Æskan - 15.12.1938, Page 16

14
Jólabók Æskunnar
1938
Sigurbjörn Sveinsson
rithöfundur sextugur
Eftir Gunnar M. Magnúss
Viltu ekki verma þig? Svona er fyrirsögnin á
einni Bernskusögu Sigurbjarnar Sveinssonar. Það
er sagan af drengnum, sem er úti í norðansvalanum,
krókloppinn, og uppgötvar þá allt í cinu, að sumar-
tunglið ljómar á himninum. En það er nokkurskon-
ar spádómur um framtíðina hvað sagt er við mann
fyrst, eftir að maður liefir séð sumartunglið. Dreng-
urinn hleypur beinl til mömmu sinnar, því að henni
treyslir hann best til að segja eitthvað l'allegt við
sig. Og hún bregst ekki. — Er þér ekki kalt, góði
minn? Viltu ekki verma þig? segir hún.
Þessi minnig verður síðar eins og sólargeisli á leið
drengsins. Og löngu, löngu seinna segir hann: —
Þegar eg síðan hefi átt eitthvað bágt, þegar hjarla
mitt hefir kólnað, svo að það hefir ekki lengur getað
fundið til, ekki elskað neitt, ekki glaðst af neinu,
þegar norðankuldinn hefir alveg ætlað að gera út
af við mig; þá liafa þessi orð mömmu minnar kom-
ið, óbeðin, eins og góðir englar, til að gleðja og
verma huga minn. — Er þér clcki kalt, góði minn?
Viltu ekki verma þig?
Svona er Sigurbjörn Sveinsson.
Hann veit vafalaust ekki sjálfur hvað hann hefir
vermt mörgum um hjarta, eða hversu margir hafa
leitað gleði í orðum hans og(frásögnum ogfundið liana.
Það var árið 1907 sem Sigurbjörn Sveinsson sendi
frá sér Bernskuna, og voru sögurnar þá búnar að
liggja 7—8 ár í handriti. Þetta var nýstárleg bók, —
sannar sögur sagðar á einlægu og látlausu máli, lýs-
ingar á leikjum og störfum íslenskra sveitabarna,
en jafnframt innilegar náttúrulýsingar. Þar er einn-
ig brugðið upp ýmsum þjóðlífsmyndum, svo að
óvíða liefir verið gert betur. Og það fór svo, að þessi
bók varð boðberi nýs tíma, hún varð boðberi vax-
andi skilnings á æskunni, lnin rataði beint inn að
hjartarótum íslenskra ungmenna, og nafn Signr-
bjarnar Sveinssonar varð hugboð um eilthvað hlýtt
og friðsælt. Sérhver lesandi Sigurbjarnar, barn eða
fullorðinn, fann eittiivað af sjálfum sér í sögum
hans. Það höfðu ef til vill fleiri hugsað um glerhim-
ininn yfir jörðunni, eða imgsað sér jörðina eins og
kringlólta köku, tunglið eins og lummu og sólina cins
og pönnukölcu o. s. frv. En sögur Sigurbjarnar komu
með þetta allt upp í fangið á lesandanum eins og
sameiginlegar minningar liöfundar og lesanda, ýmist
skoplega alburði eða hátíðlegar stundir.
Síðan liefir Sigurbjörn skrifað margar sögur og
æfintýri, sem liafa hlotið miklar vinsældir. Eg heyri
sagt, að bækur lians liafi lcomið alls út í 50 þús. ein-
tökum, en það hygg eg, að Bernskan geymi nafn lians
lengst. Sigurbjörn er fæddur árið 1878 og varð sex-
tugur í haust. Á sextugsafmæli sínu hlaut hann
margskonar viðurkenningu og fann hlýju streyma
til sín úr mörgum áttum. Hann er einn ástsælasti
rithöfundur islensku þjóðarinnar á þessari öld, og
öll þjóðin stendur í þakkarskuld við liann. Þá skuld
væri vert að gjalda i verki með þvi að veita honum
betri lífsstöðu en hann liefir haft liingað til. Hann
hefir ekki auðgast af bókum sínum sjálfur, en auðg-
að aðra að fögrum og göfugum hugsunum. Og fyrir
það er hann gæfumaður.
fram af manni, í meira en 2000 ár. Keisarinn er þjóð-
inni því tákn um aldur og virðuleik ríkisins, og í
persónu hans sameinar liún allt það, sem hún metur
mest.
Núverandi Japanskeisari heitir Hiro-Ilito. Hann
er sonarsonur Mútsu-Hito keisara, þess sem opnaði
Japan fyrir Evrópuáhrifum og breytli þjóðinni úr
lítilsigldri miðaldaþjóð í nútímastórveldi á einum
mannsaldri. IIiro-Hito keisari fæddist 1901, en kom
til valda 1926. Þegar liann var tvítugur, tók hann
sér ferð á hendur til Evrópu og heimsótti brcska
konungsfólkið. Hann er eini Japanskeisari, sem
komið hefir til Evrópu. Var för lians talin vera
tákn þess, að hann ællaði að halda við því sam-
bandi, sem afi hans kom landinu i, við vestræna
menningu.