Heima er bezt - 01.12.1994, Page 15

Þannig gekk þetta nokkra daga þar
til veðurbreyting varð með þeim
hætti að kyngdi niður snjó eina nótt-
ina. Tekið var þá fyrir alla hagbeit í
skyndingu og engin vandræði með
ærnar, sem komu í hús kvöldið fyrir.
Hitt var verra að okkur taldist til að
nokkrar ær vantaði og ágiskun ein
varð að ráða því hvar þeirra væri
heist að leita.
Það var heppni mín að veður var
stillt tvo eða þrjá næstu daga og þótt
erfitt væri að kafa snjóinn, tókst mér
að finna nokkrar ánna og Sveinbjörn,
sonur Beinteins, sem þá var fimmtán
ára, hjálpaði mér við leitina. Hann
var röskur til gangs, úthaldsgóður og
þrautkunnugur í Draghálslandi en lítt
gefinn fyrir fjárstúss að mér fannst.
Sama mátti og um sjálfan mig
segja en mér var þó fulljóst að þau
störf yrði að vinna þó að þeim væri
lítið gaman, öfugt við suma aðra, að
var þeim lífsnautn að eltast við sauð-
fé.
Þar kom að veður breyttist, hvessti
og þá var ekki að spyrja að sökum,
fór að með byl og ekki fært til leitar.
Þegar þrauttaldar voru rollurnar
kom í ljós að enn vantaði fjórar. Ekki
vildi Beinteinn að tellt væri í neina
tvísýnu og einhver tími leið svo að
ekki var aðhafst, en ég man að sjálf-
um fannst mér þetta leiðinlegt og
fjármannsheiðri mínum illa komið.
Ur þessu rættist svo einn morgun,
þegar ærnar allar fjórar stóðu við
fjárhúsdyrnar, snjóbarðar nokkuð, en
hinar hressustu, að því er séð varð.
Nú tóku við rólegri dagar hjá fjár-
manni Beinteins bónda. Smala-
mennskur voru úr sögunni og „inni-
staða“ næstum allan þann tíma sem
ég var í þessari vist.
Heimilisfólkið var, auk okkar
Sveinbjamar og Beinteins, Helga,
kona bóndans og móðir Sveinbjarnar,
og Ingibjörg dóttir þeirra.
Við Inga, eins og hún var alltaf
kölluð, vorum jafn gömul eða því
sem næst. Hún varð 19 ára 1. janúar
á því ári en þeim aldri næði ég í júní
(„ef guð lofar,“ bætti gamla fólkið
við á þeim árum, ef ýjað var að slík-
um hlutum).
Við Sveinbjörn áttum það sameig-
inlegt að hafa gaman af vísnagrúski
og það kom mér á óvart hve ótrúleg
var þekking hans á rímum og göml-
um kveðskap öðrum. Þó hafði hann
ekkert lært til slíkra hluta nema af
sjálfum sér.
Eitthvað átti hann, eða hafði, undir
höndum af rímum og þekkti ógrynni
hátta og stefja og grúskaði í þessu
öllum stundum.
Hann var ólatur að segja mér og
sýna frá þessum áhugamálum sínum
en ég, eftir mitt tveggja vetra nám í
Héraðsskólanum í Reykholti, þar
sem reyndar höfðu verið útskýrð fyr-
ir mér Hávamál og Völuspá, en varla
mikið meira úr fornum ljóðmælum,
var kannski örlítið smeykur við að
festast í slíku um of. Mér var ljóst að
lífsbaráttan fram undan yrði háð með
orf og Ijá eða skóflu og haka í hönd-
um og hvernig gengi að samræma
svo óskylda hluti var ekki einfalt
mál.
En við Sveinbjörn dunduðum okk-
ur einnig við léttari og mér auðveld-
ari hluti, að búa til vísur, og ég fann
að hann var mér niiklu snjallari.
Sumar þessara vísna voru um menn í
sveitinni og líklega allar týndar nema
sú eina sem ég man, en hana höfðum
við búið til í sameiningu.
Við höfðum heyrt af bónda einum
allfjarri, sem þótti viðsjáll í viðskipt-
um og því varð vísan svona:
Braski sá hefur auðgast á
öllumframar vonum.
Varla máfyrir svikum sjá
samviskuna íhonum.
Þessi dægrastytting sótti talsvert
fast að mér og ég get ekki neitað því
að kannski hefði ég þurft að eyða
meiri tíma í dútl við að snyrta til í
hlöðunni, sópa betur og slétta hey-
stálið. En þrátt fyrir skyldur mína við
sauðfjárhirðinguna var ólíkt
skemmtilegra að blanda geði við
Sveinbjörn. Beinteinn fann heldur
aldrei að þessu við mig og fór hann
þó daglega til fjárhúsanna með hrúta
sína, meðan enn var ekki úti sá tími
sem talið var að þörf væri á að láta
þá vitja ánna.
En svo einn dag komu gestir í
heimsókn, Jón Magnússon, tengda-
sonur Draghálshjóna, og dóttirin,
Sigríður, kona hans. Þau höfðu lagt í
langa ferð frá Brekku á Hvalfjarðar-
strönd, þar sem þau bjuggu. Auðvit-
að þurfti Jón, að hætti góðra og
gildra bænda, að fara í fjárhúsin. Eft-
ir komu sína þangað hafði hann uppi
mörg orð og ljót um störf fjármanns-
ins og þá einkum, að mig minnir, um
sóðalega umgengni í króm og hlöðu.
Eg man að mér sámuðu þessi um-
mæli og kannski hef ég átt þau skilið.
Ekki held ég þó að hann hafi að því
fundið að æmar væru vannærðar,
heldur hitt að ekki væri nógu fast
troðið í jötur og því færi hey meira til
spillis.
Ekki tók Beinteinn að marki undir
lestur Jóns og ekki skammaði hann
fjármann sinn þegar Brekkubóndi var
á burtu farinn. En sökudólgurinn sat
eftir með ávirðingarnar og staðráðinn
í að gera fjárhirðingu ekki að ævi-
starfi.
Inga, heimasætan á Draghálsi, var
falleg stúlka, lífsglöð og greind. Við
vorum skólasystkini í Reykholtsskóla
veturinn 1936 til 1937. Sameiginlega
þekktum við því lífið í þeirri mennta-
stofnun, áttum þaðan marga kunn-
ingja og höfðum næg umræðuefni.
Hún hafði að vísu hætt í skólanum
eftir veturinn í yngri deild. Hvers
vegna veit ég ekki en námshæfileika
hafði hún nóga.
I skólanum í Reykholti tíðkaðist
það að nemendur sendu á milli sín
bréfmiða með ýmsu rissi á sem þeim
lá á hjarta, jafnvel tvíræðar ástarjátn-
ingar. Þessum miðum var laumað
milli manna í kennslu og upplestrar-
tímum undir borðunum án þess að
kennararnir sæju og það var næstum
skylda að koma bréfinu til viðtak-
anda, skylda sem enginn vildi bregð-
ast. Við áttum bæði dálítið af slíkum
Heima er hest 407