamar
námu nærri því við jörð, svona annað slagið. Og til að sjá
hefði ókunnugir mátt halda, að hann bæri vikuforða á
bakinu innanundir yfirhöfninni.
Gangnastjórinn uppálagði mönnum sínum að fara aldrei
svo langt út fyrir markaða stefnu, að þeir misstu sjónar á
félögum sínum til hægri og vinstri. Það gat orðið afdrifa-
ríkt, því þokan var dimm á þessum slóðum.
Jónatan var skipað til göngu inn á dalbotninum. Hann
átti að vera í fyrirstöðu, svo féð rynni ekki vestur fyrir ána,
en þá varð að smala margfalt stærra land, og þar að auki
gat sumt af fénu farist, því flugvöxtur var í öllum vatns-
föllum.
Það var talið öruggara að Eiríkur færi næstur veginum,
því hann var ókunnugur á staðnum, en þegar komið var í
náttstað rétt fyrir myrkur um kvöldið, vantaði þrjá menn:
bóndann í Mjóa-Nesi, Eirík frá Mólendi og fjallkónginn
sjálfan.
Von bráðar var hafist handa við að leita að þeim. Menn
gleyptu í sig af nestinu og hurfu svo út í sortann að nýju.
Sex urðu eftir í húsinu, og það var ekki laust við, að þeim
þætti biðin löng. En að þrem stundarfjórðungum liðnum
frá því þeir fóru, komu fjallkóngurinn og Mjóa-Nesbónd-
inn, höfðu lent í hörðum eltingum við fjárhóp vestan ár.
Jónatan fékk strangar átölur fyrir slælega gæslu fyrr um
daginn, en hann var alls ekki í því formi að taka þeim
alvarlega, og þaðan af síður að hann reiddist, því nú lá vel á
karli. Jafnskjótt og hann kom í húsið, hafði hann snúið
tappa af einni „grábröndóttri", eins og hann orðaði það.
148 Heimaerbezt