Æskan - 01.10.1932, Blaðsíða 6

86
ÆSKAN
sóknarmanna, og enginn efi er á því, að þessar
týndu borgir munu rísa upp aftur, og heimurinn
verður þá um leið tveimur stórkostlegum fornald-
armenjum ríkari.
En eins og áður var vikið að. Þetta eru ekki
aðeins menjar til þess að geyma á söfnum. Sér-
hver mynd, já, hver einasti hluti af sundurbrotnu
verkfæri, hefir sína sögu að segja. Qg af öllum
þessum smáhlutum geta vísindamennirnir ráðið,
hvernig dagurinn hefir liðið hjá fólkinu í þessum
litla, rómverska bæ, fyrir tvö þúsund árum siðan.
— Undir heiðum himninum, í brennheitu sólskini
suðrænna landa, þróaðist breytilegt líf á götum
borgarinnar, sem nú liggja svo auðar og bljóðar.
Á torginu kom saman fjöldi fólks, bæði verzlunar-
menn og auðugir iðjuleysingjar. Torgið var fólkinu
í þá daga eins og nokkurskonar dagblað. Þar fengu
menn að heyra allar fréttir og nýungar. Ferða-
maður, sem kom þangað frá heimsborginni Róm,
leitaði strax til torgsins. Þar átti hann áheyrendur
vísa. Þar gat hann sagt frá sigurförum og afreks-
verkum hersveita úr fjarlægustu löndum jarðar.
Þar sagði hann sögur frá hirð keisarans, og svo
ótal margt og margt.
Mest var um að vera i borginni, þegar skylm-
ingaleikarnir fóru fram, eða þegar borgarbúar
völdu sér fulltrúa. Þá skrifaði margur alþýðumað-
urinn álit sitt með óþvegnum orðum á borgar-
múrana. En fáir gáfu þessum skrifum gaum, í þá
daga, en nú á dögum, þegar þessar áletranir eru
aftur komnar fram í dagsljósið, þá eru þær ákaf-
lega mikils virði fyrir fornleifafræðingana. Og það
er einmitt vegna þess, að þær eru ekki gerðar með
vandvirkni og nákvæmni eins og svo margar aðrar
áletranir, að þær sýna betur raunveruleikann. Og
það er eftirtektarvert að sjá, hve manneðlið hefir
lítið breytzt í tvö þúsund ár. Þýtt úr dðnsku.
M. J.
OOOOOaOOOOOOItDOOOOOMMMMtOOO • • o e • • O • •••• OOOO OflOOtOOOtOOMOOOCOOOOOOOOOOOtOOOOOOOOi • • oooooooo
Næturmyrkrið var að hverfa, Jörðin
var öll húmi þakin eftir næturfrostið.
Sólin var ekki komin upp. Það var
komið haust. Heiman frá Dal þusti
hópur manna með fjárhunda sína.
Þeir skiptu sér uin fjöllin og smöluðu
fénu saman. Það voru komnar göngur.
Einn þeirra var Halli smali. Hann var
kátur og gáskafullur, eins og hann var
vanur, þegar hann var að leggja af
stað í göngurnar. Það átti nú við hann.
Þegar á daginn leið, kom hópur af
kvenfólki og börnum að Dal. Þar var
lögrétt, og í hana var rekið allt fé úr
dalnum. Þessvegna komu frá öðrum
bæjum þeir, sem vettlingi gátu valdið.
Það voru sannkallaðir skemmti og sam-
komudagar, göngudagarnir í Sauðadal.
Fjárhópar fóru að koma ofan af fjall-
inu, þegar komið var fram yfir hádegi.
Hundgá kvað við í öllum áttum. Allt í
einu komu fjárhóparnir niður Stekkás,
og eftir nokkra stund voru margar
þúsundir komnar að Skollagröf.
Fólkið hópaðist saman i kringum
féð. Eftir miklar þrautir og fyrirhöfn
var allt féð komið í Skollagröf. Gangna-
menn fóru síðan heim að Dal, til þess
að borða. Hver maður hafði fengið mat
að heiman, með fólkinu, sem kom í rétt-
irnar, og allir voru orðnir matlystugir
eftir hlaupin. Meðan þeir sátu að
snæðingi, sögðu þeir frá æfintýrunum,
sem þeir höfðu ratað í, i göngunum.
En nú var ekki til setu búið. Undir
eins, er snæðingi lauk, fóru þeir aftur
til Skollagrafar og ráku féð inn í rétt-
ina. Þeir urðu að flýta sér að draga,
til þess að lenda ekki í myrkri. Sér-
hvert heimili átti dilk í réttinni, og
þangað var féð dregið.
Þegar hver bóndi var búinn að
draga allt það fé sitt, er hann kom
auga á, taldi hann kaupstaðarféö úr
og lét í þann dilk, er allir drógu f.
Síðan taldi hann líflé sitt út, var
þvi svo öllu hleypt úr fangelsinu í
Skollagröf og málti vera sjálfrátt í fjöll-
unum til næstu smalamennsku.
Kvenfólkið hitaði kaffi, til þess að
gæða mönnunum á, sem voru í hörku
erfiöi. Krakkarnir léku sér í kriugum
réttina, þau fóru í allskonar leiki, úti-
Iegumannaleik, hafnarleik o. s. frv.
Það var heldur glatt á hjalla.
Þegar nýbyrjað var að draga, kallaði
EinarvinnumaðuráHallasmataogsagði:
»Hérna er nú lambið, sem eg lofaði
þér í sumar, ef þú stæðir vel í stöðu
þinni, og það gerðir þú prýðilega.
Ærnar eru frjálslegar, þrátt fyrir ó-
frelsið, og svo týndir þú engri. Hún
er falleg hún Svartbuxa litla, og eg
vona, að þér heppnist hún vel«.
Halli þakkaði fyrir með mestu virktum.
»Hérna eru skautarnir«, sagði Guð-
raundur kaupamaður, hlæjandi. »Eg
þakka þér fyrir þá ánægjn, sem þú
veittir mér með því að sýna og sanna,
að þú ert karlmenni en engin liðleskja«.
Og Guðmundur afhenti Halla skautana.
»Þá berast nú böndin að mér«,
sagði Ragnar bróðir hans. Nú er fol-
aldið eign þín, og um leið benti hann
þangað, sem Stjarna var með Þyt sín-
um. Mér datt það ekki í hug f vor,
þegar eg lofaði þér því, að þú mundir
vinna til þess í sumar«.
Halli þakkaði nú fyrir sig, og var
heldur hróðugur. Hann sá, að allt
fólkið rak i rogastanz.
»Jæja, Halli minn«, sagði pabbi hans.
»Nú ert þú orðin eigandi að því,
sem þér var lofað í sumar á túninu.
Nú verð eg að launa þér með ein-
hverju. Eg fóðra auðvitað kindurnar
þínar og folaldið, og af þvi, að þig
hefir alltaf langað til að fara í kaup-
staðinn, þá ætla eg að láta verða af
þvi að lofa þér það, og er bezt að þú
fáir að fara með fjárrekstrarmönn-
unum á morgun«.
Halli varð himinlifandi glaður. Hann
gleyradi alveg að þakka pabba sinum.
Hann hafði alltaf langað til að fara í
kaupstaðinn, en aldrei hafði verið
hægt að lofa honum. En nú átti hann
að fá þá ósk uppfyllta. Og það var
að nokkru leyti honum sjálfum að
þakka. Hann hafði Ieyst vel af hendi
starf það, sem honum var trúað fyrir.
»Hver er sinnar gæfu smiður«, segir
máltækið. Það sagði hann við sjálfan
sig, þegar hann var að hátta sig um
kvöldið, og ætlaði að fara að sofa
úr sér þreytuna, svo að hann yrði
ólúinn að morgni. »Það er eflaust
satt«, bætti hann við. »Eg ætla ætið
að vinna vel verk mín og gjöra skyldu
mina. Það mun efla hamingju mina«.
Hann hélt þau orð sin og varð
gæfumaður.
Alfreð G. Stefánsson cis ára).